İstanbul’un finans merkezi notu neden düştü?
Z/Yen Group tarafından hazırlanan Global Finans Merkezleri Endeksi’ne göre İstanbul’un notu 2013’ten bu yana sürekli bir gerileme içinde.
Z/Yen Group, Londra finans merkezinin önde gelen düşünce kuruluşlarından birisi. 1994 yılında çalışmalarına başlayan grubun en önemli çalışmalarından birisi Global Finans Merkezleri Endeksi. 2005 yılından bu yana düzenli olarak yayınlanan endeks, dünyanın öne çıkan bütün finans merkezlerini, çok boyutlu olarak karşılaştırıyor. Endeksin ortaya koyduğu sonuçlar dünya finans merkezlerinin global rekabet gücünün bir göstergesi olarak kabul ediliyor.
Endeks hesaplaması iş yapma ortamı, finans sektörünün gelişmişliği, altyapı, insan kaynakları, itibar ve diğer genel faktörler şeklinde dört ana kategorideki verilerle yapılıyor. Araştırmada somut maddi verilerin yanı sıra, dünyanın her yanından finans profesyonellerin, anketle derlenen değerlendirmelerine de yer veriliyor.
Araştırmanın kapsamı ve itibarına bakınca, Global Finans Merkezleri Endeksi’nin ortaya koyduğu sonuçları ciddiye almak gerektiği görülüyor.
Mart 2015 tarihli raporun ortaya koyduğu sonuçlar, İstanbul’un dünya finans merkezleri arasında son dönemde inişe geçtiğini gösteriyor. İstanbul’un Global Finans Merkezleri Endeksi notu Eylül 2014 raporuna göre 12 puan düşerek 643’e indi. İstanbul global finans merkezleri arasında iki sıra düşerek 44. sıraya geriledi. Finans profesyonelleri ile yapılan anket sonuçlarına göre İstanbul’un global finans profesyonelleri arasındaki itibar notu 634 ile endeks notundan daha düşük. Üçer aylık hesaplamalara göre İstanbul’un notu Haziran 2014’ten bu yana sürekli düşüşte.
Hükümet İstanbul’u dünyanın önde gelen finans merkezleri arasına sokma iddiası ile bir dizi değişiklik yaparken, son bir yılda tam tersine bir gidişin ortaya çıkması, önemli bir çelişki.
Daha önceki dönemde İstanbul’un endeks notu yavaş yavaş yükselirken son dönemde inişe geçmesinin nedeni ne olabilir? Telekomünikasyon altyapısı, ofis imkanları, insan kaynakları, ulaşım vb. alanlarda İstanbul’un puan kaybetmeye başladığını pek söyleyemeyiz. Finans piyasalarının derinliği ve genişliği alanında da eskisinden farklı bir durum gözlenmiyor.
Araştırma gösteriyor ki global finans profesyonellerinin en fazla üzerinde durduğu hususlar, iş yapma ortamı yani kanun hakimiyeti ve hukuk devletine bağlılık ile yolsuzluk sorunu. Bunu, vergi sisteminin basit ve adil olması, daha da önemlisi istikrarlı ve şeff af olması izliyor. Son dönemde değişen şey, Türkiye’nin bu alanlardaki itibarındaki düşüş.
Olaya bu noktadan bakınca, İstanbul’un finans merkezi notunun neden düştüğü de ortaya çıkıyor. Dünyanın önde gelen finans merkezleri arasına girmek için borsanın adını ve yönetimini değiştirmek, kamu bankalarının merkezini taşımak, finans merkezi için dev inşaat projeleri yapmak yetmiyor. Yolsuzlukları önleme ve hukuk devleti alanında iyi bir nota sahip olmadan, gözde bir finans merkezi de olmak mümkün değil.
