İstihdam seferberliğinin ilk 4 ay karnesi çok zayıf
Referanduma giderken Ocak ayı ortasında ilan edilen 'istihdam seferberliği' ilk 5 ayını tamamladı. İstihdam artışına doğrudan getirilen teşvikler aslında tek başına değil. Vergi ve SGK borcu afları ve ertelemeleri, çeşit çeşit yatırım teşvikleri, kredi borcu yapılandırmaları, Kredi Garanti Fonu yoluyla devlet garantili krediler gibi uygulamalar da aslında istihdam artışını destekleyecek faktörler.
Tüm bu faktörlerin tamgaz devrede olduğu ilk ayların ardından 'istihdam seferberliği'nin karnesine bakmakta yarar var.
Bu konuda yararlanabileceğimiz SGK ve İŞKUR istatistikleri, her nedense (!) 'istihdam seferberliği' ilan edildiğinden beri açıklanmadığı için hesabımızı TÜİK'in işgücü istatistikleri ile yapacağız.
TÜİK'in hesaplama metoduna göre ocak ayı öncesine ait son dönem olan ekim-kasım-aralık aylarını kapsayan kasım verileri ile son açıklanan ve şubat-mart-nisan aylarını kapsayan mart dönemi rakamlarını karşılaştıracağız.
Ancak hesabı sadece böyle yapmak bizi yanıltır. Çünkü kıştan çıkarken istihdamda olağan bir mevsimsel artış olur ve bu ciddi bir artıştır. Bu yüzden 'istihdam seferberliği'nin etkisiyle ortaya çıkan ilave istihdam artışı hakkında bir fikir sahibi olabilmek için, bu yılki istihdam artışının geçen yılın aynı döneminde gerçekleşen artışın ne kadar üzerine çıktığını hesaplamak gerekir.
Sayfadaki tabloda kasım-mart döneminde bu yıl ve geçen yıl ortaya çıkan artış ve azalışlar yer alıyor. Tablonun son sütunu ise karşılaştırma döneminde bu yılın performansının geçen yılın ne kadar üzerine çıktığını, ya da çıkamadığını görüyorsunuz.
Buna göre 'istihdam seferberliği'nin 4 aylık karnesi şöyle:
• Karşılaştırma dönemimizde istihdam oranı artışı, bu yıl da geçen yıl gibi 0.3 puan olmuş. 'Seferberlik' burada artı bir etki yaratamamış.
• İş gücüne katılım oranındaki kasım- mart istatistik dönemi artışı 0.1 puan ile geçen yıl ile aynı düzeyde. Burada da 'seferberlik' bir katkı yapamamış.
• İşsizlik oranı karşılaştırma döneminde 0.4 puan düşmüş. Bu da geçen yıl ile aynı. Yani işsizlik oranında da 'seferberlik'ten gelen bir iyileşme yok.
• Toplam istihdam, karşılaştırma döneminde geçen yıl 317 bin kişi artarken bu yıl 422 bin artmış. Geçen yıla göre ortaya çıkan olumlu fark 105 bin ile sınırlı. Ücretli ve yevmiyeli çalışan sayısı geçen yıl karşılaştırma döneminde 34 bin düşerken, bu yıl 114 bin artmış. Buradaki olumlu fark 148 bin ile biraz daha yüksek.
• Sektörler açısından geçen yıla göre tarımda 93 binlik, sanayide 87 binlik, inşaatta 80 binlik bir olumlu fark var. Hizmetlerde ise 157 binlik bir olumsuz fark ortayı çıkmış. Çünkü karşılaştırma döneminde geçen yıl istihdam 528 bin artarken, bu yılki artış 371 binde kalmış.
Görüldüğü gibi 'istihdam seferberliği' nin 4 aylık süredeki istihdama ilave katkısı toplamda 105 bin, ücretli yevmiyeli istihdamında ise 148 bin ile sınırlı. Yani hükümet yetkililerinin dillendirdikleri 1 milyon, 1.5 milyon istihdam artışının TÜİK verilerinde esamisi bile yok. Bunca teşviğe ve hatta siyasi zorlamaya rağmen 'istihdam seferberliği'nin 4 aylık karnesi çok zayıf gözüküyor.
