İyimserim çünkü yeni bir dalgayı kaldıramayız
Suriye harekâtının piyasalara ilk yansıması doğal olarak olumsuz oldu. Türk Lirası (TL) cinsi varlıklar üzerinde baskı gözleniyor. Batı, Türkiye’ye yönelik şov amaçlı yaptırımları arka arkaya açıklıyor. Kritik konu, operasyonun nerede ve ne zaman biteceğidir. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın dediği gibi 30-35 km derinliğe inince duracak mıyız? Amerikan medyasında çıkan haberlere göre, Türkiye bu derinlikten geri dönecek ki bu pek mantıklı gelmiyor. Kısacası belirsizlik fazla. Erdoğan-Trump görüşmesinin 13 Kasım’da olacağı yazılıyor. Buna göre en az bir ay daha operasyon haberleriyle yatıp kalkacağız.
Ben işin ekonomik ve finansal boyutuna bakıyorum. Türkiye ekonomisinin bu yılki performansı ortadadır. Yeni Ekonomi Programı (YEP) ile birlikte 2020 için umutlar arttı. Ekonomide dipten çıkışın ne hızla olacağı muammadır. Ancak 2020’nin bu yıl gibi olmayacağı düşünülebilir. Kamu, elini taşın altına koyacak. Önümüzdeki dönem için özel sektörden beklentiler vardı. Harekâtın süresi, değişen koşullar, bu beklentileri tekrar şekillendirebilir. Dolar/TL paritesinin hızla 5.90-5.95 bölgesine gelmesi tedirginlik yarattı. Dolar kuru 2018’i 5.30 seviyesinden kapatmıştı. İster Merkez’in yılsonu enflasyon tahminini, ister YEP’teki enflasyon öngörüsünü alın. Sene sonu için ‘‘6’’ civarında bir dolar/TL seviyesi makuldür. Tabii aralık sonuna daha 2.5 ay var. Umarım kur bu bölgede kalır. BİST 100 endeksi, ağustosun sonundan operasyon açıklanana kadar yüzde 12 yükseldi. Hem ‘‘Türk hisseleri ucuz’’ hikâyesi dillendiriliyordu, hem de dünya piyasalarındaki hava olumluydu. Dış piyasalar hâlâ dengeli duruyor. Başta döviz piyasası olmak üzere, piyasalardaki oynaklık seviyeleri düşük seyrediyor. Örneğin en önemli parite olan EUR/USD paritesinin oynaklığı, tarihin en düşük seviyesine yakın duruyor. Düşük oynaklık, yüksek getirili para birimlerine ilgi demektir. Düşük volatilite, risk alma iştahını yüksek tutar. Operasyona kadar bu piyasa ortamından faydalandık. Bundan sonra hem global piyasaların karışmamasını umut edeceğiz, hem de gelişmeleri yönetmeye çalışacağız.
Olayları herkes kendi penceresinden değerlendiriyor. Bizde politik görüş, ideoloji, her piyasa yorumunun içindedir. Karamsar değilim. Uluslararası ilişkileri bir şekilde tasarlayacağımızı düşünüyorum. Politika yapıcılar, ekonominin ve piyasaların bir dalgayı daha kaldırmayacağının farkındadır. Dolar/TL sadece bir gün ‘‘7’’ seviyesinin üzerini gördü. İşletmeler de, yatırımcılar da o travmayı atlatamadı. Psikolojik açıdan büyük bir hasar oluştu. Süreci yöneteceğiz.