İthalat hayvancılığı kurtarmaz, çökertir…
Hükümet, et fiyatını bahane ederek hayvancılık sektörünü tamamen ithalata açtı. Yerli üretimi, hayvan varlığını artırmak, hayvancılık desteklerini rasyonel kullanmak yerine, içine düştüğü darboğazı ithalatla aşmaya çalışıyor.
İthalat, hayvancılığı darboğazdan kurtarmaz, kurtaramaz. Sektörü daha da çökertir. İthalatın çıkar yol olmadığını geçmişteki deneyimler gösteriyor. Fakat kimse bunu görmek istemiyor. İthalatta ısrar ediyor.
Küçük ihalelerle başlayan ithalat, Bakanlar Kurulu'nun Et ve Balık Kurumu'na verdiği 100 bin tonluk canlı hayvan ithalat yetkisi ile şimdi daha büyük çaplı yapılacak.
İthalat süreci nasıl başladı?
2007-2008'de yaşanan kuraklığın etkisi ile pek çok üründe olduğu gibi yem hammaddelerinin de üretimi azalırken, fiyatı yükseldi.
Hükümet bu dönemde hiçbir ek önlem almadığı gibi hayvancılıkta destekleme politikasını değiştirdi. Hayvan başına ödeme sitemsine geçti. Pek çok destek kaldırıldı veya miktarı düşürüldü.
Aynı dönemde süt tozu ithalatı nedeniyle çiğ süt fiyatı 80 kuruştan 40 kuruşa düştü. Üretici zararına üretimi sürdüremedi ve süt hayvanları kesime gitti.
Hayvan varlığında azalma oldu. Kesilecek hayvan bulunamayınca et fiyatı artmaya başladı.
2009'un sonunda karkas et fiyatı 15 liranın üzerine çıktı. Kasaplar, et üreticileri, besiciler "hayvan bulamıyoruz, ithalat yapılsın" diyerek lobi yaptı. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı 3 kez hayvan sayımı yaparak; Türkiye'de yeterli sayıda besi hayvanı olduğunu bu nedenle ithalat yapılmayacağını açıkladı. İthalatın olmayacağını duyan ve parası olan pek çok kişi piyasadan hayvan almaya başladı. Hayvan bulma sıkıntısı daha da arttı.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ithalatın çözüm olmadığını söylediği bu dönemde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, et fiyatlarının düşürülmesi yönünde talimat verdi. Fakat talimatla fiyatın düşmeyeceği anlaşılınca ithalat silahı kullanıldı.
Bakanlar Kurulu Kararı ile Et ve Balık Kurumu'na 16 bin ton kasaplık canlı hayvanın yüzde 10, ayrıca 7 bin 500 ton etin de yüzde 25 gümrük vergisi ile ithalat yetkisi verildi.
Başbakan Erdoğan ve Tarım Bakanı Mehdi Eker bir hafta 10 gün içinde hayvan veya et ithalatı yapılacağını ilan edince et fiyatı bir iki lira geriledi.
Bakanlar Kurulu tarafından ithalatı yapmakla görevlendirilen Et ve Balık Kurumu, Başbakan Erdoğan'ın "10 günde ithalat gerçekleşecek" sözünü emir kabul ederek aceleyle bir ihale şartnamesi hazırladı. Uygulanması mümkün olmayan şartnameye göre, 4 bin 25 tonluk canlı kasaplık sığır ithalatı için 4 Mayıs 2010'da ilk ihale yapıldı. İki gün sonra 6 Mayıs'ta 5 bin tonluk ikinci bir ihale yapıldı. Aynı gün "rekabet ortamı oluşmadığı" için bu iki ihale iptal edildi.
Üçüncü ihale, 20 Mayıs'ta 8 bin ton kasaplık canlı sığır ithalatı için yapıldı.
Dördüncü ihale 16 Haziran'da yapıldı. İlk kez kasaplık canlı sığır yerine, 4 bin ton besilik sığır ithalatı için ihale yapıldı. Bu ihale ile yaşları 6 aydan 10 aya kadar olan 4 bin ton besi hayvanı ithal edilecek ve besicilere dağıtılacak.
Bugün Et ve Balık Kurumu'nda 4 bin ton kasaplık canlı sığır ithalatı için bir ihale daha yapılacak.
Kafanız karıştıysa özetleyelim.
Et ve Balık Kurumu bugüne kadar hayvan ithalatı için 4 ihale yaptı. İkisi iptal edildi. Toplam 8 bin tonluk kasaplık canlı sığır ihalesi kapsamında ilk hayvanlar ülkeye girmeye başladı.
İki aydan beri ithalattan başka bir önlem konuşulmuyor. Amaç yetiştiricinin elindeki hayvanları kesime göndermekse, bu gerçekleşti. Fiyat düşecek korkusu ile çok sayıda yetiştirici hayvanını kestirdi. Hayvan kesimi hızlanınca karkas et fiyatı 2-3 lira düştü. Fakat tüketiciye yansımadı.
Küçük yetiştiricinin elinde hayvan kalmayınca kesilen hayvan sayısı azaldı. İthalata rağmen et fiyatı yeniden yükseliyor.
Et ve Balık Kurumu'na verilen sıfır gümrükle 100 bin tonluk canlı hayvan ithalat yetkisi, hayvancılığın tamamen ithalata açıldığının, bundan sonra pek çok tarımsal üründe olduğu gibi ette de ithal et yerli et rekabeti yaşanacağını gösteriyor.
Bundan sonra ne olacak?
Yüksek girdi maliyetleri nedeniyle rekabet edemeyen yerli üreticiler sektörden çekilecek. Türkiye'de besicilik yara aldıktan ve üretimdeki payı azaldıktan sonra, ithalat bugünkü kadar ucuz olmayacak. O zaman son sözü ithalatçılar söyleyecek. Yerli üretim avantajını yitirecek olan Türkiye'ye istedikleri fiyatla et veya hayvan satacaklardır. Bununla da yetinmeyerek ithalat şartlarını kendileri belirleyecek, güvenli olmayan etlerini Türkiye'ye pazarlayacaklardır.
İthalatın çözüm olmadığı anlaşılıncaya kadar iş işten geçmiş olacak ve hayvancılık yok olacak. 1980'lerde olduğu gibi.
Sonraki hükümetler hayvancılığı yeniden canlandırmak için 30-40 yıl uğraşacaklar. Bu filmi daha kaç kez izleyeceğiz?
1.Ekolojik Hayvancılık Kongresi Kelkit'te
Hayvancılıkta can sıkıcı gelişmeler yaşanırken Gümüşhane Kelkit'te umut verici bir kongre var. Gümüşhane Üniversitesi, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Aydın Doğan Vakfı, Ekolojik Tarım Organizasyonu Derneği'nin katkılarıyla düzenlenen 1.Ekolojik Hayvancılık Sempozyumu bugün başlıyor ve 4 Temmuz'a kadar sürecek. Siz bu satırları okurken biz Kelkit'te ekolojik hayvancılığı konuşuyor olacağız. Gelişmeleri haftaya paylaşırız.