İthalatta gözetim uygulamalarında gümrük kriterleri yeniden belirlendi

İthalatta Gözetim Uygulaması Hakkında Karar ve ilgili tebliğler kapsamında gümrük idarelerinde işlem yapılıyor ve zaman zaman sorunlar da ortaya çıkabiliyor.

Özellikle kıymet bazlı gözetim uygulamalarına ilişkin olarak gümrük idarelerince yapılan işlemlerde birlik ve standardizasyon sağlanması bakımından Gümrük ve Ticaret Bakanlığı bir genelge ile konuya açıklık getirdi. Yeni düzenlemeye göre icraat şöyle yapılıyor;
Gözetime tabi eşyanın ithali sırasında gözetim belgesi ibraz edilmesi durumunda bu belgeye
istinaden eşyanın serbest dolaşıma girişi sağlanabiliyor. Gözetim belgesi olmadığı halde beyan edilen kıymetin ithal eşyasının kıymeti ile ilgili tebliğinde belirtilen kıymete ulaşması veya bu kıymeti aşması durumunda yükümlüden ihtirazı kayıt yapmayacağına dair taahhüt alınarak serbest dolaşıma giriş rejimi işlemleri tamamlanabiliyor.

Gümrük Yönetmeliği'nin 180'inci maddesi kapsamında yapılan kontrolde, gözetim belgesi olmadığı halde beyan edilen kıymetin ilgili tebliğde belirtilen kıymete ulaşmaması durumunda, yükümlü ek beyanı ile ithal eşyasının kıymetinin ilgili tebliğde belirtilen kıymete ulaşmasını sağlıyor.

İhtirazı kayıt yapmayacağına dair taahhüt verirse eşyanın serbest dolaşıma girişinde gözetim belgesi aranılmıyor. Söz konusu ek beyan, BİLGE programında usulüne uygun olarak "Yurt Dışı Diğer Giderler" altında yapılabiliyor. Mükellefin ek kıymet beyanı sonucu oluşan kıymet, eşyanın nihai kıymeti olarak değerlendirilerek, başka bir işleme gerek kalmaksızın, serbest dolaşıma giriş rejimi işlemleri tamamlanabiliyor.

İkincil ve sonradan kontroller neticesinde eşyanın farklı GTİP'lerde olduğunun tespiti sonucunda belirlenen yeni GTİP'lerde yer alan eşyanın gözetime tabi olması veya gözetime tabi eşyanın serbest dolaşıma girişi sırasında gözetim belgesinin ibraz edilmemiş olması durumlarının, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamına giren hususlar mahfuz olmak üzere, Ekonomi Bakanlığı'na iletilmek üzere Gümrükler Genel Müdürlüğü'ne bildirilmesi, diğer taraftan gözetim belgesi ibrazı gereken durumlarda ihtirazı kayıtla beyanda bulunularak eşyanın serbest dolaşıma sokulmak istenmesi durumunda ise, bu talep kabul edilmeyerek gözetim belgesi talep ediliyor.
İhtirazi kayıt ile beyan yapan firmaların beyanname numaraları ile konuya ilişkin açılmış olan davaların mahkeme ve esas numaralarının ve bundan sonra ihtirazı kayıt ile yapılacak beyanlara ilişkin beyanname numaralarının Ekonomi Bakanlığı'na doğrudan bölge müdürlüklerince gönderilmesi ve konu ile ilgili açılmış veya bundan sonra açılacak davalarda ilgili Gümrük Müdürlüğü'nce mahkemelere "hasım düzeltmesi" talebinde bulunularak bahse konu davalarda Ekonomi Bakanlığı'nın davalı olarak belirlenmesinin talep edilmesi gerekiyor.

Bu düzenlemeler, konunun tüm yönleriyle çözüme kavuşturulmuş olmasını amaçlıyor. Kuşkusuz bundan sona aynı konuda çok az sorunla karşılaşılmış olur diye düşünüyorum.
Sadece bu durumdan da anlaşılıyor ki, dış ticaret işleminde gümrük otoriteleri ile yeni adıyla Ekonomi Bakanlığı otoriteleri bir görüş birliğine ihtiyaç duyuyorlar. İşin doğası gereği Ekonomi Bakanlığı'nın aldığı kararların uygulama alanında ne gibi sonuçlar doğurduğunu en iyi gümrük otoriteleri biliyor. İki kurumun aynı çatı alında olmasında büyük yararlar olduğu gerçeği bir gün mutlaka geniş bir kesim tarafından kabul edilecektir diye bekliyorum.