İşverenlere 2018 yılında asgari ücret desteği nasıl sağlanacak?

Celal ÖZCAN

Asgari ücrette geçmiş yıl artış oranlarına göre öngörülenden daha fazla artış yapılmış olması nedeniyle işgücü maliyetlerinde oluşan artışı hafifletmek ve istihdamı artırmak amacıyla 2016 ve 2017 yıllarında işverenlere belli şartlarla asgari ücret desteği sağlanmıştı. Söz konusu uygulama sınırlı bir dönem (9 ay) için de olsa 2018 yılında devam edecektir.

Buna ilişkin düzenleme, 27.03.2018 tarihli, 30373 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7103 sayılı Kanunu’nun 73'üncü maddesi ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na eklenen geçici 75'inci madde de yapılmıştır.

Yazımızda, 2018 yılında asgari ücret desteğinden işverenlerin nasıl yararlanacağı, hangi süreyle ve ne kadar bir destek sağlanacağı hususlarına değinilecektir.

2018 yılında genel olarak sağlanacak asgari ücret desteği

Yayımlanmış resmi bir veri olmamakla birlikte, Maliye Bakanı'nın TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda yapmış olduğu sunumda 2018 yılında asgari ücret desteğinin 100 TL/aylık olarak devam edeceği belirtildikten sonra, bu desteğin 11 milyon 800 bin çalışanı ilgilendirdiği ve bu kapsamda yaklaşık olarak 9 milyar lira bir kamusal maliyetin oluşacağı belirtilmiştir.
Bu açıklamadan hareketle, 2018 yılında işverenlere asgari ücret desteği olarak her ay 1 milyar lira civarında bir destek sağlanacağını söyleyebiliriz.

Dolayısıyla, asgari ücret desteği, özellikle çalışan sayısı fazla, buna karşın genel ücret seviyesi düşük olan işyerleri açısından önemli bir istihdam desteği anlamına gelmektedir.

Destekten yararlanacak olan işverenler

2018 yılı asgari ücret desteğinden SSK (4/a) kapsamında haklarında uzun vadeli sigorta kolları (malullük, yaşlık ve ölüm sigortası) hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran özel sektör işverenleri yararlanacaktır.

SSK (4/a) kapsamında sigortalı çalıştırsalar dahi kamu sektörü işverenleri (5018 sayılı Kanun'a ekli (I) sayılı cetvelde sayılan kamu idareleri) söz konusu destekten yararlanamayacaklardır.
Yine, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 2'nci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde sayılan idareler tarafından ilgili mevzuatı uyarınca yapılan ve sözleşmesinde fiyat farkı ödeneceği öngörülen hizmet alımlarında, ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılmasının öngörüldüğü işçilikler için İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanacak olan tutarlar, bu idarelerce işverenlerin hak edişlerinden kesilecektir.

Destek kapsamına giren sigortalılar

Asgari ücret desteğinden uzun vadeli sigorta kollarına (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası) tabi olan sigortalılardan dolayı yararlanılabilecektir.

Sağlanacak olan destek tutarı

Söz konusu destek, SGK’da tescil edilmiş işyeri dosyası bazında uygulanacak ve SGK işyeri tescilinin 01 Ocak 2018 tarihinden önce veya sonra olmasına göre söz konusu destekten yararlanma şartları farklı olacaktır.

1 Ocak 2018 tarihinden önce SGK’da tescil edilmiş işyerleri

2017 yılının aynı ayına ilişkin SGK’ya verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde prime esas günlük kazancı Bakanlar Kurulu'nca belirlenecek tutar ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısını geçmemek üzere; 2018 yılında cari aya ilişkin verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısı ile Bakanlar Kurulu'nca tespit edilecek günlük tutarın çarpımı sonucu bulunacak toplam tutar, işverenlerin SGK’ya ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edilecektir.

2018 yılında SGK’da tescil edilecek işyerleri

2018 yılında SGK’da tescil edilecek olan işyerlerinde uzun vadeli sigorta kollarından (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası) bildirimi yapılan sigortalıların toplam prim ödeme gün sayıları ile Bakanlar Kurulu'nca tespit edilecek günlük tutarın çarpımı sonucu bulunacak toplam tutar, işverenlerin SGK’ya ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edilecektir.

Bu durumda, asgari ücret desteğinden yararlanma bakımından 2018 yılında SGK’da tescil edilecek olan işyerleri daha avantajlı olacaktır.

Zira 2018 yılında tescil edilecek olan işyerlerinde, destek tutarına esas prim gün sayısı hesaplanırken sigortalıların sigorta primine esas günlük kazançlarının Bakanlar Kurulu'nca belirlenecek tutar ve altında olup olmadığı üzerinde durulmaksızın, prime esas kazanç alt sınırı ve üst sınırları arasında bildirilen tüm sigortalıların prim ödeme gün sayıları hesaplamada esas alınacak ve Bakanlar Kurulunca tespit edilecek günlük tutar ile çarpımı suretiyle bulunacak toplam tutar kadar destekten yararlanılacaktır.

2016 ve 2017 yılı asgari ücret destek uygulamasında, yararlanılacak günlük destek tutarı 3,33 TL (aylık 99,90 TL) olarak belirlenmişti. Bakanlar Kurulu’nun konuyla ilgili kararı henüz yayımlanmamış olmakla birlikte, Maliye Bakanı yaptığı açıklamalarda asgari ücret destek tutarının 2018 yılında da aynı tutarda olacağı ifade edilmiştir.

Yine, Bakanlar Kurulu önümüzdeki günlerde, asgari ücret destek tutarına esas prim gün sayısı hesaplanırken baz alınan sigorta primine esas günlük kazancın (2017 yılında bu tutar günlük prime esas kazancı 110 TL ve altında olan sigortalılar şeklinde belirlenmişti) ne olacağını belirleyecektir.

Bakanlar Kurulu, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümleri uyarınca toplu iş sözleşmesi uygulanan özel sektör işverenlerine ait işyerleri için asgari ücret destek tutarına esas prim gün sayısı hesaplanırken baz alınan sigorta primine esas günlük kazancı (2017 yılında TİS kapsamındaki işyerleri için sigorta prime esas günlük kazanç tutarı 164,70 TL olarak belirlenmişti) farklı tespit edebilecektir.

Destek süresi

2016 ve 2017 yıllarında asgari ücret desteği bütün yıl için (12 ay) sağlanmıştı. 2018 yılındaki asgari ücret desteği ise sadece Ocak-Eylül döneminde (9 ay) uygulanacak, son üç ay içinse işverenlere asgari ücret desteği sağlanmayacaktır.

Yukarıda belirtilen hususlar dışında, işverenlerin asgari ücret desteğinden yararlanma şartları, yanlış ve yersiz yararlanma durumunda geri alınması, yararlanılacak olan asgari ücret destek tutarının SGK tarafından otomatik olarak hesaplanması ve bir sonraki ayda tahakkuk edecek prim borçlarına mahsubu gibi konular 2017 yılı asgari ücret destek uygulamasına benzer şekilde yürütülecektir.