Kaçak yabancı işçi çalıştırana ceza var!

Türkiye, globalleşen dünyada uluslararası iş gücü hareketi açısından önemli kavşak noktalarından birisi. Bundan dolayı da çok sayıda yabancı uyruklu işçinin yasal veya yasal olmayan yollardan çalışma yoluna başvuruyor.

Geçtiğimiz günlerde basında, kaçak yabancı işçi çalıştıran işverene önemli miktarda para cezası kesildiğini okuduk.

Esasen başta Suriyeli, Afgan, Türkmen, Özbek, Gürcü gibi yabancılar olmak üzere yüzbinlerce yabancı işçi ülkemizde çalışıyor. Türkiye’de yaşanan ekonomik gelişmeler ve artan yabancı şirket sayısı ile birlikte yabancı çalışan sayısı artmış, bu konuda çalışma izni almak için yapılan başvurularda da ciddi miktarda artış görülmektedir.

Yabancı çalışma izin başvurularında ağır bürokratik ilkeler getiren 4817 Sayılı Kanun yerine, 13 Ağustos 2016 tarihinde 6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu yürürlüğe konmuştur. Böylece 2016 yılından beri yabancıların çalışma izni başvurularında 6735 Sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılması öngörülmüştür.

Diğer yandan yatırım ortamlarını iyileştirmek adına geçtiğimiz yıllarda atılan en önemli adımlardan biri de başvuru sistemlerinin çağa uygun olarak kolay hale getirilmesi, gereksiz bürokratik süreçlerden vazgeçilmesi olmuştur. Bu hususta yabancı çalışma izni başvuru sistemleri de elektronik ortamda düzenlenmiş, güvenilir bir sistem üzerinden başvuru yapılabilmesine imkân sağlanmıştır.

Genel kural olarak yabancıların çalışma izni olmaksızın Türkiye’de çalışmaları veya çalıştırılmaları yasaktır. Çalışma izni, işgücü piyasalarının kontrol ve denetim altında tutulması amacıyla Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından resmî bir belge şeklinde düzenlenen ve geçerlilik süresi içinde yabancıya Türkiye’de çalışma ve ikamet hakkı veren belgedir.

Çalışma izni olmaksızın yabancı çalıştıran işverenlere ceza uygulanmaktadır. Çalışma izni bulunmayan yabancıyı çalıştıran işverenlere her bir yabancı için 7 bin 130 Türk Lirası ceza uygulanmaktadır.

Yabancıların Türkiye’de çalışabilmeleri için gerekli çalışma izni başvurusu, yurt içi ve yurtdışı başvurusu olmak üzere iki türlüdür. Yurtiçinden başvuru doğrudan Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na yapılırken, yurt dışında yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilikleri veya başkonsolosluklarına yapılmaktadır.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, çalışma izni başvurularını değerlendirirken bazı kriterler aramaktadır. İstihdam kotası, ödenmiş sermaye-brüt satış ve ihracat tutarı şartı, ikamet şartı, bazı mesleklere özgü belirlenen minimum ücret miktarı olan bu kriterlerin sağlanması çalışma izni alınabilmesi için gereklidir.

Yurtiçi başvuru için, Türkiye’de ön lisans ve lisans öğrenimi için verilen ikamet izinleri hariç, herhangi bir sebebe istinaden en az “altı ay” süreli ikamet izni almış ve iznin süresi sona ermemiş olan yabancılar için ilgili işverenler başvurularını yurt içinden (Ayrıca ilgili T.C. dış temsilciliğine başvuruya gerek kalmaksızın) Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'na yapabilirler. Çalışma izni başvurusu internet üzerinden online olarak yapılmaktadır.

Yurtdışı başvurularda yabancılar, yurt dışından çalışma izni için ilk başvurularını, uyruğunda bulundukları veya daimî ikamet ettikleri ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine yaparlar. Bu başvuru esnasında Türkiye’deki işverenle imzalanmış iş sözleşmesini ve davet mektubunu (veya atama/görevlendirme yazısını) temsilciliğe ibraz ederler. Başvurunun kabulü halinde temsilcilik tarafından yabancı şahsa bir referans numarası verilir. Türkiye’de bulunan işveren veya işveren vekili, söz konusu referans numarası ile sisteme girerek çalışma izin başvurusunda bulunur. Dış temsilciliğimiz kanalıyla yapılan başvurularda, temsilciliğimize yapılan başvuruyu takip eden 10 gün içinde Türkiye’deki işverenin söz konusu yabancıyı çalıştırmak üzere internet üzerinden elektronik çalışma izin başvurusunu yapması ve zorunludur.