İşsizlikte gidişat olumlu; ama yetmez!

İşsizlik oranında her yıl ağustosta temmuza göre bir artış yaşanır. Bu, işgücü piyasasının yapısına bağlı mevsimsel etkilerin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Ancak, ağustostan sonrasına ilişkin tablo, iki yıldır, önceki yıllardan farklı seyrediyor. İşsizlik oranı 2009 ve 2010'da ağustostan sonra artmadı, az da olsa gerileme gösterdi.

Her iki yılın da kendine özgü koşulları var. 2009'da işsizlik zaten öylesine yüksekti ki, bir gerileme ortaya çıkması normal karşılanıyordu. Geçen yıl ise ağustosta yüzde 11.4'e çıkan işsizlik oranı, eylülde yüzde 11.3'e, ekimde yüzde 11.2'ye indi. Düşüşün oranı ancak binde düzeyinde; ama, bu konuyu irdelerken geçen ay da vurgulamıştık, işsizliğin bu mevsimde sabit kalması bile önemli. Kaldı ki, çok az da olsa bir gerileme var.

2010'da ise özellikle tarım kaynaklı istihdamda görece daha iyi bir gelişme olması işsizlik oranında az da olsa gerileme sağlamış bulunuyor. Aslında işsizlikte 2009'a göre daha olumsuz bir gidiş var.

2009'un temmuz-ekim döneminde, yani işsizliğin bir anlamda dip yaptığı temmuzla ekim arasında toplam istihdam 194 bin kişi azaldı. Geçen yılki azalma ise 506 bin kişiyi buldu.

Aynı aylar itibariyle tarımda 2009'da 404 bin kişilik istihdam azalması varken, geçen yılki azalma 379 binde kaldı.

Ancak, özellikle sanayide durum hiç parlak değil. Sanayideki istihdam 2009'un temmuz-ekim döneminde 161 bin kişi artmıştı, geçen yıl ise 77 bin kişilik azalma ortaya çıktı.

Hizmetlerdeki artış 81 binden 58 bine indi; inşaattaki gerileme ise 33 binden 108 bine yükseldi. 

Üçte biri tarım kaynaklı

Ekim itibariyle geçen yıl yaklaşık 23 milyon olan istihdam, 2009 yılına göre 953 bin kişi arttı. Bu artışın hangi sektörlerden geldiği önemli. 953 bin kişilik istihdam artışının yüzde 37 oranında 353 bin kişilik kısmı tarım kaynaklı. Denilebilir ki, ülkede tarım çok gelişiyor, bunun etkisiyle sektördeki istihdam da artıyor. Acaba… Tarımda son bir yılda ortaya çıkan 353 bin kişilik istihdam artışının 155 bini, yani yüzde 44'ü, ücretsiz aile işçisi olarak çalışanlardaki artıştan kaynaklanıyor. İşi olmadığı için evde oturmak durumundaki eş, çocuk, akraba ücret almadan tarlaya koşuyor ve bu da Türkiye istihdamına 155 bin kişilik katkı sağlıyor. Bu 155 bin kişilik istihdam, son bir yılda sağlanan 953 bin kişilik artışta yüzde 16 gibi çok önemli bir yer tutuyor.

953 bin kişilik istihdam artışının 353 bininin tarım kaynaklı olduğunu belirttik. Ekim ayları itibariyle 2009-2010 döneminde sanayide 275, hizmetlerde 237, inşaatta ise 86 bin kişilik istihdam artışı sağlanmış bulunuyor.

Dört gençten bir işsiz

İşsizlik oranındaki genel eğilim, kuşkusuz genç nüfustaki işsizliğin de azaldığının göstergesi. Ama, gelinen nokta tatmin edici olmaktan halen çok uzak.

Toplamda genç nüfusta işsizlik oranı yüzde 21 düzeyinde bulunuyor. Kentlerde bu sorun çok daha belirgin. Kentlerde yaşayan 15-24 yaş grubundaki nüfusta işsizlik oranı yüzde 25 düzeyinde bulunuyor. Bir başka ifadeyle, bu yaş grubundaki her dört gençten biri işsiz geziyor.

Genç nüfusta işsizlik kırsal kesimde daha az hissediliyor. Kırsal kesimdeki gençlerde işsizlik oranı yüzde 14 düzeyinde.

Aslında, kent-kır ayrımında toplam işsizlik de önemli bir fark gösteriyor. Genel işsizliğin yüzde 11.2'ye indiği ekim ayında kentlerdeki işsizlik yüzde 13.6 düzeyinde seyrediyor. Kırsal kesimdeki işsizlik ise yüzde 6.4'e kadar inmiş durumda.

İşsizlik oranı, tahminlerden iyi bir seyir izliyor, bu doğru. Ancak, kentlerdeki işsizliğin halen yüzde 13.6 olması, yine kentlerdeki genç nüfusun dörtte birinin işsiz gezmesi, sorunun halen çok büyük olduğunun temel göstergeleri niteliğinde.