İstihdam yaratma kapasitesi teklemeye başladı

Düşük hızla büyüme kronikleşme eğilimi göstermeye başlayınca ekonominin istihdam yaratma iştahı da kesildi. Sayfadaki üç grafik bu durumu çok iyi resmediyor. Grafikler sanayi, ticaret ve hizmet ile inşaat sektörlerine ait istihdam endekslerinin çeyrek yıllara ait değerlerinin 2005 yılından bu yana seyrini gösteriyor. 

İnşaat sektörü istihdam endeksinde 2006 yılının 3. çeyreğinden bu yana bir düşüş eğilimi egemen olmuş durumda. İnşaat istihdamındaki düşüş 2008-9 krizinde çok sert bir hal almış. Kriz sonrasında inşaat sektörü istihdam endeksinde sınırlı bir toparlanma ile 2012 yılına kadar yatay bir seyir egemen olmuş. 2012’nin 3. çeyreğinden bu yana ise oldukça keskin bir düşüş eğilimi hakim hale gelmiş. 

2012’nin son çeyreğinden bu yana inşaat istihdam endeksi hep bir yıl öncesinin ciddi ölçüde altında seyretmiş. Bu yılın ikinci çeyreğinde inşaat istihdam endeksi, geçen yılın yüzde 8.95 altında bulunuyor. Toplam istihdamın yüzde 7.17’sini oluşturan inşaatta sürekli bir kan kaybı var. 

Ticaret ve hizmet sektörlerine ait istihdam endeksi de 2008’in 2. çeyreğinden sonra kriz etkisi ile sert bir düşüş yaşamış. Bu düşüş 2010 ortasından itibaren yerini yükselişe bırakmış. 2011’in ortalarından itibaren ticaret ve hizmet sektörleri istihdam endeksindeki toparlanma yerini dalgalı ve güçsüz bir artış eğilimine bırakmış gözüküyor. İstihdamın yüzde 52’sini oluşturan ticaret ve hizmet sektörlerinin istihdam yaratma gücünün bu denli zayıfl amış olması, istihdam açısından önemli bir sıkıntı yaratıyor. Ticaret ve hizmet istihdam endeksi, bu yılın 2. çeyreğine göre sadece yüzde 0.40 artmış durumda. Bu performans, 2008-9 krizi sonrasında görülen en kötü üçüncü performans durumunda. 

Ekonominin asıl lokomotifi olan sanayideki durum da ticaret ve hizmetlerden pek farklı değil. Sanayi sektörü istihdam endeksi de 2008-9 krizinde keskin bir düşüş yaşamış. Sanayi istihdam endeksi, kriz dönemi sonrasında 2010 yılı 2. çeyreğinden itibaren hızlı bir çıkış sergiliyor. Sanayi istihdam endeksindeki bu çıkış, 2013 ortalarından itibaren tempo kaybetmeye başlıyor. 2014’ün ikinci yarısında ise sanayi istihdam endeksindeki artış, yerini duraklamaya bırakıyor. Sanayi istihdam endeksinde son dönemde gözlenen duraklamanın, 2008-9 krizinin hemen öncesinde yaşanan duraklamaya benzemesi, ürkütücü bir görünüm oluşturuyor. 

Sanayi istihdam endeksi de yılın 2. çeyreğinde geçen yıla göre sadece yüzde 0.32 artabilmiş. Bu artış oranı, 2010’un ilk çeyreğinin ardından gelen 21 çeyreğin en kötü performansını oluşturuyor. Sanayi istihdam endeksi, yılın ilk çeyreğinde de sadece yüzde 0.77’lik bir artış gösterebilmişti. 

İstihdam yaratma eğilimindeki zayıflamaya, çalışılan saat miktarındaki tekleme de eşlik ediyor. Hem istihdam artışının, hem de çalışılan saat miktarının düşük performans göstermesi, ekonomik büyümeyi de, rekabet gücünü de tehdit ediyor. 

Yılın 2. çeyreğinde inşaat sektöründe istihdam endeksi yüzde 8.95 düşerken, çalışılan saat endeksindeki düşüş yüzde10.09’u buldu. Ticaret ve hizmet sektöründe istihdam endeksi yüzde 0.40 artarken, çalışılan saat endeksindeki artış da yüzde 0.43’te kaldı. Sanayi de ise istihdam endeksi yüzde 0.32 artarken çalışılan saat endeksi artmak bir yana yüzde 0.78 geriledi.