‘İstihdam seferberliği’ illeri ne kadar etkiledi?
2017 yılına damga vuran gelişmelerden birisi de iktidarın “istihdam seferberliği” kampanyasıydı. Anayasa referandumu kampanyasının da bir parçası olarak gündeme gelen “istihdam seferberliği”, kapsamlı ve oldukça maliyetli teşvikler ve politik etkiyle desteklendi.
Bu güçlü ve çok yönlü desteğe rağmen “istihdam seferberliği” sadece kötüye gidişi durdurmakla sınırlı bir sonuç yaratabildi.
Sonuç olarak işsizlik oranı yüzde 10.9 ile, tarım dışı işsizlik oranı yüzde 13 ile 2016 yılı ile aynı düzeyde kaldı. Gençler arasındaki işsizlik oranı yüzde 20.77 ile global krizden bu yana en yüksek düzeyine tırmandı. Genç işsizlik oranındaki 1.17 puanlık artış da son 4 yılın en hızlı artışı.
İstihdam ve işsizlikte durum ve gelişmeler bölgelere göre de farklılık taşıyor. Düzey-2 coğrafi bölge sınıflamasındaki 26 bölgedeki durum ve gelişmeleri baktığımızda şu noktalar öne çıkıyor:
● Doğu ve Güneydoğu illeri, istihdam, işsizlik ve işgücüne katılım açısından durumu en kötü olan iller. TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) bölgesi yüzde 26.98 ile işsizlik oranı açık ara en yüksek bölge.
● İkinci sırada yüzde 15.10’luk işsizlik oranı ile ciddi bir sanayi ve ticaret altyapısı olan TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) bulunması dikkat çekici. Öyle gözüküyor ki bu iller, komşularla süren gerilimli ilişkilerin ve Suriyeli göçünün yüklerini taşıyamıyor.
●İşsizlik oranının en yüksek olduğu üçüncü bölgenin yüzde 14.03 ile İzmir olması da dikkat çekici. Burada da hem yurtiçi göçün, hem de artan Suriyeli nüfusunun etkisi hissediliyor.
● İstihdam oranı en düşük bölgeler, TRC3, TRC2 (Diyarbakır, Şanlıurfa), TRC1, TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) ile TR63 (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) bölgeleri. Bu durum geçmişten beri süren bir durum olmakla birlikte bölgede yaşanan çatışmalı ortam ile Suriyeli sığınmacı yükünün etkileri görülüyor.
● 2017’de işsizlik oranının en fazla arttığı bölgeler de dikkat çekici. 3.49 puanlık artış ile ilk sırada yer alan TRB2 bölgesini işsizlik oranı 3.47 puan artan TR72 (Kayseri, Sivas, Yozgat) izliyor. Üçüncü sırada işsizlik oranı 1.27 puan artan TR33 (Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak) yer alıyor. Güneydoğu’da çatışmalı ortamın, diğer bölgelerde ise OHAL bağlamında yürütülen operasyonların etkili olma ihtimali yüksek gözüküyor.
● Bu bölgeler işsiz sayısı artışında da başı çekiyor. İşsiz sayısı geçen yıl TRB2’de yüzde 56.60, TR72’de yüzde 42.47, TR33’te yüzde 30 arttı.
● 2017’de 26 Düzey-2 bölgesinin 16’sında işsiz sayısı arttı. Çalışma çağındaki nüfusun yüzde 71.55’i bu illerde yaşıyor. 14 bölgede de işsizlik oranı 2016’ya göre arttı. Bu bölgelerde de çalışma çağındaki nüfusun yüzde 64.65’i yaşıyor.
● Genel olarak durumu kötü olmakla birlikte geçen yıl iyileşme kaydeden bölgeler arasında TRC2, TRB1 (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) ile TR63 bölgeleri yer alıyor.
