İyimserlik azaldı, oynaklık artıyor
Taner BERKSOY
EKONOMİ DÜNYASI
[email protected]
Yeni yıla iyi başlamıştık. Önceki yazılarımda ifade ettiğim gibi dış risklerde başlayan düzelmenin devam edeceği beklentisi güçlüydü. İçeride ise büyük ölçüde kredi notu artışı bağlamında oluşan beklentiler dışarıdan gelen iyimserlik esintisini güçlendirdi.
Reel gelişmelerle desteklenmeyen beklentiler sabun köpüğü gibidir. Köpük başlangıçta özellikle finasal varlık fiyatlarına tepe yaptırır. Gerçekler ortaya çıkınca beklentiler geriler, köpük sönmeye başlar, fiyatlarda oynaklık artar.
Biz de durumun böyle olduğunu düşünüyorum. Son haftalarda oluşan köpüğün sönme sürecinin başladığı kanısındayım. Beklentilerde de çok sert bir dönüş de olacağını düşünmüyorum. Ama finasal piyasalarda belki de birkaç hafta sürecek bir oynaklık yaşayacağız.
* * *
Yıl başında dışarıdan gelen haberler iyimserlik yarattı. Avrupa cenahında işler yavaş da olsa düzeliyordu. Avrupa Birliği'nin dağılmayacağı, Euro'nun çökmeyeceği anlaşılmıştı. Avrupa ekonomisi bu yıl belki büyüyememe sendromunu aşamayacaktı ama küçülme ivmesi azalacaktı. Avrupa bankaları kendilerine verilen kurtarma amaçlı (ucuz) kredilerı vadesinden önce ödeyecek güce ulaşmıştı. Avrupa krizi nasıl bulaştıysa Avrupa iyimserliği de aynen öyle dünyaya bulaştı. Herkes daha iyimser oldu.
ABD'de mali uçuruma yuvarlanma korkusu yılın ilk haftalarında aşıldı. Büyüme hızında sınırlı da olsa bir hızlanma olacağı tahminleri çıktı ortaya. Ekonominin yeniden resesyona düşmeyeceği kanaatı güçlendi. ABD iyimserleşti. Avrupa iyimserliğini daha da şişirdi bu.
Dünya ekonomisinin üçüncü önemli odağı olan Çin ekonomisine ilişkin 2013 senaryoları genellikle olumlu oldu. Çin ekonominin bu yıl eski (yüksek) büyüme hızına çıkacağı öngörülüyordu. Zaten yeterince şişmiş olan 2013 beklentileri daha da şişti.
Bizim dışımızda önemli bir beklenti köpüğü oluştu anlayacağınız. Biz bunun üzerine kendi abartılı beklentilerimizi ekledik. Beklentileri abartacak pek çok senaryo dolaşıyordu ortalıkta ama köpüğe bizim esas katkımız "Moody's Gazı" ile geldi.
Moody's bir süre önce Türkiye'nin kredi notunu değiştirmeyeceğini söylemişti. Bunu adeta duymazdan geldik. İflah olmaz not arttırımı hevesimiz kesilmedi. Birileri piyasaları tyeniden gaza getirdi. Gerçeklikle hiç uyuşmayan bir kredi notu beklentisi yaratıldı. Varlık fiyatları şişti, İMKB uçtu gitti.
Bütün bu etkenler gerçeklikle uyuşmayan bir beklenti köpüğü oluşturdu diye düşünüyorum.
* * *
Körüğe ilk darbeyi İngiltere başbakanı vurdu. AB'yi eleştiren, ülkesini Birlikten çekebileceğini ima eden bir konuşma yaptı. Ortalık karıştı. AB'nin tek parça olarak yoluna devam edeceği beklentisi kırıldı. Avrupa riski arttı.
ABD'de mali uçurum meselesinin bütünüyle çözülmediği, sadece bir süre ertelendiği anlaşıldı. Resesyon tehdidinin devam edebileceği anlamına geliyordu bu. Beklentiler örselendi. Bunun üstüne 2012 yılının son çeyreğinde ABD ekonomisinin büyümeyip, küçüldüğü bilgisi geldi. Beklentiler daha da bozuldu.
Sonuçta dünyada iyimserlik azaldı, beklenti köpüğü sönmeye başladı.
Biz kendi köpüğümüzün sönmesine ek katkı yaptık. Moody's not arttırımının söz konusu olmadığı açıklayarak beklentilere gaz verme eylemini sonlandırdı. Bizim köpük neredeyse patlayacak duruma geldi.
İyimserlik köpüğünün sönmesi oynaklık yaratacak diye düşünüyorum. Şimdi de oynaklığı abartıp bu defa bir karamsarlık köpüğü yaratma olasılığı var. Karamsarlık derinleşirse TL varlıklardan toplu kaçış gelir gündeme. Bu yeni bir kriz demektir. Oysa ekonominin mevcut parametreleri abartılı bir karamsarlığı doğrulamıyor.Ortalık sakinleşince piyasaların eski trendlerine geri döneceği anlaşılıyor.
Esintiye kapılmadan sakin kalıp, oynaklık rüzgarının geçmesini beklemek gerekir diye düşünüyorum.
Yazara Ait Diğer Yazılar
Tüm Yazılar