İthalatımızda Asya ağırlığının artışını gösteren rakamlar/sonuçlar
Türkiye Kalkınma Bankası’nın kıdemli uzman iktisatçısı dostum Ali Eşiyok’un İktisat ve Toplum dergisindeki makalelerini ilgi ile izleyip yer yer yazılarıma ondan rakam ve bilgi aktarmaları yaparım. Bu kez Eşiyok’un “İthalatta Asyalaşma ve Gümrük Birliği’ni Yeniden Düşünmek” başlıklı makalesinden ilgimi çeken rakamları sizinle paylaşmak istiyorum. Rakamlar 1996 Gümrük Birliği döneminden günümüze değişimleri ortaya koyması açısından çok çarpıcı.
Önce, Gümrük Birliği sonrası Asya geneliyle ilgili ithalat ve ihracatındaki gelişmeleri ve toplam içersindeki paylarına bakalım:
•1996 yılında Asya ithalatımız 4.2 milyar dolar ve toplamdaki pay yüzde 9.8 iken, 2016 yılında Asya ülkelerinden ithalatımız 50 milyar dolara, toplam ithalat içindeki pay da yaklaşık üç kat artarak yüzde 25.2’ye yükselmiş durumda.
• Buna karşın Asya ülkelerine ihracatımız 1996 yılında 1.2 milyar dolarken 2016 yılında 6.3 milyar dolara yükselmiş. 1996 yılında Asya’ya ihracatın toplamdaki payı yüzde 5.4 iken, 2016’da payı yüzde 4.4’e gerilemiş.
• Bunun sonucunda 1996 yılında Asya ile dış ticaret dengemizde 3 milyar dolar açık verirken, 20 yıl sonra 2016 yılında Asya ticaretindeki açığımız 43.6 milyar dolara yükselmiş.
• Doğaldır ki Asya ticaretimiz içersinde en büyük paya Çin sahip. O nedenle 1996’dan bu yana Çin ile dış ticaretimize bakmamız gerekir. 1996 yılında Çin’den ithalatımız 556 bin dolar seviyesinde ve toplam içinde yüzde 1.3 paya sahipken, 2016 yılında 25. 4 milyar dolara toplamdaki payı ise yüzde 12.8’e yükselmiş durumda. Aynı dönemde Çin’e ihracatımız 65.1 milyon dolardan 2.3 milyar dolara yükselmiş.Toplam ihracatımız içindeki payı ise yüzde 1.5 olarak gerçekleşmiş.
• Bunun sonucunda Çin ile dış ticaret dengemizde 1996 yılında 491 milyon dolar açık verirken, 2016 yılında Çin dış tecaretimizde açık 23.1 milyar dolar seviyesine yükselmiş. İthalatta büyük artış olurken, ihracatta aynı oranda artış olmadığı böylece ortaya çıkıyor.
• Bu rakamlar toplam ithalatımız içersinde Asya’nın payının yüzde 26, Çin’in payının yüzde 12.9 olduğunu buna karşın Asya’ya ihracatımızın toplam içindeki payının yüzde 4.4 Çin’in payının ise yüzde 1.5 seviyesinde kaldığını gösteriyor.
Dış ticaret rakamlarımızdaki bu olumsuz etkilerin giderilebilmesi için hem Asya’ya hem Çin’e ihracatımızı artırıcı önlemlere ihtiyacımız olduğu ortaya çıkıyor. Aysa ve Çin’le dış ticaret dengemizi düzeltmek için yapabileceklerimizin vakit kaybetmeden masaya yatırılması gerekiyor.
2016 yılında ithalatımızda yüzde 39, ihracatımızda yüzde 44.4 paya sahip olan 28 AB ülkesinden ithalatımız 77.4 milyar dolar, ihracatımız 63.3 milyar dolar, dış ticaret açığımız 14.1 milyar dolar iken , Asya’da dış ticaret açığımızın 43.6 milyar dolarla onun 3 katını aşıyor olması, Asya dış ticaretimizdeki dengesizliği çok net şekilde ortaya koyuyor.
İthalatımızda Asya ve Çin’in artışını gösteren rakamlar, bu alanda hiç vakit kaybetmeden yapmamız gerekenleri araştırmamızı gerektiriyor.