“Kadın isterse engel tanımaz” dedi, Doğu Anadolu’ya en büyük yatırımı yaptı
Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinde Kadının Rolü Zirvesi, TÜRKONFED, UN Women ve UNDP işbirliği ile 19 Ekim’de gerçekleşiyor. TÜRKONFED Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve İş Dünyasında Kadın Komisyonu (İDK) Başkanı Prof. Yasemin Açık ile zirve öncesi bir araya geldik ve Türkiye’de iş kadını olmayı, girişimci kadın olmayı konuştuk.
Prof. Yasemin Açık, gerek profesyonel yaşamı, gerekse kadının güçlenmesi adına yaptıkları ile bir rol model. Elazığ doğumlu olan Prof. Dr. Yasemin Açık, beş çocuklu bir ailenin tek kızı. İlk, orta ve lise öğrenimini Elazığ’da tamamlayan Açık, lisans eğitimini Hacettepe Üniversitesi’nde, doktora eğitimini ise akademik görevini yürüttüğü Fırat Üniversitesi’nde tamamlıyor. 1997 yılında İngiltere’de Nottingham Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı ve Epidemioloji Bölümü’nde çalışan Prof. Açık’ın, ana-çocuk sağlığı, kadına yönelik şiddet, doğuda kadın olmak, kadının toplumsal statüsü, töre cinayetleri, çalışma yaşamı ve kadın, çocuk sağlığı, engelli çocukların eğitimi, sağlıklı kentler, çevre sağlığı gibi konularda önemli çalışmaları var.
Doğu Anadolu’nun ekonomik yaşamı, bölgesel eşitsizliklerin azalması, kadının toplumsal statüsünün iyileştirilmesi yönünde hem sivil toplum alanında, hem de akademik çalışmalara imza atan Prof. Açık, 2008 yılında, bir grup arkadaşı ile birlikte, kentteki girişimci kadınları bir araya getirerek, kadın girişimci sayısını artırmak ve kadınların toplumdaki yerinin iyileştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla Elazığ İş Kadınları Derneği’ni (ELİKAD) kuruyor. Açık, tüm bu çalışmaların yanı sıra, 15 yıldır akaryakıt, inşaat, turizm, enerji, medya, spor, turizm gibi farklı sektörlerde faaliyet gösteren aile şirketlerinde de çalışıyor.
2011 yılında ise “Kendime ait bir projem olmalı” diyor ve aile şirketlerinden bağımsız bir yatırım yapma kararı alıyor. Bu yatırım kararı Seza Çimento fabrikası oluyor. Elazığ’da 2 yıldır faaliyet gösteren fabrika, hem çevre dostu hem de en son teknolojiyi kullanıyor.
İnsanlar çalışmaya başladıkça, terör de azalıyor
Fabrika’nın en önemli özelliği ise Cumhuriyet tarihi boyunca bölgede yapılan en büyük özel sektör yatırımı olması. Prof. Açık, fabrikanın 250 milyon dolarlık bir yatırımla kurulduğunu söylüyor ve şu bilgiyi veriyor: “Doğrudan 250 kişiye istihdam sağlıyoruz. 250 taşeronu da eklersek toplam 500 kişi ediyor. Tedarikçileri de düşünecek olursak yaklaşık 1000 kişiye katkı sağlayan bir fabrika kurduk. Bölgede ise 4-5 bin kişiye ekonomik katkı sağlıyoruz. Fabrikayı kurarken bölgeler arası gelişmişlik farkının azaltılmasını, yerel ekonominin desteklenmesine katkı sağlamayı, bölgede istihdamı artırmayı, toplumsal barışın ve güvenliğin gelişmesine katkı sağlamayı hedefledim. İnsanlar çalışmaya başladıkça terör olayları da azalıyor. Doğunun yatırıma çok ihtiyacı var. Çimento sektörü erkek egemen ve tekelleşmiş bir sektör. Fakat ben, üretim ve sanayi ağırlıklı çalışmayı seviyorum. Toplumsal cinsiyet tarafından belirlenen modellerin dışına çıkmak, kadının istediği her şeyi gerçekleştirecek güce sahip olduğunu göstermek istedim. Öte yandan, halk sağlıkçısı olarak örnek bir çimento fabrikası yapmayı hedefledim. Çevreye zarar vermeyen, çalıştığını bile farketmediğiniz bir fabrika kurduk.”
