İthal kömüre ek yük ne sağlar?

Geçtiğimiz günlerde kömür ithalatıyla ilgili bir düzenleme yapıldı.

Elektrik üretimi için yurt dışından kömür ithal edenler, ton başına 15 dolarlık EK bir yükümlülük altına sokuldu. 

Şu anda elektrik piyasasında en yüksek getiriyi ithal kömüre dayalı üretim santralleri elde ediyor. Tabii, yaktığı kömürü şu anki piyasa fiyatının en az iki katına tedarik etmiyorsa. 

Aslında enerji yönetimi, elektrik üretiminde yerli kömürün payının artırılmasını hedefliyor. 

Peki bu son karar, yerli ve ithal kömürle çalışan santrallerin elektrik üretim maliyetleri arasındaki ciddi farkı kapatmaya yeter mi? 

Görünüşe bakılırsa yetmeyecek. Yani ithal kömür santralinin kWh başına elektrik üretim maliyeti hala çok düşük. 

Mevcut şartlarda en yüksek karı ithal kömüre dayalı santraller elde ediyor. 

Yerli kömüre dayalı santrallerin elektrik üretim maliyetleri ise ithal kömür elektriğinin yanına bile yanaşamıyor. 

Elektrik üretimi için ithal edilen kömüre getirilen ton başına 15 dolarlık ek yükümlülük yerli kömür santrallerinin daha fazla çalışmasını sağlamayacaksa ne anladık biz bu işten? 

Durun, acele etmeyin. 

Yanlış da anlamayın. “Acele etmeyin” derken, önümüzdeki günlerde ithal-yerli kömür elektrik üretim maliyetleri aras makasın kapanmasını beklemiyoruz. 

Ama hükümet yerli kömüre dayalı elektrik üretimini teşvik etmeye hazırlanıyor. 

Bunu da, yerli kömüre dayalı elektrik santrallerinden, maliyetlerini rahatlıkla kurtaracak bir fiyattan elektrik alımı yoluyla yapacak. 

Yani şu anda çok karlı çalışan ithal kömür santrallerinden aldığı parayı, Türkiye Elektrik Ticaret Taahhüt AŞ (TETAŞ) eliyle yerli kömürle çalışan santrallere aktarmış olacak. 

Yani yerli kömürün elektrik üretimindeki payını artırmak için tek bir hamle yerine, ilk bakışta birbirleriyle bağlantısı yokmuş gibi görülen iki adımla bunu yapacak. 

Biri Ekonomi Bakanlığı’nın aldığı gümrük sistemiyle ilgili bir karar, diğeri ise enerji yönetimi tarafından devreye sokulan idari bir uygulama. 

Kömür ithalatına koyulan ton başına 15 dolarlık ek yükümlülükten devletin kasasına girecek tutarın yıllık 700-800 milyon TL’yi bulacağı hesaplanıyor. 

Yerli kömür yakan kömür santrallerine, yüksek fiyattan elektrik satın alma yoluyla aktarılacak tutarın da aşağı yukarı bu seviyelerde olması bekleniyor. 

Sonucu uygulamada hep birlikte göreceğiz. 

Hatırlatalım, TETAŞ’ın yerli kömür santrallerinden özel elektrik alımı uygulamasının 1 Eylül’den itibaren başlaması bekleniyor. 

İthal kömürden alıp, yerli kömür santraline vermek şu an için iyi bir çözüm gibi gözükebilir. Ancak sağlıklı bir elektrik piyasası için uzun vadede piyasayı maliyet bazlı fiyatlandırmaya doğru götürecek adımlar atılması gerektiği unutulmamalı. Aksi takdirde, yeni yatırımlar için referans alınabilecek bir referans fiyattan söz etmek kolay olmayacak.