İşverenler asgari ücret Hazine desteğinden nasıl yararlanacaklar? (1)

Celal ÖZCAN

Geçmiş yıl artış oranları dikkate alındığında, 2016 yılı brüt asgari ücreti belirlenirken yaklaşık %11 oranında bir artış yapılması gerekirken, asgari ücrette yaklaşık %30 artış yapılmış olması işveren maliyetini önemli oranda artırmıştır.

Asgari ücrette beklenenden fazla artış yapılmasından dolayı oluşan ilave maliyetin belli oranda Hazine tarafından karşılanacağı hususunda Hükümet yetkililerince kamuoyuna açıklamada bulunulmuştur.

Bu bağlamda, işverenlerin rekabet gücünün artırılması, kayıtlı istihdamın teşviki, asgari ücretle çalışanların yoğunlukta olduğu küçük ve orta ölçekli işletmelerin desteklenmesi amacıyla 27 Ocak 2016 tarihli, 29606 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6661 sayılı Askerlik Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 17'nci maddesinde düzenleme yapılmışır.

İşverenlerin söz konusu Hazine desteğinden nasıl yararlanacaklarının usul ve esasları Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından çıkarılacak olan genelge ile belirlenecek olmakla birlikte, yazımızda kanun maddesinde yer alan düzenlemeler esas alınarak işverenlerin asgari ücret artışından kaynaklanan Hazine desteğinden nasıl yararlanacakları ana hatları ile açıklanmaya çalışılacaktır.

Destekten yararlanacak olan işverenler

Asgari ücret artışından kaynaklanan Hazine desteğinden SSK (4/a) kapsamında haklarında uzun vadeli sigorta kolları (malullük, yaşlık ve ölüm sigortası) hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran özel söktör işverenleri yararlanacaktır.

SSK (4/a) kapsamında sigortalı çalıştırsalar dahi kamu sektörü işverenleri (5018 sayılı Kanun'a ekli (I) sayılı cetvelde sayılan kamu idareleri) söz konusu destekten yararlanamayacaklardır. Yine, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 2'nci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde sayılan idareler tarafından ilgili mevzuatı uyarınca yapılan ve sözleşmesinde fiyat farkı ödeneceği öngörülen hizmet alımlarında, ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılmasının öngörüldüğü işçilikler için Hazine tarafından karşılanacak olan tutarlar, bu idarelerce işverenlerin hak edişlerinden kesilecektir.

Destek kapsamına giren sigortalılar

Uzun vadeli sigorta kollarına (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası) tabi olan sigortalılardan (SGK prim belgeleri 1, 4, 5, 6, 13, 14, 20, 24, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 90, 91 ve 92 nolu belge türlerinden verilen) dolayı söz konusu Hazine desteğinden yararlanılabilecektir.

Destek kapsamına girmeyen sigortalılar

Söz konusu destek hükümleri, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar, aday çırak, çırak ve öğrenciler, harp malulleri ile 3713 ve 2330 sayılı kanunlara göre vazife malullüğü aylığı alanlardan yalnızca kısa vadeli sigorta kollarına tabi olanlar, yalnızca işsizlik sigortasına tabi olanlar, yurt dışına çalıştırılmak üzere götürülen (5510/5g kapsamında) çalışanlar, ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutuklular, Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerler ve iş kaybı tazminatı alanlar hakkında uygulanmayacaktır.

Destek tutarının hesaplanması

Söz konusu Hazine desteği SGK’da tescil edilmiş işyeri dosyası bazında uygulanacaktır.

Dolayısıyla, SGK işyeri tescilinin 01 Ocak 2016 tarihinden önce veya sonra olmasına göre söz konusu destekten yararlanma şartları farklı olacaktır.

