İşyerinin devri halinde devreden işverenin işçinin ücret ve yıllık izin
Av. Cihan AVCI
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2008/32890 E. 2008/ 25659 K. Sayılı 07.10.2008 günlü kararında alt işverenin bulunduğu bir işyerinde alt işverenlik ilişkisi bittikten sonra aynı yerde çalışmaya devam eden işçinin ücret, yıllık izin alacaklarından devreden işverenin sorumlu olup olmayacağını tartışmıştır. Bu karar özellikle işyerinin devri ve alt işverenlik kurumlarının iç içe geçtiği bir karar olması açısından büyük önem taşımaktadır. Kararda alt işveren davacı işçi açısından devreden işveren olarak tanımlanmıştır. Esasen bu mantık yerindedir. Çünkü bilindiği gibi alt işverende bir işyerinde üstlendiği iş ile ilgili olarak işyeri bildirgesi vermekle mükelleftir. Bir diğer ifade ile alt işverenin iş gördüğü yer hem asıl işveren açısından hem de alt işveren açısından ayrı ayrı işyeri olarak kurum nezdinde muamele görmektedir. Bu sebeple alt işverenlik ilişkisinin bitip, işçinin aynı yerde çalışmaya devam etmesi halinde alt işvertenin işyeri asıl işverene devredilmiş gibi olmaktadır.
İncelememize konu kararda davacı, kıdem, ihbar, izin, fazla çalışma ücreti alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.
Yargıtay temyizi müteakiben önüne gelen dosyada öncelikle alt işverenlik ilişkisinin sona erdiği tarihi tespit etmiştir. Buna göre davalılar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi 30.6.2004 tarihinde sona ermiştir. Davacı işçi ise işyerinde çalışmaya devam etmiş ve iş sözleşmesi 5.7.2004 tarihinde sona ermiştir. Yerel mahkeme alt işverenlik ilişkisinin sona erdiği tarihten sonraki 7 günlük süre zarfında oluşan ücret alacağının ödenmemesinden ve izin ücretinden devreden işvereni, bir diğer deyişle eski alt işvereni mesul tutmuştur. Yargıtay devreden işverenin izin ücretinden sorumlu tutulması hatalı olduğu gibi, devirden sonra çalışılan süre ücretinden de devreden işverenin sorumluluğuna gidilmiş olmasının doğru olmadığına hükmetmiştir.
Karardan da anlaşılacağı üzere alt işverenlik ilişkisi bittikten sonra işçinin aynı yerde çalışmaya devam etmesi halinde eski alt işverenin alt işverenlik ilişkisinin sona ermesinden sonra oluşan ücretten sorumlu olması mümkün değildir. Bununla birlikte izin ücreti açısından da eski alt işveren (devreden işveren) sorumlu tutulmamıştır. Bunun sebebi yıllık ücretli izin kurumunun doğasından kaynaklanmaktadır. Yıllık ücretli izin hakkı hizmet devam ettiği sürece bir semen ödeme borcu değildir. Başka bir deyişle işverenin işçiyi yıllık izine çıkarma borcunu ifa etmesi için kanunda gösterilen sürelerde işçiyi çalıştırmaması ancak bu sürelere denk gelen ücretini ödemesi gerekmektedir. Ancak işçinin iş akdi sona erdiği tarih itibari ile bu edim yerine getirilmemişse bu borç para borcuna dönüşür. Bu andan sonra işverenin çalışırken yıllık izin vermediği işçisine bu süreye tekabül eden ücreti ödemesi gerekmektedir.