İthalat artınca bütçe açığı küçüldü

2017 yılı bütçe açığı beklenenden küçük oldu.

2017 yılında ekonomi canlanmaya başlayınca, ithalat arttı. İthalat artınca cari açık büyüdü. İthalat artınca, vergi gelirleri de arttı. Bu defa da bütçe açığı küçüldü.

Ekonomimizin 2 açığı var; (1) Bütçe Açığı, (2) Cari Açık. Biri büyüyünce, diğeri küçülüyor.

Cari açığın arkasında ithalat var. İthalat artınca, cari açık büyüyünce bütçe gelirleri artıyor. Bütçe açığı beklenenin altına iniyor.

2017 yılında ithalatın 222 milyar dolar olacağı beklenirken, ithalat 234 milyar dolar oldu. Dış ticaret açığı 65 milyar dolar olarak bekleniyordu, 77 milyar dolar oldu. İthalat ve dış ticaret açığı artınca cari açık büyüdü.

Yıl sonunda 39 milyar dolar cari açık bekleyişi vardı. Cari açığın 46 milyar dolar olarak gerçekleşeceği anlaşılıyor.

İthalat arttı, cari açık büyüdü ama bütçe açığı küçüldü. Üç ay önce bekleyiş, 74 milyar TL iken, açık 47 milyar dolara oldu.

Çünkü ithalattan alınan vergiler, ithalat nedeniyle ekonomide ortaya çıkan ek işlemlerden alınan vergiler, bütçede gelirleri artırdı. Beklenenin üzerinde vergi geliri oluştu.

Hükümet ekonomiyi canlandırma arayışında vergi gelirlerinden fedakarlığı göze aldı. Destek ödemelerini artırdı. Harcamalar arttı.

Yıl içinde bütçenin harcama hedeflerini 32 milyar TL aşan harcamalar yapılınca, bütçe açığı büyüyor endişesi ortaya çıktığı için açık tahmini 74 milyar TL’ye kadar yükseltilmişti. Fakat harcama artışı kadar, 32 milyar TL gelir artışı olunca, yıl sonu açığı, yılbaşında öngörülen açık büyüklüğünde kaldı.

2017 yılında bütçe harcamaları yüzde 16.0 artarak 677 milyar TL, bütçe gelirleri ise yüzde 13.8 artarak 630 milyar TL oldu.

Bütçe gelirlerinin yüzde 85’ini oluşturan vergi gelirlerindeki artış yüzde 16.8 oldu. 536 milyar TL’ye ulaşan vergi gelirlerindeki 77 milyar TL’lik artış içinde en büyük artış ithalde alınan KDV’deki 22.8 milyar TL’lik artış oldu. İthalde alınan KDV yüzde 29.7 oranında arttı. ÖTV gelirleri de yüzde14 artarak 17.9 milyar TL’ye ulaştı.

Bütçe harcamaları toplamı 677 milyar TL’nın yüzde 27.9’u personel harcamaları, yüzde 8.4’ü faiz gideri, yüzde 10.4’ü yatırım gideri, yüzde 40.0’ı transfer harcamaları.

Transfer harcamaları 270.9 milyar TL. Transfer harcamaları içinde en büyük harcama, sağlık, emeklilik ve sosyal yardım harcamaları. 2017 yılında 132.4 milyar TL’ye ulaştı. Daha sonra mahalli idarelere yapılan 60.7 milyar dolarlık aktarma geliyor. Hane halkına yapılan yardımlar ve sosyal yardımlar 38.5 milyar TL tarım destekleri 12.7 milyar TL.

Bütçe açığının kapatmanın yolu, vergileri artırmak veya TL ile borçlanmak. Kendi içimizde çözüm var.

Cari açığı kapatmak ithalatı kısıp, ihracatı artırmakla mümkün. Bunu kısa sürede yapamayınca cari açığı dış kaynaklardan döviz bularak finanse etmeye çalışıyoruz. Cari açık büyüdükçe finansmanı zorlaşıyor. Döviz yükümlülüğümüz artıyor. Döviz fiyatı yükseliyor. Döviz girişini teşvik için faizler yükseltiliyor. Enflasyonu kontrol imkanı yok oluyor.

Seçim ekonomiyi yönetenlerin elinde, (1) Ne kadar gelir o kadar harcama ile bütçe denkliğini sağlamak. (2) İthalatı azaltacak, ihracatı artıracak yapısal değişimle cari açığı küçültmek. Bunlardan ya biri ya öteki değil… İkisi birlikte…