İstihdam paketinde merak edilen sorular

Geçen haftaki yazımda, özellikle bir çok işveren tarafından merakla beklenen istihdam paketine ilişkin SGK uygulamasını açıklamıştım. Özellikle, ilave istihdam ve özürlü istihdamına ilişkin yasal düzenlemelerin yürürlüğe girdiği göz önüne alındığında işverenler, mali müşavirler, şirket yöneticileri ile insan kaynakları bölümlerinde çalışanların uygulamayı anlamakta zorlandıkları görülmektedir.

Özürlü işçilerin durumu belirsiz

Sosyal Güvenlik Kurumu'nun da bu yöndeki beklentileri karşılamaktan uzak olduğunu görüyoruz. İlave istihdamı teşvikle ilgili düzenlemelerin açıklandığı 2008/73 sayılı genelge ile yapılan açıklamalar yetersiz olduğu gibi, özellikle özürlü istihdamında ne şekilde işlem yapılacağını açıklamıyor. Özürlü işçilerin kontenjan dahilinde çalıştırılmış olması halinde asgari ücret üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin tamamı Hazine'ce karşılanacak. Yine, kontenjan fazlası özürlü çalıştıran, yükümlü olmadıkları halde özürlü çalıştıran işverenlerin bu şekilde çalıştırdıkları her bir özürlü için prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin yüzde 50'si Hazine'ce karşılanacak. 4447 sayılı kanun türü seçildiğinde hangi özürlü işçinin işveren payının tamamı, hangi işçinin de işveren hisselerinin yüzde 50'si kapsamında olduğu nasıl anlaşılacak, özürlü istihdamına yönelik prim teşvikinden nasıl yararlanılacak? Bunu anlamak ve uygulamak hakikaten zor.

Yıllık izinlerle ulusal bayram ve genel tatil günlerinde de teşvikten yararlanılmalıdır

Genelgede, fiilen çalışılmamış sürelere ilişkin ödenen ücretlerden dolayı söz konusu teşvikten yararlanılması mümkün bulunmadığı belirtiliyor. Buna göre; yıllık ücretli izin ve istirahat gibi sürelerde çalışmadığı için, işverenler bu günlerde istihdamı teşvikten yararlanamayacak. Ancak ne hikmetse yine fiilen çalışılmadığı halde sigortalıların hak kazandıkları hafta tatili için ödenen ücretler de, fiilen çalışılmış süreler gibi dikkate alınacak.

Peki, ulusal bayram ve genel tatil günleri için istihdamı teşvikten yararlanılabilecek mi, belli değil. Hemen belirtmeliyim ki, hem yıllık ücretli izin, hem hafta tatili ve hem de ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işçi çalışmaz ve ücretini tam alır.

Yani, hafta tatilinde ilave istihdamla ilgili teşvikten yararlanan işçinin hem yıllık izinde hem de ulusal bayram ve genel tatil günlerinde de yararlanması gerekir.

Kapsama giren sigortalıların fiilen çalıştıkları sürelerine ilişkin düzenlenecek aylık prim ve hizmet belgeleri, 4447 sayılı kanun türü seçilmek suretiyle, fiilen çalışmamakla birlikte ücret aldıkları sürelerine ilişkin aylık prim ve hizmet belgeleri ise kanun türü seçilmeksizin kuruma gönderileceği, dolayısıyla, kapsama giren sigortalılar için gerek 4447 sayılı kanun türü seçilmek suretiyle düzenlenecek, gerekse kanun türü seçilmeksizin düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgelerinde, eksik gün nedeninin işaretlenmesi gerektiğinden, bu nitelikteki sigortalılar için eksik gün nedeni olarak "diğer nedenler" seçeneği işaretleneceği ve bu prim belgeleri ile ilgili olarak kuruma verilecek olan "Ek-8 Sigortalıların Eksik Gün Bildirim Formları" ekine, sigortalıların bildirildiği diğer prim belgesinin sureti ekleneceği öngörülmüş. Belge süresinde verilmediğinde de idari para cezası mı uygulanacak? Bu yasa hükmüne aykıdır ve mutlaka değiştirilmelidir.

Alt işverenler yönünden yapılacak işlemler

Yine, işveren hissesi sigorta prim teşvikinden ortalama sigortalı sayısına ilave olarak yeni işe alınan ve maddede öngörülen nitelikteki sahip sigortalılardan; hangi alt işverenin, kaç sigortalıdan dolayı yararlanacağı hususu asıl işveren tarafından değerlendirileceği belirtilmiş. Ancak, bu durumda alt işverenler arasında sorunlar yaşanacağı gibi, yararlanma imkanı olmasına rağmen yararlandırılmayan alt işverenlere haksızlık olacaktır.

506 sayılı kanun uyarınca yapılan kontrol ve denetimler sonucunda çalıştırdığı sigortalıları kuruma bildirmediği veya prim ödeme gün sayısının eksik bildirdiği tespit edilen işyerleri hakkında, işveren hissesi sigorta primi teşviki bir yıl süreyle uygulanmayacaktır. Yani, aynı işverenin aynı veya farklı ünite sınırları içinde birden fazla işyeri dosyasının mevcut olması halinde ise, kuruma bildirilmemiş sigortalılar hangi işyerinde çalışmış ise, bu işyeri teşvik uygulamasından bir yıl süreyle yararlandırılmayacaktır.

Alt işverenlerin prim borcu vs. olması halinde asıl işveren ve diğer alt işverenlerin teşvikten yararlanmasında sorun yaşanıp yaşanmayacağı açıklığa kavuşturulmalıdır.

Teşvikten yararlanacak işverenler nasıl başvuracak?

4447 sayılı kanunun geçici 7 nci maddesinde öngörülen ilave istihdamda işveren hissesi sigorta prim teşvikinden faydalanılabilmesi için, işverenlerin, anılan maddede öngörülen niteliklere sahip sigortalıların işe alındığına ve işyeri yönünden gerekli şartların taşındığına ilişkin dilekçe ile işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl/ Devredilen SSK Sigorta Müdürlüğü'ne müracaat etmeleri gerekmektedir.

Yapılan yazılı müracaatlar üzerine, kapsama giren sigortalılara ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinin, 4447 sayılı kanun çeşidi seçilmek suretiyle gönderilebilmesi amacıyla sistem üzerinde gerekli kodlamanın yapılması için dilekçe, supervizöre intikal ettirilecektir. Supervizör tarafından sistem üzerinde gerekli kodlama yapıldıktan sonra, dilekçe, işyeri dosyasında muhafaza edilmek üzere sigorta primleri servisine gönderilecektir.