1 Ocak 2016 tarihinden önce SGK’da tescil edilmiş işyerleri 

2015 yılının aynı ayında uzun vadeli sigorta kollarını içeren belge türlerinden bildirilen ve günlük sigorta primine esas kazanç tutarı 85 TL nin altında olan sigortalıların toplam prim ödeme gün sayıları ile günlük 3,33 TL’nin çarpılması suretiyle bulunacak olan tutar, yararlanılabilecek azami destek tutarı olacaktır.

Desteğe esas olacak toplam prim gün sayısı hesaplanırken, 2015 yılının esas alınacak ilgili ayında, yasal süresinde veya yasal süresi dışında verilen veya re’sen düzenlenen asıl, ek belgelerdeki prim gün sayısı toplamından iptal nitelikteki belgelerdeki gün sayısı düşülerek toplam prim ödeme gün sayısı hesaplanacaktır.

Örnek-1: 2015/Ocak ayında uzun vadeli sigorta kollarından SGK’ya bildirimi yapılanlardan prime esas kazancı 85 TL’nin altında 100 sigortalı olduğu ve bunların prim gün sayısı toplamının 3.000 gün olduğunu, 2016/Ocak ayında ise bu işyerinin uzun vadeli sigorta kollarından 150 kişi çalıştırdığını ve bunların prim gün sayıları toplamının da 4500 gün olduğunu varsayalım.

Bu durumda, bu işyerinin 2016/Ocak ayında yararlanabileceği azami destek tutarı 3000 gün X 3,33 TL=9.990 TL olacaktır. 

Örnek-2: 2015/Şubat ayında uzun vadeli sigorta kollarından SGK’ya bildirimi yapılanlardan prime esas kazancı 85 TL’nin altında 200 sigortalı olduğu ve bunların prim gün sayıları toplamının da 5.000 gün olduğunu, 2016/Şubat ayında ise bu işyerin 100 kişi çalıştırdığı ve bunların prim gün sayıları toplamının da 2500 gün olduğunu varsayalım.

Bu durumda, 2016/Şubat ayında yararlanılabilecek azami destek tutarı 2500 gün X 3,33 TL=8325 TL olacaktır. 

Söz konusu destekten yararlanılırken, sigortalıların 2016 yılındaki prime esas kazanlarının günlük 85 TL’nin altında veya üstende olup olmamasının herhangi bir önemi bulunmamaktadır.

İşyerinin 2015 yılının aynı ayında SGK’ya bildirimde bulunmamış olması halinde, bu ayı takip eden ilk bildirim yapılmış ayın aylık prim ve hizmet belgesindeki bildirimler esas alınacaktır. 

Örnek-3: İşyerinin 2015/Ocak-Nisan aylarında SGK’ya herhangi bir bildirimde bulunmadığını, 2015/Mayıs ayından itibaren bildirim yapmaya başladığını ve 2015/Mayıs ayında da sigorta primine esas günlük kazancı 85 TL’nin altında olan uzun vadeli sigorta kollarına tabi 10 sigortalı için 250 gün üzerinden bildirimde bulunduğunu varsayalım.

Bu durumda, söz konusu işyeri 2016/Ocak ayında yararlanacağı azami destek (250 gün X3,33 TL) 832,50 TL olacaktır.

Örnek-4: İşyerinde 2015/ Ocak-Haziran aylarında uzun vadeli sigorta kollarına tabi sigortalı çalıştırıldığı ve sonraki aylarda sigortalı çalıştırılmadığı varsayıldığında, yararlanılacak olan asgari ücret desteği için 2016 /Ocak-Haziran aylarında 2015 yılının aynı ayları baz alınacak, 2016/Temmuz ve sonraki aylarında ise 2015 yılında baz alınacak ay/aylar olmadığından, söz konusu aylarda 2016 yılında yeni tescil edilmiş işyerlerinde olduğu gibi uzun vadeli sigorta kollarından bildirimi yapılan sigortalıların toplam prim gün sayılarının günlük 3,33 TL ile çarpılması suretiyle bulunacak olan tutar kadar destekten yararlanılabilecektir.

(Devam edecek)