İthalatta KDV indirim hakkı kaldırıldı muamması
24 Kasım Cuma günü erken saatlerde dijital medyaya bir manşet düşer. Haberin başlığı neredeyse her yerde aynıdır: ‘İthalatta KDV indirim hakkı kaldırıldı’. Neden dijital medyaya, çünkü bahse konu değişiklik, bir önceki gece Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.
Cumhurbaşkanı kararına göre; ithalatta gözetim uygulaması hakkında ilgili mevzuat uyarınca, gözetim uygulamasına tabi tutulan mallara ilişkin gümrük beyannamelerinde beyan olunan ve belgelenmeyen tutarlar ile bu tutarlar nedeniyle doğan KDV matrahına dahil olan her türlü vergi, resim, harç ve paylar dolayısıyla ödenen KDV indirim hakkı kaldırıldı.
Ve korunma önlemi olarak uygulanan gümrük vergisi veya ek mali mükellefiyetler, dampinge karşı vergi ve telafi edici vergiler ile bu tutarlar nedeniyle doğan KDV matrahına dahil olan vergi, resim, harç ve paylar dolayısıyla ödenen KDV vergisinin indirim hakkı da kaldırıldı. Üstelik Karar, yayınlandığı gün itibarıyla da doğrudan yürürlüğe girdi. Henüz tebliği yayınlanmayan, son derece önemli olmasına rağmen basında sadece ilk gün belirttiğim kadarıyla yer alan Karar sonrası, iş dünyamızın tepkisizliği doğrusu biraz şaşırtıcı.
Şimdi bu karar, beni sürekli okuyan ve mesleği mali müşavir veya gümrük müşaviri olmayan kişiler tarafından çok da anlaşılmamış olabilir, buna pek şaşırmam. Belki o yüzden de bir haftadır pek de gündeme gelmemiş olabilir, oysaki bu karar evinde oturan emekli Fatma teyzeyi de, çocuklarını okula gönderen Mehmet beyi de, üniversite öğrencilerini de, elektronik eşya kullanan kişileri de, hediyelik eşya satın alanları da; aslında herkesi yakından ilgilendiriyor.
Şimdi evvela ne değişecek hayatımızda; ben emeklinin, ev hanımının, öğrencinin anlayacağı dilden anlatmak istiyorum. Diyor ki bu Karar, ey ithalatçı, sen düne kadar bir malın kıymetine giren ilave bazı vergiler ödüyordun, yine onları ödemeye devam edeceksin, burada bir değişiklik yok. Ancak bunlar sebebiyle oluşan KDV senin için bir maliyet değildi, sen bu KDV’yi indiriyordun, yani bir tür tahsil ediyordun.
Ancak bu Karar’la artık indiremeyeceksin, iade alamayacaksın. Peki satıcı bu maliyeti ne yapar, elbette fiyatına ekler, üzerine de KDV’yi ekler ve satışa öyle sunar. Bu da demektir ki pek çok ürünün fiyatına bir de bu Karar ile gelen artışlar söz konusu olacak, aşağı indirilmeye çalışılan enflasyona rağmen, yukarı doğru bir hareket olacak. Özeti, pek çok ürünün fiyatı artacak. Şimdi gelelim madalyonun bir başka yüzüne.
Türkiye’de önemli bir tüketim ürünü ithalatı olduğunu hepimiz biliyoruz. Masamızdaki bilgisayarlar, notebooklar, cebimizdeki telefonlar, televizyonlar, arabalar, elektronikler, ev gereçleri, ayakkabı, tekstil; saymakla bitmez. Bu ürünleri ithal edenler düne kadar belirttiğim yöntemlerle maliyet yaparlarken, şimdi işler değişti ve bu ürünleri ithal eden firmalar, piyasaya mal sürebilmek için fiyatlarını yeniden belirlemek zorundalar. Üstelik sanmayın ki sadece perakende ürünler için geçerli bu durum, pek çok üretim hammaddesi de bu kategoriye dahil.
Bizim de iştigal alanımız gümrük müşavirliği olduğu için, birçok firma doğal olarak çokça soru yöneltiyor, biz de mevcut Karar’a göre hesaplama yapıyoruz. Mali müşavirler KDV’yi bundan böyle nasıl beyan edeceklerini henüz bilmiyorlar.
Ticaret Bakanlığı yetkililerinin ve Gümrükler Genel Müdürlüğü ile İthalat Genel Müdürlüklerinin de henüz konuyla ilgili ne yapacaklarına dair tam bir fikirleri olduğunu sanmıyorum, edindiğim intibaya göre bu karar öncesinde de pek fikirlerine başvurulmuş gibi görünmüyor. Bu Karar doğru mu, gümrük vergisi dışında kalan ve tarife dışı engeller olarak nitelendirdiğimiz bu tür maliyetlere ilişkin KDV’nin indirim konusu yapılamayacak olması görüşü mantıklı mı, tartışılır.
Eğer Karar doğru ve olması gereken bu ise, bunca yıl neden böyle uygulanmadı sorusunu düşünmeden de edemiyor insan. Şimdi bir başka tartışma da, firmalar bilgiyi nereden temin edinecekler veya etmeliler hususu. KDV konusunda geri bildirim yapmak tamamen mali bir konu. Firma Mali Müşavirine soruyor; tebliğ çıkmadı biz tebliğ olmadan bir şey yapamayız da söyleyemeyiz de diyorlar, çok da haksız değiller. Ha konunun bir de ileride tartışılacak Kurumlar Vergisi boyutu var, daha oraya yaklaşamıyoruz bile.
İthalatçılar tam olarak uygulamayı bilmiyor ve anlamaya çalışıyor, Mali Müşavirler tebliğ olmadan net bir bilgi vermiyor, veremiyor, vergi daireleri nasıl beyan edileceğini bilmiyor KDV beyannamesi üzerinde buna dair bir ayrım yok, Gümrük Müşavirleri olarak bizler anladığımız ve yorumlayabildiğimiz kadarıyla bilgi veriyoruz ama bazı belirsizlikler var. Vergi makbuzlarında veya tahakkuklarında böyle bir ayrım yok. Nasılsa hepsini öğreneceğiz, ne de olsa biz kervanı yolda düzeltmeye alışmış bir toplumuz, burada da öyle olacak gibi görünüyor.
Bunca bilinmez arasında bildiğim tek bir şey var ki, o da değişikliğin fiyatları önemli ölçüde arttıracağı ve enflasyona olumsuz tesir edeceği. Alın size yeni bir kervanı yolda düzme serüveni daha. Tez konusu arayanlara.