İşsizlik oranı yüzde 14.5'e inebilir

İşsizlik oranı, 2008'den önceki yıllarda şubatta zirveye çıkar, sonraki aylarda ise azalırdı. Geçen yıl şubatta yine bir zirve söz konusu oldu, mayıs-haziran aylarında en düşük oranlar görüldü, yılın son aylarına doğru ise şubatı geride bırakan bir süreç yaşandı. Yani yılların eğilimi, geçen yıl değişmişti.

İşsizliğin neden şubatta zirve yaptığı çok açık; tarım, inşaat ve bir ölçüde de hizmetler sektöründe istihdam daralıyor, bunun etkisiyle işsizlik zirveye ulaşıyor. Mart ayıyla birlikte özellikle tarımda istihdam artışı oluyor, bu sayede de işsizlik yönünü aşağı çeviriyor. Örneğin, grafikte de görüldüğü gibi 2007'de işsizlik verileri bu eğilim doğrultusunda gerçekleşti. Haziran ve temmuz aylarında yılın en düşük oranları oluştu, yılsonuna doğru ise işsizlikte bir miktar artış görüldü; ama, yine de şubattaki düzeye çıkılmadı.

Yıllardır bu şekilde seyreden eğilim, geçen yıl bozuldu. Daha önceki yıllarda olduğu gibi geçen yıl da şubattan sonra bir gerileme oldu, mayıs ve haziran aylarındaki işsizlik oranı en düşük düzeyde gerçekleşti. Sonrasında ise adeta soluksuz bir artış başladı. Kasım ayına gelindiğinde, şubattaki oran geride kalmıştı bile. Aralıkta işsizlik oranı daha da arttı.

Bu yılın ilk üç ayına ilişkin eğilim de aynı. Şubatta yine zirve orana ulaşıldı. Ancak, ilk çeyrek itibariyle 2009'un 2007 ve 2008'den farkı, mart ayındaki işsizlik oranının ocak ayının üstünde kalması. Oysa, 2007 ve 2008'de mart ayı oranı ocak ayının altına inmişti. Bu da, işsizlikte oluşan olumsuz tabloyu geride bırakmanın, bu yıl küresel krizin etkisiyle daha zor olacağının bir başka göstergesi.

Türkiye İstatistik Kurumu bugün nisan ayının işgücü verilerini açıklayacak. Bugün açıklanacak veriler; mart-nisan-mayıs aylarının ortalamasını gösterecek. Acaba, bugün nasıl bir işsizlik oranı görebiliriz?

Tartışma götürmeyecek gerçek, nisan ayı işsizlik oranının mart ayına göre gerileyeceği. Bundan kimsenin kuşkusu yok. Ocak ayında yüzde 15.5 düzeyinde gerçekleştikten sonra şubatta yüzde 16.1 ile rekor düzeye çıkan işsizlik oranı, martta yüzde 15.8'e inmişti. Geçmiş yılların eğilimleri, nisandaki işsizlik oranının yüzde 14.5-15.0 arasında gerçekleşebileceğini gösteriyor. Ağırlıklı beklentinin yüzde 14.5 olduğunu da belirtelim.

Bu yıl en çok merak edilen konu, aylara göre olan eğilimde yeniden 2008 öncesine dönülüp dönülmeyeceği. Yani, şubatta yüzde 16.1 ile rekor kıran işsizlik oranının, bu yılın en yüksek oranı olarak kalıp kalmayacağı. Eğer geçen yılki eğilim yine ortaya çıkarsa, işsizlik oranı yaz aylarında bu yılın en düşük düzeyine inecek, sonrasında artmaya başlayacak ve kasım-aralık aylarında şubattaki yüzde 16.1 geride kalacak demektir. Böyle bir eğilim ortaya çıkarsa, 2010'un şubat ayında yüzde 20'ye yakın bir işsizlik oranıyla karşı karşıya kalabiliriz. Dolayısıyla, bu yıl için işsizlik oranı grafiğinin yine çanak eğrisi çizmesi, ama yılın son aylarındaki oranın şubattaki yüzde 16.1'i aşmaması çok büyük önem taşımaktadır. Ortaya çıkacak 2008 benzeri bir eğilim, işsizlik sorunu karşısında yenik düşüldüğünün tipik bir işareti olacaktır.