Jeff Bezos - 2

Geçen hafta, meşhur The Washington Post gazetesini satın almasıyla tekrar gündeme gelen Amazon şirketi kurucusu milyarder Jeff Bezos’tan söz etmeğe başlamıştım. Yaşam öyküsü birçok girişimci adayına ilham verecek değerde olduğu için bu hafta da onu yazmaya devam ediyorum.

Çocukluk yılları

Jeff Bezos, çocukluğunun yazlarını dedesinin Texas’taki çiftliğinde geçirmiş. Dede de sıradan birisi değil, Albuquerque- New Mexico’da Bölge Atomik Enerji Komisyonu Direktörü imiş; emekliğinde çiftlik yaşamını seçmiş. Bezos, girişimcilik ruhunu o çiftlikte geçirdiği günlerde kazandığını söylüyor: “Bir çiftlikte öğreneceğiniz en önemli şey, kendinize olan güvendir. Çünkü çiftlikte her şey sadece size bağlıdır; her şeyi siz yapmak zorundasınızdır.”

Öğrenim hayatı

Bezos, üniversiteye kadar hep sınıfının birincisi olmuş. Bilgisayar aşkı ise orta okul sıralarında başlamış. Liseyi bitirip Princeton Üniversitesinde fizik bölümüne girmiş. Ancak fizik derslerinde sınıfının en iyisi olamamış. “Fizikçi olacak kadar akıllı olmadığımı keşfettim” diyor. Fizikten, “Bilgisayar ve Elektrik Mühendisliği Bölümü” ne kaymış. Ortaokul sıralarında başlayan bilgisayar tutkusunu burada sürdürmüş ve okulu başarı ile bitirmiş.

İş yaşamında başarı

Mezuniyetten sonra finans dünyasında işe başlamış. O dönemler pazar eğilimlerini araştırmada bilgisayarcıları kullanmak pek moda imiş. İlk işi uluslararası ticareti yönetecek bir network oluşturmak amacıyla kurulmuş olan Fitel şirketinde olmuş. Daha sonra Bankers Trust Bankasına girmiş ve Başkan yardımcılığına kadar yükselmiş. Daha sonra bilgisayarın hisse senedi piyasasına uygulanması için kurulmuş D. E. Shaw şirketine girmiş. Bu şirkette de kısa zamanda yükselerek Kıdemli Başkan Yardımcılığı pozisyona gelmiş. Yani okul yıllarında başlayan başarı çizgisini profesyonel yaşamda da sürdürmüş. 

Çakan şimşek

Internet, A.B.D’de Savunma Bakanlığında geliştirilmiş bir proje ile başlamıştı. Doğal afet veya bir saldırı anında devletin bilgisayar şebekesini çalışır durumda tutmak için dizayn edilmişti. Daha sonra bilim adamları bu sistemi veri ve mesaj yollamak için kullandılar. Ve 1994 yılında internetin hiç bir ticari kullanımı yoktu. İşte o günlerde okuduğu bir rapor Jeff Bezos’un girişimcilik ruhunu harekete geçirmiş. Raporda internetin yılda ortalama %2300 büyüdüğü yazılıymış.

Jeff Bezos hemen sistematik bir araştırmaya girmiş. Posta yoluyla en çok ısmarlanan 20 ürünü mercek altına almış. Acaba bunlardan hangisi internet yoluyla satışa sunulabilir diye incelemeye başlamış. Kitap, öne çıkan ürün olmuş. Tüm kitapları içine alacak bir katalog yokmuş. Böylesine bir kataloğu basmak ve postalamak çok maliyetli oluyormuş. Jeff Bezos uçağa atlayarak Los Angeles’teki kitap satıcıları fuarına katılmış. Orada görmüş ki, her kitapçının tüm kitap başlıklarını içine alan elektronik listeleri var. Demek ki bu listeleri birleştirerek güçlü bir kitap veri-tabanı kurulabilir diye düşünmüş. O zaman kararını vermiş: internet aracılığı ile kitap satışı yapmalıyım. Çok önemli bir pozisyon işgal ettiği, profesyonel yönetici olarak çalıştığı işinden istifa ederek karısı ile yola koyulmuş.

Teksas’tan Seattle’a arabayı karısı sürerken o yol boyunca kuracağı şirketin iş planını yapmış. Şirketine, Güney Amerika’nın sonsuz görünüşlü ve çok kollu nehrinin ismini seçmiş, “Amazon” demiş. Şirket merkezi olarak Seattle’ı seçmesinin iki önemli nedeni varmış. Birincisi, orada büyük bir toptan kitap satıcısı ile anlaşmış. İkincisi de, şirketin ihtiyacı olacak bilgisayarcıları orada bulabileceğini biliyormuş.

“Amazon” akmaya başlıyor

Şirket, Seattle’da iki odalı bir evin garajında çalışmaya başlamış. Bilgisayarlarını kurmuş, gereken yazılımı yazmış. Her şey hazır olunca 300 arkadaşından yarattığı kitap seçip sipariş verme sistemini test etmelerini rica etmiş. Arkadaşlarından gelen test sonuçları olumlu olmuş; yazdığı program her tür bilgisayar platformunda çalışmış. Sonunda 16 Temmuz 1995 yılında Amazon sitesini dünyaya açmış. Bu 300 arkadaşına da Amazon’u kendi arkadaşlarına tavsiye etmesini rica etmiş. Ve 30 gün içinde hiç bir reklam ve basın desteği olmadan Amazon Amerika’da 50 eyaletteki ve dünyadaki 45 ülkedeki alıcılara kitap satışı yapmış. Eylül ayı gelince haftada 20.000 dolarlık satış yapmaya başlamışlar. Bu arada Amazon’un yazılım ekibi programı sürekli geliştirmeye devam etmiş. Ve o ana kadar duyulmamış “tek tıklama ile alışveriş”, “müşteri görüşleri ve “e-posta sipariş doğrulama” gibi uygulamaları birer birer devreye sokmuşlar.

Sonuç

Evet, Amazon 1995 yılında akmaya başlamış. Ancak Jeff Bezos’un kesesi hemen dolmuş, milyarder olmuş mu? Milyarderliğe giden yolda ne zorluklarla karşılaşmış? Amazon’un kitap kollarına başka hangi kollar katılmış? Eğer bunların cevabını merak eden olursa, o da gelecek haftaya. “Macera devam ediyor.”..