İtfa süresi dolmuş amortismana tabi iktisadi kıymetlerin hurda olarak...

İtfa süresi dolmuş amortismana tabi iktisadi kıymetlerin hurda olarak satışında KDV

Bilindiği üzere; Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 29/1. maddesinde; mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisi ile ithal olunan mal ve hizmetler dolayısıyla ödenen katma değer vergisinin indirim konusu yapılabileceği hüküm altına alınmıştır. Bu kapsamda, KDV mükelleflerinin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan KDV'den, ithal ettikleri mal ve hizmetler dolayısıyla ödenen veya kendilerine yapılan teslim ve hizmetler üzerinden hesaplanan KDV indirilebilmektedir.

Ancak, kanunun 30'uncu maddesi kapsamındaki durumlara ilişkin olarak yüklenilen KDV indirim konusu yapılamamaktadır. İndirim konusu yapılmayan bu vergiler, gelir ve kurumlar vergisi kanunları çerçevesinde işin mahiyetine göre gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınabilmektedir. Gelir ve kurumlar vergisi kanunları uyarınca indirimi kabul edilmeyen giderler nedeniyle yüklenilen KDV ise, gider veya maliyet unsuru olarak değil, kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınmaktadır.

60 Seri Nolu KDV sirkülerinin "8.1.5"nolu bölümünde açıklandığı üzere; indirilemeyecek KDV koşulları sonradan oluşmuş ve yüklenilen KDV'nin daha önce indirim konusu yapılmış olması durumunda, bu tutarların indirilemeyecek KDV haline dönüştüğü vergilendirme dönemine ait 1 No.lu KDV beyannamesinin "İlave Edilecek KDV" satırına dahil edilmesi suretiyle indirim hesaplarından çıkarılması gerekmektedir.
Metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt, cam hurda ve atıklarının teslimi KDV Kanunu'nun 17/4-g maddesi gereğince KDV'den müstesnadır. 60 Seri Nolu KDV sirkülerinin "2.2.3.3. Hurda ve Atık Teslimi" başlıklı ve KDV tevkifatını açıklayan bölümünde; "Hurda" kavramı; "her türlü metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt ve cam hurdasını, bunların hurda halindeki karışımlarını, aynen veya onarılmak suretiyle üretim amaçlarına uygun olarak kullanılamayacak haldeki metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt ve cam karakterli her türlü ham, yarı mamul ve mamul maddeyi ifade etmektedir" şeklinde tanımlanmıştır. (Benzer düzenleme ve tanımlama 86 Seri Nolu KDV Tebliği'nde de yer almıştı.)

Aynı bölümde; tamir ve bakımdan sonra aynı amaçla kullanılması mümkün olan kullanılmış metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt ve cam esaslı eşya teslimlerinin KDV tevkifatına tabi olmayacağı ifade edilerek, zımnen, tamir ve bakımdan sonra aynı amaçla kullanılması mümkün olmayacak/olamayacak bu tür eşyaların da hurda ve atık olarak dikkate alınacağı kabul edilmiştir. Nitekim, Gelir İdaresi Başkanlığı İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı'nca verilmiş olan 30/01/2012 tarih ve B.07.1.GİB.4.35.17.01-35-02-97 sayılı Özelgede de; "86 Seri No.lu KDV Genel Tebliği'nde; hurda kavramının; her türlü maden, plastik, kağıt ve cam hurdasını, bunların hurda halindeki karışımlarını, aynen veya onarılmak suretiyle üretim amaçlarına uygun olarak kullanılamayacak haldeki metal, plastik, kağıt ve cam karakterli her türlü ham, yarı mamul ve mamul maddeyi ifade ettiği; buna göre, ham yağ tesislerine ait yıpranan, demode olan, çalışma imkanı kalmamış makine ve ekipmanlardan tamir ve bakımdan sonra üretim amaçlarına uygun olarak kullanılamayacak durumda bulunanların satışının hurda teslimi olarak kabul edilerek katma değer vergisinden istisna tutulmasının mümkün bulunduğu; ancak, tamir ve bakımdan sonra kendi işlevini yerine getirmesi mümkün olan makine ve ekipmanların ise hurda olarak kabul edilmesi mümkün bulunmadığından bunların tesliminde genel esaslara göre katma değer vergisi uygulanması gerektiği" açıklanmıştır.

Yukarıda yer verilen düzenlemeler ve özelge dikkate alındığında, amortismana tabi sabit kıymetlerin satışında katma değer vergisi istisnasının uygulanması için "tamir ve bakımdan sonra aynı amaçla kullanılması mümkün olmayacak/olamayacak" kriterine bakılacağı ve bu durumda olanlar için katma değer vergisi istisnasının uygulanacağı anlaşılmaktadır. Bu durumda, katma değer vergisi istisnası uygulanan bu amortismana tabi iktisadi kıymetlerin satışında KDV Kanunu'nun 30/a maddesi kapsamında işlem yapılıp yapılmayacağı, başka bir deyişle; anılan sabit kıymetlere ilişkin olarak yüklenilmiş ve daha önce indirim konusu yapılmış olan bu tutarların indirilemeyecek KDV haline dönüştüğü vergilendirme dönemine ait 1 No.lu KDV beyannamesinin "İlave Edilecek KDV" satırına dahil edilmesi suretiyle indirim hesaplarından çıkarılmasının gerekip gerekmediği konusunda tereddütler oluşabilmektedir. KDV düzenlemelerinde bu konuda bir belirlemeye rastlanmamaktadır ve İdarenin, özelge boyutunda bir görüşünün olup olmadığı da bilgimiz dahilinde değildir. Ancak bize göre bu durumda; daha önce yüklenilen ve indirim konusu yapılmış olan katma değer vergilerinin düzeltilmesine ve satışın yapıldığı dönem katma değer vergisi beyannamesinde "İlave Edilecek KDV" satırına dahil edilmesine gerek yoktur. Çünkü; anılan amortismana tabi iktisadi kıymet amortisman süresi boyunca mal ve hizmet üretiminde kullanılmış, katma değerini yaratmış ve üretilen mal ve hizmetlerin satışında belirlenen ve üzerinden katma değer vergisi hesaplanıp beyan edilen bedelin oluşumunda dikkate alınmıştır.

Dolayısıyla, amortismana tabi bu sabit kıymetlerin hurda olarak satılması ve bu satış sırasında KDV istisnası uygulanması, bu kıymetlerin yüklenilmiş ve indirim konusu yapılmış katma değer vergilerinin düzeltme yoluyla yeniden ödenmesini gerektirmez. Aksi durum, başka bir deyişle; bu tür amortisman tabi iktisadi kıymet satışlarında KDV Kanunu'nun 17/4-g maddesi hükmü uyarınca istisna uygulandığı için KDV Kanunu'nun 30/a maddesi uyarınca, daha önce yüklenilip indirim konusu yapılan katma değer vergilerinin düzeltilerek yeniden ödenmesinin istenmesi söz konusu yasal düzenlemelerin ruhuna ve amacına da aykırı olacaktır.