Elazığ’da kadınlar kendi işlerini kuruyor
“Ülkemizde kendi işinde çalışan kadın oranı yüzde 11.9, bunun sadece yüzde 1 civarı işveren konumunda” diyen Prof. Açık, Elazığ İş Kadınları Derneği kapsamında, bölgedeki kadınların girişimci olması için önemli projeler gerçekleştirmiş. Açık’ın bu konuda anlattıkları önemli: “‘Hanım eli göz nuru’ projesi kapsamında, kadınların evde ürettiklerini satabilecekleri bir alan oluşturduk. Projeye her ay 60 kadın katıldı ve proje 3 yıl sürdü. Kadınlar ürün geliştirme, marka oluşturma, rekabet gücü gibi konularda bilgi sahibi oldular. Bir araya geldiler, işbirlikleri yaptılar ve bunun sonucunda 15 işyeri açıldı. Kadınlar bölgede görünür oldular, sosyalleştiler, eve para götürmeye başladılar. Böylece erkekler de onların çalışmasını desteklemeye başladı. Elazığ Belediyesi de benzer çalışma başlattı. Fakat, finansa erişim, kadınların niteliksel gelişimleri, iş dünyasına girmelerini sağlayacak mekanizmalar ve teşvikler, mesleki eğitim düzeyi hala yetersiz. Kadınların bakım hizmetlerini üstlenmek zorunda kalmaları önemli bir sorun olmaya devam ediyor. Bugün 1 milyon kadın çocuk bakımı nedeniyle çalışamadığını belirtiyor. Bunun başlıca nedeni uygun fiyatlı kreş olmaması. Oysa, bir fon oluşturarak çalışan kadınların kreş fiyatları ödenebilir. Fransa bunun en başarılı örneklerinden biri. Geçtiğimiz Eylül ayında, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı’na öneride bulunduk. Çalışan kadınlar için bir kreş fonu oluşturulabilir.”
Var olan yolda gidersek ayak izimiz görünmez
TÜRKONFED bünyesinde bulunan İş Dünyasında Kadın Komisyonu (İDK) da Prof. Yasemin Açık başkanlığında kadının her yönden güçlenmesi adına çalışmalar yapıyor. Prof. Açık, bu çalışmaları şöyle anlatıyor: “İş Dünyasında Kadın Rehberi hazırladık. Kadın derneklerinin üyesi olan kadınların şirketleri belirledik ve birbirimizde ticari ilişkiler kurmaya başladık. Politika önerileri içeren raporlar yayınlıyoruz. Örneğin “Doğum borçlanması” bizim önerilerimizden biriydi. Kadının çok yönlü güçlendirilmesi projesi kapsamında, ülkemizi doğu batı kuzey güney olarak dörde böldük ve her bir bölgenin farklı sorunlarına çözüm üretmeyi hedefleyen toplantılar yapıyoruz. O bölgenin başarılı iş kadınını seçiyoruz. Bölgede, ihtiyacı olan kadın şirketlerine mentorluk verilmesini sağlıyoruz. Örneğin Adana’da ciğerci Bedo’nun mentoru Gamze Cizreli oldu. Kadınların her şeyden önce güçlü bir hedefi olmalı ve bu hedefe kitlenmeliler. Düşmeler hep olur, önemli olan yeniden kalkmalar olmalı. Hızlı olmak, zamanı doğru kullanmak, işi zamana bırakmamak ve fark yaratmak gerek. Var olan yolda gidersek, ayak izimiz görünmez…”
Sürdürülebilir kalkınma hedeflerinde kadının rolü
Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED), çatısı altındaki 35 kadın derneği ile Türkiye’nin en kapsayıcı kadın gücü konumunda. TÜRKONFED bünyesinde bulunan İş Dünyasındaki Kadın Komisyonu (İDK) aracılığıyla 2007 yılından bu yana kadınların iş hayatına kazandırılması için çok sayıda projeyi hayata geçiriyor. UN Women ve UNDP işbirliği ile 19 Ekim’de gerçekleşecek Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinde Kadının Rolü Zirvesi de bu projelerden biri. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Betül Sayan Kaya’nın açılış konuşmasını gerçekleştireceği zirvede; Emine Sabancı, Tankut Turnaoğlu, Ali Fuat Erbil, Nur Ger, Turgut Boz ve İdil Yiğitbaşı gibi isimlerin yanında Unilever Pakistan CEO’su Shazia Syed, Sodexo Global Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Satu Hescung, EBRD Türkiye Genel Müdür Yardımcısı Oksana Pak, Gulf African Bank Genel Müdürü Abdalla Abdulkhalik gibi dünyanın farklı ülkelerinden çok sayıda üst düzey yönetici de konuşmacı olarak yer alacak. Zirve kapsamında, Birleşmiş Milletler Küresel Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri ışığında; “Sürdürülebilir Kalkınma için Nitelikli Eğitim Stratejileri”, “Sürdürülebilir Kalkınmada Sanayinin Geleceği”, “Sürdürülebilir Kalkınma için Sorumlu Üretim ve Tüketim” ve “Sürdürülebilir Kalkınma için Barış ve Güçlü Kurumlar” başlıkları ile 4 panel düzenlenecek.