Kahramanmaraş'tan tarım ve hayvancılığa bakış

Dondurması ile marka kent olan Kahramanmaraş, tarım ve hayvancılıkta da çok önemli potansiyele sahip. Pamuk, zeytin, kırmızıbiber, hububat ürünleri, şekerpancarı, seracılık ve son yıllarda hayvancılık yatırımları ile dikkat çeken Kahramanmaraş, pamuğun işlenmesi ile elde edilen iplikte Türkiye'nin önemli üretim merkezlerinden birisi.

Tarım ve Orman İl Müdürlüğü verilerine göre, 14 milyon dekar tarım arazisinin 1 milyon dekarı sulanabiliyor. Yaklaşık 1.8 milyon dekar mera alanı var. Son verilere göre, 800 bin küçükbaş ve 400 bin büyükbaş hayvan varlığına sahip.

Özellikle 2010 yılından bu yana kentteki tarım ve hayvancılık yatırımlarını yakından izliyoruz. DÜNYA Gazetesi Kahramanmaraş Temsilcisi Ali Eskalen'in çabaları ile yapılan toplantılarda tarım ve hayvancılıktaki gelişmeleri konuşuyoruz. Bilgilerimizi paylaşıyoruz. Yeni bilgiler alıyoruz.

Geçen hafta yine böyle bir toplantı için DÜNYA Gazetesi Yazarı Rüştü Bozkurt ile Kahramanmaraş'taydık. Kahramanmaraş Sanayici ve İşadamları Derneği Başkanı Ali Arpasatan'ın ev sahipliğinde "Tarım ve Hayvancılıkta Yeni Fırsatlar" toplantısında görüşlerimizi paylaştık.

Hayvancılıkta heyecan yerini endişeye bırakmış

Toplantı öncesi, ilk durağımız Ahmet Kamil Şirikçi'nin 2010 yılında kurduğu Doru Çiftliği. Bundan 6 yıl önceki ziyaretimizde de aynı çiftliği gezmiştik. O zaman kentte büyük bir yatırım heyecanı vardı. O dönemde birçok girişimci, devletin verdiği düşük faizli kredilerden de yararlanarak 500 baş ve üzeri hayvancılık işletmesi kurdu. O zamanlar hayvancılıkta büyük bir heyecan vardı. Bugün ise büyük bir endişe hâkim.

Bu ziyaretimizde öğrendik ki, bu işletmelerin bir bölümü kapanmış. Diğerleri ise küçülerek ayakta kalmaya çalışıyor. Doru Çiftliği, ayakta kalan kentteki 1000 baş sağmal ineğe sahip tek çiftlik konumunda. Kahramanmaraş'ta örnek alınan ve ülke hayvancılığı için de iyi bir model olan hastalıktan ari Doru Çiftliği'nin çalışmaları sektör açısından ders alınacak bir yapıya sahip.

Ahmet Kamil Şirikçi'nin anlattığına göre, Kahramanmaraş'ta ve ülke genelinde hayvancılıkta ciddi sıkıntılar yaşanıyor. Uygulanan politikalar üretimi her geçen gün daha da zorlaştırıyor. Süt üreticilerinin bir bölümü besiciliğe dönmüş. Besiciliği hayvancılık olarak görmediğini, otel işletmeciliğine benzettiğini anlatan Şirikçi, kendilerinin en büyük avantajının kaba yemin tamamını ve fabrika yeminin ise önemli bölümünü kendilerinin üretmesi.Böylece en önemli girdi olan yemde fiyat artışından daha az etkileniyor.

Genetik ıslah ile büyüdü

Bir başka önemli avantajı ise büyümesini ithal damızlıkla değil, kendi sürüsünde çaprazlama ile yaptığı genetik ıslah sonucu sürüsünü büyütmesi.

Ziraat Mühendisi olması, iyi bir ekip kurması, hayvancılığı severek yapması ve doğru besleme ile kaliteli süt üretmesi Ahmet Kamil Şirikçi'nin Doru Çiftliği'ni ayakta tutmasında önemli faktörlerden birisi.

