İstihdam teşvikinde son düzenlemeler
İstihdamı teşvik amacıyla 5920 Sayılı İş Kanunu, İşsizlik Sigortası Kanunu ve Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, TBMM'de görüşülerek kabul edildi. Yasada 2 ana teşvik unsuru vardır.
1- İşsizlik ödeneği alan işçileri işe alan işverenlere, (yüzde 1 kısa vadeli sigorta kolu primi dahil) olmak üzere sigorta primine esas kazanç alt sınırından İşçi-işveren payı İş-Kur tarafından karşılanıyor. İşsizlik ödeneği almakta iken işe alınanların, hak ettikleri halde kullanmadıkları işsizlik ödeneği sürelerince prime esas alt sınır üzerinden ödenmesi gereken işçi ve işveren payı sigorta primleri ile genel sağlık sigortası primlerinin işsizlik sigortasından ödenmesi öngörülmektedir. Buna göre;
İşsizlik ödeneği alanların; işe alındığı tarihten önceki aydan başlayarak işe alan işyerine ait son altı aylık dönemde, prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama sigortalı sayısına ilave olarak işe alınması kaydıyla, asgari ücret üzerinden hesaplanan kısa vadeli sigorta primi tutarının yüzde biri olmak üzere işçi ve işveren payı sigorta primleri ile genel sağlık sigortası primi, kalan işsizlik ödeneği süresince İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanacaktır.
Bu süre başlangıçta belirlenen toplam hak sahipliği süresinden düşülecektir. Söz konusu primlerin İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanabilmesi için işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak 5510 sayılı kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumu'na vermesi, varsa prime esas alt kazanç sınırı ile prime esas kazanç arasındaki fark ve kısa vadeli sigorta kollarına ilişkin prim tutarı farkı ile işsizlik sigortası primlerini Sosyal Güvenlik Kurumu'na ödemiş olması şarttır. Bu maddede düzenlenen teşvik, 5510 sayılı kanun kapsamında bulunanlarla aynı şartlarda olmak üzere 506 sayılı kanunun geçici 20'nci maddesi kapsamındaki sandıkların statülerine tabi personeli için de uygulanacaktır. Bu nedenle 17 banka sandığı da söz konusu teşvik hükümlerinden yararlanabilecektir.
Bu maddeyle düzenlenen destek unsurundan diğer ilgili mevzuat uyarınca ayrıca yararlanmakta olan işverenler; aynı dönem için ve mükerrer olarak bu destek unsurundan yararlanamayacaktır. Bu durumda, işverenlerin tercihleri dikkate alınmak suretiyle uygulama, destek unsurlarından sadece biriyle sınırlı olarak yapılır. Ayrıca, işçinin, işten ayrıldığı işyerinde tekrar işe başlaması halinde bu teşvik hükümlerinden yararlanılamaz. Bu fıkrada düzenlenen teşvik, 21/4/2005 tarihli ve 5335 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 30'uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlara ait işyerlerinde çalışmaya başlayanlar hakkında uygulanmayacaktır.
2- 2009 yılı Nisan ayı ortalama işçi sayısına ilave olarak 31.12.2009 tarihine kadar işe alınan ve fiilen çalıştırılan, işe alındığı tarihten önceki üç ay içinde aylık prim ve hizmet belgesinde kayıtlı olmayan sigortalılar için 6 ay süreyle SPEK alt sınırı üzerinden işveren payı İşsizlik Fonu'ndan karşılanıyor. Teşvik süresinin 6 ay daha uzatılmasına Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Buna göre;
2009 yılının Nisan ayına ait prim ve hizmet belgelerinde bildirilen sigortalı sayısına ilave olarak, 31/12/2009 tarihine kadar, işe alınma tarihinden önceki üç aylık dönem içinde Sosyal Güvenlik Kurumu'na verilen prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalılar dışındaki kişilerden olmak kaydıyla işe alınan ve fiilen çalıştırılanlar için asgari ücret üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin işveren hisselerine ait tutarı, altı ay boyunca İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanacaktır. Bu madde kapsamında işe almaya ilişkin 31/12/2009 tarihini 30/6/2010 tarihine kadar, primlerin fondan karşılanma süresini ise altı aya kadar daha uzatmaya, Bakanlar Kurulu yetkilidir.
İşveren hissesine ait primlerin İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanabilmesi için işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak 5510 sayılı kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumu'na verilmesi ve sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanmayan işveren hissesine ait tutarın ödenmiş olması şarttır. Bu maddeye göre işveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, İşsizlik Sigortası Fonu'ndan Sosyal Güvenlik Kurumu'na yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı, işverenden tahsil edilir. Bu maddenin üçüncü fıkrasının (e) bendi hükmü saklı kalmak kaydıyla bu maddede düzenlenen teşvik, 5510 sayılı kanun kapsamında bulunanlarla aynı şartlarda olmak üzere, 506 sayılı kanunun geçici 20'nci maddesi kapsamındaki sandıkların statülerine tabi personeli için de uygulanır.
Konuya ilişkin 5920 Sayılı İş Kanunu, İşsizlik Sigortası Kanunu ve Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun sayın Cumhurbaşkanımıza gönderilmiş olup, henüz incelenmektedir. Yasa Resmi Gazete'de yayımlandıktan sonra yürürlüğe girecektir.