İşsizlik haziranda tırmanışa geçti

Parasal sıkılaştırmanın ekonomiyi yavaşlatıcı etkilerinin iyice belir­ginleştiği haziran ayında işsiz­likteki büyüme de somutlaştı. Sanayi üretiminde düşüş eği­limi giderek artarken, işsizlik­te güçlü artış ivmesi görüldü. Mevsim etkilerinden arındı­rılmış verilere göre haziran­da istihdamdaki nüfusta ciddi azalma, işsiz sayısında ise ar­tış yaşandı.

Dar tanımlı işsizlik oranı haziranda 0,7 puan artarak yüzde 9,2’ye; eksik istihdam­dakiler ve potansiyel işgücü de dahil geniş tanımlı işsizlik oranı ise 3,8 puan artarak yüz­de 29,2’ye yükseldi. Buna göre çalışabilecek durumdaki yak­laşık her 3 kişiden biri işsiz durumda.

Türkiye İstatistik Kuru­mu (TÜİK) Hane Halkı İşgü­cü Araştırması’nın haziran ayı sonuçlarını açıkladı. Mevsim etkisinden arındırılmış veri­lere göre; haziran ayında çalış­ma çağındaki nüfus önceki aya göre 36 bin kişi artarak 65 mil­yon 906 bine çıkarken, iş gü­cüne dahil olan nüfus 107 bin kişi azalarak 35 milyon 827 bin kişiye geriledi. İstihdam­daki nüfus haziranda 341 bin kişi azalarak 32 milyon 522 bin kişiye indi. İstihdamdaki azalmanın en fazla kadınlar­da olduğu görüldü. Erkek çalı­şan sayısı 109 bin kişi azalarak 21 milyon 826 bin kişiye, istih­damdaki kadın nüfus ise 231 bin kişi azalarak 10 milyon 697 bine düştü.

İşsizlik kadınları daha çok vurdu

Bu gelişmelerle dar tanım­da işsiz sayısı 234 bin kişi ar­tarak 3 milyon 305 bin kişiye yükseldi. İşsizlerin 1 milyon 790 binini erkek, 1 milyon 515 binini kadınlar oluşturdu. Er­kek işsiz sayısı bir ayda yüz­de 6,2 oranında 105 bin kişi ar­tarken, kadın işsizlerdeki ar­tışın 129 bin kişi ve yüzde 9,3 oranıyla daha fazla olduğu be­lirlendi. Haziranda işsiz kalan her 3 kişiden 2’sini kadınlar oluşturdu. İşsizlik oranı önce­ki aya göre erkeklerde 0,5 pu­an yükselerek yüzde 7,6’ya, ka­dınlarda 1,1 puan artarak yüz­de 12,4’e çıktı.

15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı ön­ceki aya göre 1,7 puan artarak yüzde 17,6 oldu. Bu yaş grubun­da işsizlik oranı; erkeklerde yüzde 14,8, kadınlarda ise yüz­de 23,2 olarak belirlendi.

Umudunu yitirerek iş ara­mayı bırakmış kişilerin sayı­sındaki artışın da etkisiyle iş gücü dışındaki nüfus bir ayda 144 bin kişi artarak 30 milyon 80 bin kişi olurken, işgücüne katılım oranı önceki aya göre 0,2 puan düşerek yüzde 54,4 olarak gerçekleşti. Söz konusu oranın erkeklerde yüzde 72,4, kadınlarda yüzde 36,7 olduğu dikkati çekti. İstihdam ora­nı da erkeklerde 0,4 puan dü­şüşle yüzde 66,9’a, kadınlarda 0,7 puan düşerek yüzde 32,1’e, toplamda 0,6 puan düşerek yüzde 49,3’e geriledi.

Her üç kişiden biri işsiz

Eksik istihdamdakiler ile iş bulma umudunu yitirerek aramaktan vazgeçenlerin sayısındaki artış da dikkati çekti. Anketin referans haftasında istihdamda olan, ancak esas işinde ve diğer işlerde toplam olarak 40 saatten daha az süre çalışmış olup, daha fazla süre çalışmak istediğini belirten ve imkân olursa daha fazla çalışmaya başlayabilecek olanları kişileri kapsayan “zamana bağlı eksik istihdam” sayısı haziranda 715 bin kişi artarak 3 milyon 932 bin kişiye ulaştı. İşsiz sayısının çok üzerinde bulunan bu sayı istihdamdaki toplam nüfusun yüzde 12,1’ini oluşturdu.

Umudunu yitirip iş aramayı bırakmış, iş olsa işbaşı yapmaya hazır potansiyel işgücü de bir ayda 769 bin kişi artarak 4 milyon 573 bin kişiye yükseldi. Böylece zamana bağlı eksik istihdam ile umudunu yitirip iş aramayı bırakmış potansiyel işgücü ve resmi işsizlerin toplamından oluşan âtıl işgücü bir ayda 1 milyon 718 bin kişi artarak 11 milyon 810 bin kişiye ulaştı.

Buna göre ülkedeki işsizliğin gerçek boyutunu gösteren, TÜİK tarafından “âtıl işgücü oranı” diye tanımlanan geniş tabanlı işsizlik oranı ise haziranda yüzde 29,2 oldu. Söz konusu oran önceki aya göre 3,8 puan yükseldi. Geniş tanımlı işsizlik oranı, Aralık 2023 düzeyinin 4,5 puan, bir yıl önceki düzeyinin 5,2 puan üstünde gerçekleşti. Âtıl işgücü oranı bundan önce en yüksek düzeyi Covid 19 pandemisinin etkili olduğu Ocak 2021’de görmüştü.