Hayvancılıkta en önemli sorun olarak görülen kırmızı ette fiyatın düşmesi için küçükbaş hayvancılığın devreye girmesi gerektiğinin altını çizen Şirikçi, süt üreticisi olarak yapılması gerekenleri ise şöyle sıralıyor:" Bize hibe, destek vermesinler. Ürünümüzü değerinde satmamızı sağlasınlar yeter. Yem süt paritesi yani 1 litre süt ile 1 kilo 300 gram yem alabilelim. Devletin sahip olduğu araziler, kullanılmayan, ıslah edilmeyen meralar hayvan başına 1 dekar olmak üzere üreticilere tahsis edilsin. Ama bunun bir kuralı olsun. En az 200 baş sağmal ile üretim yapana verilsin. Üretim yapmayan, üretimden vazgeçen olursa bu arazi kendilerinden alınsın. Yani üretim yapana verilsin. Bu şekilde yemde dışa bağımlılıktan kurtulabilir ve maliyetleri düşürebiliriz."

Gençler ilgisiz

Kahramanmaraş Ticaret Borsası Başkanı Ahmet Duran Balsuyu'nun sahibi olduğu çiftliği ziyaretimizde ise, genç neslin tarım ve hayvancılığa ilgi duymaması, arazi kiralarının yüksek olması dile getirildi. Arazi sahibinin üretim yapmadan kira geliri ile üretenden daha çok para kazandığı ifade edildi. Ahmet Duran Balsuyu, yaşanan sorunlara çözüm üretmek için "ehil bürokrat" istediklerini söyledi.

Kentin tarım ve hayvancılık potansiyelini yansıtmak, tanıtmak için 4 yıldan bu yana tarım fuarı düzenleniyor. Kahramanmaraş'ta ikinci günün sabahında fuar açılığına katıldık. Fuarın açılışında Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Başkanı Fatih Mehmet Erkoç çarpısı bilgiler verdi. Ceviz ithalatından duyduğu rahatsızlığı dile getiren Erkoç şunları söyledi: “Biz istiyoruz ki, ceviz ithal eden ülke değil, ihraç eden ülke olalım. Kahramanmaraş tek başına ithalatı durdurabilecek potansiyele sahip. Bunun için çalışıyoruz. Ayrıca zeytinciliğin ilk başladığı bu topraklarda şu anda ülke genelinde ilk 5-6 il arasındayız. Hedefimiz birinci olmak. Bunun için üreticilerimize 550 bin zeytin fidanı dağıtıyoruz."

Yem fiyatı neden düşürülmüyor

Yaşanan sorunlar, yem fiyatının yüksek, süt fiyatının düşük olması nedeniyle işletmesindeki sağmal hayvan sayısını 950'den 500'e düşüren Turan Balbaba, dövizdeki artışı anında yem fiyatlarına yansıtan yem sanayicilerinin son günlerde dövizde düşüş olmasına rağmen bir indirime gitmemesinden yakınıyor.

Kahramanmaraş Sanayici ve İşadamları Derneği'nin akşam organize ettiği yemekte sadece tarım ve hayvancılık sektöründen değil, Kahramanmaraş'ın önde gelen büyük sanayi kuruluşlarının sahipleri ve yöneticileri vardı. Herkes ekonomideki durgunluktan, ödemelerdeki gecikme ve sıkıntıdan şikâyetçi.

2019 zor geçecek

Adana'dan Kahramanmaraş'a giderken ve Gaziantep'e dönerken yol boyunca sadece bir iki traktörün tarlada çalıştığını gördük. Buğday ekim zamanı olmasına rağmen tarlalar sürülmüyor. Çiftçilerin son dönemde gönderdikleri mesajlarda, sosyal medya paylaşımlarında mazot, gübre ve diğer girdilerdeki yüksek fiyat artışından yakınarak "bu yıl ekim yapamayacağız. Gübre alamayacağız" sözünün gerçeğe dönüşmesini yol boyunca görmek üzüntü verici. Bu, 2019 yılının çok zor geçeceğinin işareti. Zaman yitirilmeden önlem alınmalı. Üretim olmadan ekonomik krizden kurtulamayız.

Kahramanmaraş'ın markası olan dondurmada iki temel girdi olan keçi sütü ile sahlep konusundaki son durumu ise MADO Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Sait Kanbur'dan dinledik. O konudaki gelişmeleri yarınki yazımızda paylaşacağız.