İstihdamda seferberlik öncesi, seferberlik sonrası...

İşsizliğin bu yıl ocakta küresel kriz yılları olan 2009 ve 2010'dan sonraki en yüksek düzeye çıkacağı ta geçen yıl anlaşılınca bir istihdam seferberliği başlattık. Seferberlikle amaç özellikle yılın ilk aylarında işsizlik oranını hızla aşağı çekmekti.

Bu gerçekleştirildi de... Ocakta yüzde 13 olan işsizlik oranı, TÜİK tarafından dün açıklanan verilere göre mayısta yüzde 10.2'ye indi. Yani işsizlik oranında ocaktan mayısa 2.8 puanlık bir iyileşme oldu.

Ama şöyle bir sorunumuz var. İşsizlik oranındaki düşüş ya da artış bir önceki döneme göre kıyaslanmaz ki... Mevsimsel etkenlere çok açık olan istihdam verileri, aynı mevsim koşullarının hüküm sürdüğü bir önceki yılla kıyaslanır.

İlla geçmiş aylarla kıyaslama yapılmak isteniyorsa, ya mevsim etkilerinden arındırılmış seri kullanılır ya da başka bir yol izlemek gerekir. Sözünü ettiğimiz yol şudur: Örneğin bu yılın ocak ve mayıs ayları arasında istihdam verileri ne kadar iyileşmiştir buna bakılır, ama bu veriler geçmiş yılların aynı dönemindeki değişimle karşılaştırılır.

Seferberliğin katkısı 200 bin istihdam

Bu yıl mayıs itibariyle ocak ayına göre istihdamda 1.8 milyon artış sağlandı. Tek başına bu sayı harika bir gelişmeye işaret ediyor.

Ama geçen yılların aynı dönemine bakınca ve bu dört aylık dönemleri kıyaslayınca moral bozucu bir durumla karşı karşıya kalıyoruz. Bu yıl dört ayda 1.8 milyon kişi olan istihdam artışı, 2015 ve 2016'nın aynı döneminde 1.6 milyon kişiymiş. Hem o yıllarda istihdam seferberliği de söz konusu değildi.

İşsizliği daha da aşağı çekmek çok zor

İşsizlik oranı mayısta yüzde 10.2 olarak gerçekleşti. Biraz önce de belirttik; bu oranı geçmiş aylarla kıyaslamak, benzer bir değerlendirmeyi önceki yıllar için de yapmamız koşuluyla bir anlam taşır. Yoksa yalnızca bu yıla bakıp, işsizlik oranının mayısta ocak ayının 2.8 puan altına indiğini söylemek yanıltıcı olur.

Son on yılın verileri gösteriyor ki tüm yıllarda ocaktan mayısa işsizlik oranı düşmüş. Hatta 2010'daki düşüş 3.3 puanı bulmuş. İkinci en hızlı düşüş bu yıl.

Hem zaten kabaca bir hesap yaptığımızda şu çıkıyor ortaya. 2008-2017 dönemini kapsayan on yılın ortalamasında işsizlik oranı ocak aylarında yüzde 11.4, mayıs aylarında yüzde 9.4 düzeyinde. Ocaktan mayısa 2 puanlık bir gerileme var.

İşsizliğin haziranla birlikte yönünü yukarı çevirdiği de bir gerçek. Dolayısıyla mayıstaki yüzde 10.2, bu yıl görebileceğimiz en düşük oran olabilir.

İşsizliğin görece yüksek oluştuğu yıllarda haziranda da bir miktar gevşeme olduğu gözleniyor. Bu yüzden, belki bu yıl da haziranda biraz gerileme görebiliriz. Ama işsizliğin en geç temmuzla birlikte artışa geçeceğini şimdiden kabullenmek durumundayız.