İstihdamda öncü depremin hasarı bile korkutucu
Yılın son çeyreğinin ortalamasını yansıtan Kasım dönemi istihdam verileri, ekonomide ciddi daralmanın, tüm kesimleri derinden sarsmakta olduğunu gösteriyor.
4. çeyrek verilerine farklı toplum kesimleri ve farklı işletme büyüklükleri açısından baktığımızda görünen manzara şöyle:
* Minik işletmeler: 10 ve daha az kişinin çalıştığı mikro işletmelerde, bir yıl öncesine göre toplam 439 bin istihdam kaybı var. 11-19 kişinin çalıştığı minik işletmelerin istihdamı ise bir yıl öncesine göre 99 bin kişi azaldı. 20’den az kişinin çalıştığı işletmelerde toplam istihdam kaybı 538 bin gibi korkutucu bir düzeyde.
* Küçük işletmeler: 20-49 kişinin çalıştığı küçük işletmelerde de 159 bin kişilik bir istihdam kaybı var. Orta büyüklükteki işletmelerde istihdam kaybında başı 191 kişiyle idari ve destek hizmet faaliyetleri ile 80 bin kişiyle inşaat çekiyor.
* Orta ve büyük işletmeler: 50 ve daha fazla kişinin çalıştığı orta ve büyük işletmelerde ise bir yıl öncesine göre 486 bin kişilik bir istihdam artışı var. Bu rakama bakarak bu grubun krizden etkilenmediğini söylemek de yanlış. Çünkü bu istihdam artışı, eğitim, sağlık ve kamu yönetimi, savunma gibi kamuya dayalı sektörlerden kaynaklanıyor. Bu üç sektördeki orta ve büyük işletmelerde istihdam artışı 665 bin kişi. Bu üç sektör dışındaki sektörlerdeki orta ve büyük işletmelerde toplam 182 bin istihdam kaybı var.
* Emekçiler: Ücretli, maaşlı ve yevmiyeli çalışan emekçilerin istihdamında bir yıl öncesine göre sadece 4 bin kişilik azalma gözüküyor. Ama bunun da nedeni eğitim, sağlık ve kamu yönetimi, savunma sektörlerindeki kamu istihdamı artışı. Bu üç sektörde ücretli istihdamındaki artış 816 bin. Ama diğer sektörlerdeki emekçi istihdamı kaybı 821 bin gibi korkunç bir düzeyde.
* Çitçi, esnaf ve sanatkarlar: Krizin başlangıç aşamasında en fazla hasar alan ikinci toplum kesimi kendi hesabına çalışan esnaf, sanatkar ve çiftçiler. Kendi hesabına çalışanlardaki toplam istihdam kaybı 101 bin kişi. Çoğunluğu bu grupla birlikte çalışan ücretsiz aile işçilerindeki istihdam kaybı ise 115 bin kişi.
* İşverenler: Ekonomik krizin öncü sarsıntılarından, işverenler de etkilenmiş durumda. İşveren pozisyonunda çalışanların sayısı orta ve büyük işletmelerde 4 bin, küçük işletmelerde 15 bin, minik işletmelerde 5 bin kişi azaldı. Buna karşın 10 ve daha az kişinin çalıştığı mikro işletmelerde işveren sayısı 41 bin kişi arttı. Bu artışın da esas olarak küçük işletmelerin, kriz yüzünden iyice küçülerek mikro ölçeğe düşmesinden kaynaklandığını söyleyebiliriz.