İstanbul gümrüklerinde hizmet standartları

AB İlerleme Raporu'nda gümrük alanına yapılan eleştirileri ve karşı eleştirimi bir önceki yazımda belirtmiştim. Tam da eleştirilerimin haklı olduğunu gösteren gelişmelerin mevcut olduğunu gümrük idaresi bize gösteriyor.

Şöyle ki; gümrük işlemlerinde bitiriliş hızlarını gösteren süreler Bakanlık sitesinde yayınlanıyor. Bu sürelerin ortalama süreler olduğu ve problem taşıyan işlemlerde sürelerin daha da uzadığı biliniyor. Personel sayısının arttırılmasına yönelik çalışmalar ve teknik anlamda yapılan altyapı çalışmaları da bir yandan sürdürüle geliyor.

Özellikle kağıtsız ortamda işlem yapma giderek yaygınlaşıyor. Ancak, beyanname ve eklerinin taranıp sisteme intikal ettirilmesi pilot uygulama alanı seçilen Ankara'da bile zaman zaman aksamalar meydana getirebiliyor. Ankara'nın pilot olarak seçilmesinde yöneticilerin bir şikâyeti yok. Hatta, tüm işlemlerin sistem içinde değerlendirilmesi bakımından ve merkeze yakınlık açısından bunun yararları bile bulunuyor. Pilot uygulamada yaşanan sorunların özellikle İstanbul gibi işlem hacmi yoğun idarelerde çok daha büyü sorunlara yol açacağı aşikardır.

Bunun bilincinde olan bakanlık merkez birimleri tedbir almaya çalışıyor. Kağıtsız ortama sadece beyanname ve eki faturanın aktarılması tercihi ile büyük bir sorun alanından uzaklaşılmış olacağı düşünülmelidir. Kırmızı hat uygulamalarında randevu sistemi ile mükelleften belgeler istenebilir ve işlem tekemmül ettirilebilir diye düşünüyorum.

Keza; yine merkez birimlerinin üzerinde çalıştıkları tek pencere sistemi de devreye girerse gümrük işlemlerindeki akışkanlık daha hızlanmış olur. Mevzuat anlamında da Onaylanmış Kişi Statü Belge sahiplerine tanınan kolaylıkların daha da artması durumunda bu hız katlanarak büyümüş olur.

Buraya kadar yapılanları olumlu gidişat olarak görebiliriz. Fakat, bu mevcut yapının çok daha ileri götürüldüğünü İstanbul Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü uygulamalarında görüyoruz.

İstanbul Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü kendi Başmüdürlük (Bölge Müdürlüğü) bünyesindeki ve bağlı idarelerdeki hizmetleri sınıflandırmış ve bu hizmetlerin görülebilmesi için gerekli olan süreleri takdir etmiştir. Bu takdirin soyut olmadığı yaşanan deneyimlere dayandığı listelere bakıldığında hemen anlaşılabiliyor. Gümrük müdürlerinin idarelerindeki iş ve işlemleri çok iyi tasnif ettikleri anlaşılıyor.

Mükellefler açısından sözü edilen hizmet standartlarına bakılarak planlama yapma yolu da açılmış oluyor. Belirsizliklerin her zaman için riskler taşıdı biliniyor. Mükellefin ne zaman ne ile karşılaşacağını önceden bilmesi doğru yolda ilerlemesine zemin hazırlar.

Buraya kadar her şey iyi de, idare belirlediği ve sitesinde yanladığı bu hizmet standartlarına uymazsa ya da uyamaz ise ne olur?

Yeni koşullara göre sürelerde revizyon yapılır. Aksama kaynakları belirlenerek giderilmeye çalışılır. Merkezle birlikte teknik ve iletişim donanımlarının ihtiyaca cevap verilmesine çalışılır. Bir şekilde verilen sözlere uyumun sağlanacağını düşünüyorum.

İdare, bu hizmet standartlarını belirli bir genelgeye veya yönergeye hatta birincil mevzuata yakından bağlı ikinci derecedeki mevzuat içine aldığı takdirde bağlayıcı yönü oluşabilir. Aksi takdirde verilmiş sözler olarak kalır. Sözünüze niye uymadınız sorusuna muhatap olmamak için idarenin daha fazla efor sarf edeceği aşikardır. Bu da bir kazançtır ülke ekonomisi açısından.

Netice olarak, İstanbul Gümrük ve Muhafaza Başmüdürü Tevfik Usta ve ekibinin hizmet standartları konusunda verdiği sözü tutacağına büyük ölçüde inanılıyor. Yenilikçi ve modernizasyona uygun atılımların desteklenmesi herkesin görevi olmalıdır. Neticelerinin iyi olacağına inanmak başarının yarısıdır.