İşsizlik artışında durgun sanayi yaralı turizm ve Suriyeli izi
2016’da işsizlik oranı, yüzde 11 sınırına dayanarak kriz yılları ile karşılaştırılacak düzeye tırmandı. İşsizlik artışından etkilenme düzeyi bölgelere göre farklı boyutlarda ortaya çıktı. İstihdam ve işsizlikteki gelişmelere bölgeler düzeyinde baktığımızda aralarında ciddi farklılıklar olduğunu görüyoruz.
Bölgesel düzeydeki işsizlik gelişmelerine baktığımızda, işsizlik artışına yol açan faktörlerin neler olduğunu farklı bir noktadan görmüş de oluyoruz. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) bölgesel işgücü verilerini incelediğimizde ortaya çıkan izler, işsizlik artışında başlıca üç gelişmenin önemli rol oynadığını ortaya koyuyor.
Bunlardan birincisi sanayideki durgunluk. Sanayideki durgunluk, sanayi istihdamıyla öne çıkan illerde işsizlik oranının daha hızlı artmasına yol açmış gözüküyor.
İşsizlik artışına yol açan ikinci önemli faktör, Rusya’nın ambargosu, terör saldırıları ve iç politik gelişmelerin etkisiyle turizmin ciddi bir yara alması.
Üçüncü faktör ise Suriyeli sığınmacıların ağırlıklı olarak kayıt dışı istihdamının, yerleşik hane halklarında işsizliği artırması olarak öne çıkıyor.
TÜİK’in 26 bölgeli Düzey-2 bölgesel sınıfl amasına göre işsiz sayısındaki artışa göre bir sıralama yaptığımızda, işsiz sayısının en fazla arttığı bölgelerin bu üç faktörden en fazla etkilenen bölgeler olduğunu görüyoruz.
İşsiz sayısı en fazla artan bölge, yüzde 51.28 ile Gaziantep, Adıyaman ve Kilis’ten oluşan TRC1 bölgesi. Bu bölgedeki işsizlik artış hızı, yüzde 8.93 olan Türkiye ortalamasının 5.74 katı. Bir yıl içinde işsiz sayısının yüzde 51 gibi dramatik bir artış göstermesi ve artış oranın kendisinden sonra gelen ikinci bölgeden bile aşırı ölçüde yüksek alması, bölgedeki Suriyeli göçmen sayısının yoğunluğu ile açıklanabilir. Gaziantep’in sanayideki durgunluktan da etkilenmesi, bölgedeki işsiz sayısı artışının ikinci nedenini oluşturuyor.
Gaziantep, Adıyaman, Kilis bölgesi sadece işsiz sayısındaki artış açısından değil, işsizlik oranı artışında da başı çekiyor. TRC1 bölgesinde işsizlik oranı 4.4 puanlık sert bir sıçrama yaparak bir yıl içinde yüzde 9.9’dan yüzde 14.3’e fırladı.
Küçük ve orta ölçekli sanayinin istihdamda önemli yer edindiği illerin işsiz sayısı ve işsizlik oranı artışında ön sıralarda yar alması da sanayideki durgunluğun işsizlikteki izini yansıtıyor.
Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir ve Kırşehir bölgesi, işsiz sayısı artışında yüzde 36.84 ile ikinci sırada yer alıyor. Çanakkale ve Balıkesir bölgesi, yüzde 29.41’lik işsiz sayısı artışı ile üçüncü sırayı alıyor. Samsun, Tokat, Çorum ve Amasya bölgesindeki işsiz sayısı artışı yüzde 23.53. Aynı şekilde Zonguldak, Karabük, Bartın, Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak da işsiz sayısının en fazla arttığı bölgeler içinde yer alıyorlar. Bu gruptaki illerdeki işsiz sayısındaki artışta tarımdaki sorunların da payı bulunuyor.
Turizmin kalbinin attığı kentlerden Antalya’nın yer aldığı TR61 bölgesi de yüzde 23.73’lük işsiz sayısı artışı ile 4. sırada bulunuyor. Bu bölgedeki işsizlik oranı da 1.9 puan gibi Türkiye ortalamasının 3 katı bir artışla yüzde 11.5’e çıkmış durumda.
