İşyeri sendika temsilcisinin güvencesi var
İşyeri sendika temsilcileri ve baş temsilcisi; işyeri ile sınırlı olmak kaydı ile işçilerin dileklerini dinlemek ve şikâyetlerini çözümlemek, işçi ve işveren arasındaki iş birliğini, çalışma barışını ve uyumunu sağlamak, işçilerin hak ve çıkarlarını gözetmek ve iş kanunları ile toplu iş sözleşmelerinde öngörülen çalışma şartlarının uygulanmasına yardımcı olmakla görevlidir.
Bilindiği gibi, iş güvencesi kapsamında otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır.
4857 sayılı İş Kanunu'nda düzenlenen iş güvencesine ek olarak 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nda işyeri sendika temsilcisinin önemli bir ayrıcalığı bulunmaktadır.
Bu ayrıcalık, işverenin, işyeri sendika temsilcilerinin iş sözleşmelerini haklı bir neden olmadıkça ve nedenini yazılı olarak açık ve kesin şekilde belirtmedikçe feshedemeyeceğidir. Kısaca sendika temsilcilerinin iş sözleşmesi ancak haklı neden olduğunda feshedilebilmektedir.
İşyeri sendika temsilcisine sağlanan bu ayrıcalığı temel gerekçesi, işyeri sendika temsilcilerine görevlerini yerine getirebilmeleri için güvence sağlamaktır.
Yargıtay vermiş olduğu bir kararında da açık bir şekilde, “Herhangi bir sınırlama getirmeksizin işyeri sendika temsilcilerine güvence sağlanmalıdır. Farklı bir anlatımla temsilci, İş Kanunu, Deniz İş Kanunu, Basın İş Kanunu veya Borçlar Kanunu kapsamında çalışsa, iş güvencesi hükümlerine tabi olsa veya olmasa da getirilen güvenceden faydalanacaktır.” hükmünü vermiştir. (Y9HD, E. 2016/18436, K.T 02.10.2017)
Fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde, temsilci veya üyesi bulunduğu sendika dava açma hakkına sahiptir. Temsilcinin işe iadesine karar verilirse fesih geçersiz sayılarak temsilcilik süresini aşmamak kaydıyla fesih tarihi ile kararın kesinleşme tarihi arasındaki ücret ve diğer hakları ödenmektedir.
Bir başka ifadeyle işe iade davasını kazanmış olan bir işçi için 4 aya kadar verilen boşta geçen süre ücreti, sendika temsilcisi için geçerli değildir. İşyeri sendika temsilcileri için boşta geçen süre, temsilcilik süresini aşmamak kaydıyla fesih tarihi ile kararın kesinleşme tarihi arasındaki süredir.
Bir diğer önemli fark ise işyeri sendika temsilcisinin fesih tarihi ile kararın kesinleşmesine kadar olan dönem ücret ve diğer hakları için feshin geçersizliğinin tespiti yeterli olup, işçinin işe iadesi için başvuru şartı aranmamaktadır. (Y9HD, E.2015/13095, K.T. 25.05.2015)
İşe iade kararının kesinleşmesinden itibaren altı iş günü içinde temsilcinin işe başvurması şartıyla, altı iş günü içinde işe başlatılmaması hâlinde, iş ilişkisinin devam ettiği kabul edilerek ücreti ve diğer hakları temsilcilik süresince ödenmeye devam edilir.
İşveren, yazılı rızası olmadıkça işyeri sendika temsilcisinin işyerini değiştiremez veya işinde esaslı tarzda değişiklik yapamaz. Aksi hâlde değişiklik geçersiz sayılır.