İstihdamsız büyüme büyümesiz istihdam

İktisatçı Erinç Yeldan, çok önemli bir makale yayınladı. Sanayi sektörünün büyürken istihdam yaratamadığını, buna karşılık hizmetler sektörünün büyümeden istihdam deposu haline geldiğini ortaya koydu.

Sanayi üretimdeki artış ile milli gelir artışı arasındaki çelişkiyi tartışmaya açtı. Erinç Yeldan diyor ki; Milli gelir istatistiklerine göre sanayi sektörünün büyüme hızı, sanayi üretim endeksleri veri setinde geçen tahminlerin neredeyse üç katıdır. Bunun sonucu olarak sanayi sektörünün yıllık ortalama büyüme hızı üretim endekslerinde yüzde 1.85 iken milli gelir kayıtlarında yüzde 4.50’ye ulaşmaktadır.

Aradaki yüzde 2.65’lik farkı sadece gözlem ve metodolojik farklılıklara bağlamak, iktisadi analizleri, deyim yerindeyse, en azından güçleştirmektedir.

Erinç Yeldan diyor ki; ”2016 Aralık ayı itibarıyla (mevsimsel etkilerden arındırılmış) istihdam edilenler 2015 Aralık ayına göre sadece 278 bin kişi artış gösterebilmiş, işsiz sayısı 3 milyon 717 bin kişiye, işsizlik oranı da yüzde 12’ye yükselmiştir. İşsiz sayısındaki bu artış 2009 krizinden bu yana en yüksek ivmelenmeyi vermektedir.

İstihdamın sektörel dağılımını, milli gelir hesaplarındaki sektörel büyüme oranları ile karşılaştırdığımızda ise karşımıza açıklanması zor gözlemler çıkmaktadır.

Örneğin sanayi sektörü yıllık bazda yüzde 3.9 büyüme göstermiş gözükürken, sanayi istihdamı yüzde 0.7 gerilemiştir.

Daha doğrusu, sanayi sektöründe üçüncü çeyrek haricinde üretim miktarı her dönem artmış iken, sanayi istihdamının yıl boyunca düştüğü görülmektedir. Buna karşın, örneğin “hizmetler” sektöründe üretimin yüzde 0.8 gerilemiş olduğu anlaşılırken istihdamının yüzde 5.2 arttığı hesaplanmaktadır.

Erinç Yeldan bu gelişmeleri, sanayide istihdamsız büyüme, hizmetler sektöründe ise “büyümesiz istihdam” olarak değerlendiriyor.