İşsizlikte bölgelerarasında büyük fark var
TÜİK, 2010 yılının işsizlik oranını açıkladı. Yıllık oran yüzde 11.9 düzeyinde. 2009 yılının yüzde 14'lük oranına göre iki puanı biraz aşan bir gerileme söz konusu. İşsizlikteki gerçekleşme, beklentilerden daha iyi. DPT, orta vadeli programlar kapsamındaki birçok hedefte yanıldı; işsizlikte de bir yanılma söz konusu. Ancak bu kez işsizlik hedefindeki yanılma olumlu yönde. İşsizlik oranlarındaki gerçekleşmeler, orta vadeli programlarda öngörülenlerin altında kaldı.
2010-2012 dönemine ilişkin OVP'de 2009 işsizlik oranı yüzde 14.8 olarak öngörülmüştü, gerçekleşme yüzde 14 oldu. Aynı OVP'de 2010 öngörüsü yüzde 14.6 idi, gerçekleşme yüzde 11.9'da kaldı.
Benzer bir durum 2011-2013 dönemine ilişkin OVP hedeflerinde de söz konusu. Bu OVP'de 2010 yılının işsizlik oranı yüzde 12.2 düzeyinde öngörülmüşken, başta da belirttiğimiz gibi gerçekleşme yüzde 11.9 oldu.
İşsizliğin öngörülenin altında kalmasında en büyük etkiyi kuşkusuz büyüme oranının tahmin edilenden çok yüksek gerçekleşmesi yaptı. Doğrusu, 2010 yılına girilirken Türkiye ekonomisinin (henüz yılın tümüne ilişkin rakam belli olmamakla birlikte) yüzde 7'den daha fazla büyüyeceğini kimse beklemiyordu. Bu hızlı büyüme de, doğal olarak işsizliğin daha düşük gerçekleşmesini sağladı.
Bölgelerarası fark
TÜİK, istihdamla ilgili verileri, Türkiye'yi yirmi altı bölgeye ayırarak izliyor. Biz, bu yirmi altı bölgedeki işsizlik oranlarını büyükten küçüğe doğru sıraladık ve karşımıza ilginç bir tablo çıktı.
Türkiye ortalamasında 2010 yılındaki işsizlik oranı yüzde 11.9; ancak oran Van, Muş, Bitlis ve Hakkari bölgesinde yüzde 17 düzeyinde bulunuyor. İkinci sırada yüzde 16.7'lik işsizlik oranıyla Adana ve Mersin var. Üstelik, Adana ve Mersin'den oluşan bu bölgedeki işsizlik oranı, geçen yıl 2009'a göre tam 5.3 puan azalmış. Bu iller, 2009'da yüzde 22 ile işsizliğin en yüksek olduğu illeri oluşturuyormuş.
İşsizliğin en yüksek olduğu üçüncü bölge İzmir. Bu ildeki işsizlik oranı yüzde 15.1 düzeyinde. İstanbul yüzde 13.7 ile dördüncü sırada. Beşinci sırada ise yüzde 13.7'lik oranla Kayseri, Sivas ve Yozgat bölgesi geliyor.
İşsizliğin en yüksek olduğu bölgenin yüzde 17 ile Van, Muş, Bitlis ve Hakkari bölgesi olduğunu belirttik. Buna karşılık Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin ve Gümüşhane'den oluşan bölgedeki işsizlik oranı yalnızca yüzde 6.1 düzeyinde bulunuyor. Yani işsizliğin en yüksek ve en düşük olduğu istatistiki bölgeler arasında 1'e 3 gibi bir denge söz konusu.
Şanlıurfa ve Diyarbakır'ın rekoru
Toplam işsizlik geçen yıl 2009'a göre 2.1 puan azalırken, Şanlıurfa ve Diyarbakır bölgesindeki işsizliğin tam 5.7 puan azaldığı dikkat çekti. Bu bölgede 2009'da yüzde 18.8 olan işsizlik oranı, geçen yıl yüzde 13.1'e geriledi.
İşsizliğin en çok azaldığı bölge, biraz önce de belirttik; 5.3 puanla Adana ve Mersin bölgesi. İşsizlik oranı Gaziantep, Adıyaman, Kilis bölgesinde 5.1 puan, Malatya, Elazığ, Bingöl ve Tunceli bölgesinde 4.9 puan, Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir ve Kırşehir bölgesinde 4.8 puan, Hatay, Kahramanmaraş ve Osmaniye bölgesinde 4.4 puan geriledi.
Yirmi altı bölgenin altısında ise işsizlik oranı 2009'a göre artış gösterdi. İşsizlik artışı Zonguldak, Karabük ve Bartın bölgesinde 3.5 puana ulaştı; diğer beş bölgedeki artış ise 1 puanın altında kaldı.
Daha çoook yol var!
Daha önce de birkaç kez vurguladık; ama tekrarlamakta sakınca yok. Kabul, işsizlik oranında tahminlerden daha iyi bir performans sergilendiği ortada. Ancak, bizdeki istihdamla gelişmiş ülkelerdeki istihdam ayrışmasını da gözden uzak tutamayız.
Bizde işgücüne katılma oranı yüzde 50'yi bile bulmuyor. Bu oran gelişmiş ülkelerde yüzde 70'e, 75'e ulaşıyor. Bizde yüzde 50'nin üstüne ne kadar çıkılırsa, işsizlik oranı o kadar artacak. Nedeni ne olursa olsun, çalışmak istemeyen kişi işsiz sayılmıyor çünkü.
Kadınlarda işgücüne katılma oranımız yüzde 25'lerde ve gelişmiş ülkelerin yarısı düzeyinde. Bu da çok büyük bir olumsuzluk.
Ve genç nüfustaki işsizlik… Kentlerde halen her dört gençten biri işsiz.
Sizce de kat edilmesi gereken daha çok yol yok mu?