İthalatla depolar et doldu, besici hayvan kestiremiyor
Kurban Bayramı öncesinde besiciler zor durumda. Et ve Süt Kurumu’nun depolarında biriken 42 bin ton kırmızı et stoğu besilik hayvan kesimini durma noktasına getirdi. Besiciler karkas et maliyetinin 35 lirayı bulduğunu ancak 28 liradan bile hayvanı kestiremediklerini söylüyor. Besi süresi tamamlanmasına rağmen hayvanları kestiremedikleri için zararlarının büyüdüğünü belirten besiciler, iflasın eşiğine geldiklerini ifade ediyor. Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği Genel Başkanı Bülent Tunç, Yönetim Kurulu Üyesi Ercan Aras Çarşamba günü Tarım ve Orman Bakanlığı Bakan Yardımcısı Hadi Tunç ile görüşerek besicilerin sorunlarını anlattı. Hayvancılık Genel Müdürü Zekeriyya Erdurmuş, Et ve Süt Kurumu Genel Müdür Yardımcısı Ferda Yıldırım’ın da katıldığı toplantıda kırmızı et tüketiminde yüzde 20 daralma olduğu bu nedenle piyasanın durgun geçtiği ifade edildi. Et ve Süt Kurumu’nun depolarında bekleyen 42 bin ton kırmızı etin ihraç edilmesi için çalışmalar yapıldığı, İran’ın kilosu 25 liradan et almak istediği ancak 28-29 liradan alınan bu etin 25 liradan satılmasının devlete zarar vereceği ifade edildi.
Bakan Yardımcısı Mehmet Hadi Tunç, konunun farkında olduklarını Hazine ve Maliye Bakanlığı ile görüşmelerin yoğun bir şekilde sürdüğünü, beş on gün içinde mutlaka bir çözüm getireceklerini ve yetiştiricileri mağdur etmeyeceklerini belirtti.
Et ithalatı yüzde 233 arttı
Et ve Süt Kurumu’nun “2018 Sektör Değerlendirme Raporu”nda yer alan verilere göre, kırmızı et ithalatı 2018’de miktar bazında yüzde 233, değer bakımında yüzde 106 oranında arttı. Rapora göre 2017 yılında 18 bin 857 ton olan kırmızı et ithalatı için 85 milyon 190 bin dolar ödendi. 2018 yılında ise toplamda 55 bin 752 ton kırmızı et için Türkiye, dışarıya 260 milyon 107 bin dolar ödeme yaptı. Kırmızı et ithalatının yüzde 76’sı Polonya’dan yapılırken yüzde 12’si ise Bosna Hersek’ten gerçekleştirildi.
İthalat yerli besiciyi vurdu
Plansız yapılan canlı hayvan ve kırmızı et ithalatı yerli besiciyi vurdu. Yaşanan sorunların temelinde ithalatın yattığını vurgulayan besiciler, besideki hayvanları satamazken ithalatın devam ettiğini hatırlattı. Besiciler, “geçen yıl kilosu 4.25 dolar olan canlı besilik dana fiyatı şimdi 3.1 dolar. Birilerine bu fiyat cazip geliyor. Fakat, besleme maliyeti eklendiğinde ve ithalat devam ettiği için beslediğiniz hayvanı kesemiyorsunuz. Sadece ithalatı yapan firmalar, hayvanı ihraç eden ülkenin çiftçileri para kazanıyor. Türkiye’de yerli hayvan alıp besleyenler ve ithal hayvan alıp besleyenler zarar ediyor. İthalatın hemen durdurulması gerekir.” bilgisini verdi.
Hayvan başına 1500 lira zarar
Besi süresi tamamlandığı halde hayvanlarını kestiremeyen besiciler, ithalat nedeniyle ESK depolarının etle dolduğunu belirterek et ve canlı hayvan ithalatının hemen durdurulmasını istiyor. Gaziantep’te besicilik yapan Mehmet Kolukısa yaşadıklarını şöyle anlattı: ”Besici olarak bizim karkas et maliyetimiz kilo başına 33 lira. Gaziantep’te hayvan kesimi için verilen fiyat kilo başına 28.5 lira ve bundan da yüzde 2 kesinti yapılıyor. Yani 28 liraya geliyor. Ödemesi de bir ay sonra yapılıyor. Et ve Süt Kurumu et almıyor. Çünkü depoları dolu. Bu hayvanları biz geçen sene 1000 dolardan aldık. O zaman dolar 6 liraydı. Yani hayvanın bize gelişi 6 bin lira. Beslemek için en az 4 bin lira yem maliyetimiz var. Yani Hayvanın maliyeti 10 bin lira ama 8 bin 500 liraya kestiremiyoruz. Hayvan başına 1500 lira zararımız var. Hayvan bekledikçe zarar katlanıyor. Çünkü yem yediriyoruz. Bu nedenle elindeki hayvanı kestiren yerine yenisini koyamıyor. Biz devletten indirimli kredi, destek istemiyoruz. Elimizdeki hayvanları alsın yeter.”
Maliyet 35, kesim fiyatı 28-29 lira
Türkiye’nin en büyük besicilerinden Mehmet Şahbaz, bir çok besicinin maliyet hesabı yaparken sadece yem giderini dikkate aldığını belirterek: ”Yemle birlikte, kredinin yani paranın, elektriğin, veterinerlik hizmetlerinin maliyetini hesaplayınca bugün bize 1 kilo karkas etin maliyeti 35 liraya geliyor. Fakat karkasın üreticideki satış fiyatı 28-29 lira. Bu fiyata mallarımızı kestiremiyoruz. Yetkililere söylediğimizde devletin yani ESK’nın depolarında 42 bin ton et var. Alamayız diyorlar. Ama bir yandan da et ithalatı devam ediyor. Sırbistan’dan 5 bin ton et gelecek deniliyor. Biz hayvanlarımızı kestiremezken ithalat devam ederse üretim nasıl olacak? Çok acilen ithalatın durdurulması lazım, ESK depolarındaki eti ihraç ederek, acilen en az 34 liradan karkas et alacak şekilde kesim yapması gerekir. Başka türlü bu soruna çözüm bulmak olanaksız” yorumunu yaptı.