Kalkınma ajansçılığında İspanya deneyi

Son yıllarda ülkemizde hızla çoğalan kalkınma ajanslarının sayıları 26'ya yükseldi. O nedenle bana yöneltilen bu yöndeki sorulara bağlı olarak, önemli gelişmeye ulaşmış ve model oluşturmuş İspanyol Kalkınma ajanslarından bazı örnekleri siz okurlarıma sunmak istedim.

 

Son haftalarda ülkemizdeki kalkınma ajansları deneylerini aktardığım yazılarım üzerine bazı okurlarım dünya deneylerinden söz etmemi, özellikle İspanya Kalkınma ajansları hakkında bilgi vermemi isteyen görüşler ortaya koydular.

 

İspanyolların Kalkınma Ajansları deneyimleri bizden farklılıklar taşıyor. Stratejik planlama yapmak zorundalar ve her kalkınma ajansının bölgesinde bir lojistik merkezleri olması, bünyelerinde bir teknopark ile kuluçka merkezi bulunması ve bir üniversite ile birlikte Ar-Ge yapması gerekiyor. Kalkınma Ajansları Kuzey'de gelişkin Katalonya'da da, geri kalmış Güney'de Endülüs bölgesinde de bölge özellikleri dikkate alınarak sivil ağırlıkla aynı etkinlikte kullanılıyor.

 

Bir iki İspanya örneğine bakarak söylediklerimizi açıklayalım;

PROMO MADRİT KALKINMA AJANSI: Eyalet Hükümetince 2004 yılında kuruldu. Amacı gelişme için bölgenin uluslararası platforma açılmasıydı. Bir yandan yerli firmaları yurtdışına açmak, bir yandan yabancı yatırımcıları Latin Amerika bağlantıları için köprü olacağına inandırarak bölgeye yatırım için bir yatırım destek ofisi gibi çalıştı. Bu ajansın Türkiye'dekilerden farkı gelişen ihtiyaçlara uygun bir "Strateji Geliştirme birimine" sahip olması.

 

FEMAC TARIM MAKİNALARI KÜMESİ: Katalonya'nın Lledia eyaletinde 1996'da kurulan kümede 28 üretici şirket bulunuyor. Ancak, bizdeki kümelerden farklı olarak küme salt şirketlerin varlığıyla yetinmiyor, küme içerisinde üniversite ve araştırma merkezleri de etkin rol alıyor. Böylece kümenin toplam paydaş sayısı 48'e ulaşıyor.

 

PLAZA LOJİSTİCA: Zaragoza'da 128 hektarda kurulu olan sadece lojistik amaçlı 350 kuruluşun yer aldığı bir ajans. Birçok Avrupa ülkesiyle kara-hava ve demiryolu bağlantılı merkezin, paydaşları arasında Amerikan MIT, Zaragoza Üniversiteleri ve Aragon belediyeleri yer alıyor. Bu merkezde MIT lisans ve doktora eğitimi de veriliyor. Zaragoza TSO'nun Kayseri Sanayi Odası'yla da bir ortaklık anlaşması olduğunu söylemeliyim.

 

CİMALSA: 1990'da kurulan kuruluş Katalonya'nın lojistik altyapısını iyileştirip geliştirmeyi amaçlıyor. Yatırım fonlarından bir kısmını AB'den sağlayan kuruluş, zaman içinde finansmanını kendisi yapan bir kuruluşa dönüşmüş durumda. Kurumda planlama biriminde 20 uzman görev alıyor.

 

BARCELONA ACTİVA: 1980'lerin sonrasında Barselona Belediyesi tarafından kurulan kuruluş 4 yıllık planlarla çalışmalarını sürdürüyor. Mevcut işletmelerin korunması bölgede işletme sayısının artması ve istihdamın geliştirilmesine katkıyı amaçlıyor. İstihdamı geliştirmek için meslek edindirme kursları ve kariyer danışmanlığı hizmetleri veriyor. Ajans bünyesindeki iki kuluçka merkezinde yeni kurumlar üç yıl koruma altında tutulup kanatlandırılıp uçuruluyor. Ajansta kendisi tarafından kurulan bir teknokent bulunuyor. Yılda 2500 iş projesine danışmanlık yapan kuruluş, yabancılara ülke iş ortamı konusunda danışmanlık yapıyor ve yılda 25 bin kişiyi mesleki eğitimden geçiriyor.

 

CARUGA 93: Sevilla 1992 EXPO'sunun ardından 6 ay sonra aynı mekanda kurulan teknopark. Teknoloji şirketlerinin ve Ar-Ge çalışmalarının yanı sıra içerisinde üniversite, spor ve kültürel şirketler bulunuyor. Ar-Ge şirketleri seri üretim yapmıyor. Proje bazında çalışmalar geliştiriyor. Bu örnek Türkiye'de Trabzon ve Erzurum olimpiyat alanlarının atıl kalmaması için önemli örnek oluşturuyor.

 

ISFOC ENERJİ MERKEZİ: Madrit yakınlarında 2008'de Puertollana'da konsantre PV teknolojisini geliştirmek için kurulmuş bir Enstitü. Enstitüde İspanyol şirketlerinin yanında Alman ve ABD şirketleri de yer alıyor. 2012 yılında farklı ülkelerin birleşiminden oluşan 1600 kw'lık bir santral İSFOC şemsiyesi altında hizmete girdi.

İspanya Kalkınma Ajanslarının deneyleri bizim Kalkınma Ajanslarımız için örnek alacağımız deney ve modelleri içeriyor.