İşsiz sayısı arttı, ama çalışan da arttı

Türkiye İstatistik Kurumu'nun önceki gün açıkladığı ağustos ayına ilişkin işgücü istatistikleri bir dizi yanlış yorumun yapılmasına neden oldu. Hani bugünlerde herkes tüm olumsuzlukları ekonomik krize bağlama eğiliminde ya, işsiz sayısındaki artışla da hemen kriz arasında bağlantı kuruldu. Yapılan yorumlar, özet olarak "kriz yüzünden 207 bin kişinin işini kaybettiği" şeklindeydi. Daha insaflı yorumlarda, "işsizler ordusuna 207 bin kişinin eklendiği" belirtiliyordu. İkinci yorum kısmen doğru, ama ilk yorumun kabul edilebilir yanı yok.

Bir gerçeğin altını kalın çizgilerle çizmek gerekiyor. İşsiz sayısındaki artış, her zaman çalışanların işini kaybetmesiyle ortaya çıkan bir durumu yansıtmıyor. Öyle ki, ağustos verilerinde olduğu gibi hem işsizlerin sayısı artıyor, hem çalışanların sayısı. Peki bu nasıl oluyor?

Çünkü nüfusta ve işgücünde hızlı bir artış yaşanıyor. Bakınız, geçen yılın ağustos ayında kurumsal olmayan sivil nüfus 68 milyon 989 bindi. Nüfus, bir yılda 767 bin artarak bu yıl 69 milyon 756 bine çıktı.

Bu dönemde 15 ve daha yukarı yaştaki çalışabilir nüfus 770 bin kişi arttı. 656 bin kişi de işgücü piyasasına girdi, yani "ben çalışmak istiyorum, işe ihtiyacım var" dedi. Bu 656 bin kişinin 449 bini iş buldu, 207 bini ise bulamadı.

Dolayısıyla, "işsizler ordusuna 207 bin kişi daha katıldı" demek büyük ölçüde doğru, ama "kriz 207 bin kişiyi işsiz bıraktı" demenin kabul edilebilir yanı yok. Krizden dolayı elbette işsiz kalanlar da vardır, ama 207 bini tümüyle krize bağlamanın bir anlam ifade etmediği ortada. Kaldı ki, krizin istihdam üstündeki etkilerini henüz neredeyse hiç görmedik. TÜİK'in ağustos verisi olarak açıkladığı rakamlar; temmuz, ağustos ve eylül aylarının ortalamasını gösteriyor. Küresel krizin bizim reel sektörümüze etkisi eylülde neredeyse hiç görülmemişti bile.

Son bir yılda 15 ve daha yukarı yaştaki nüfusun 770 bin kişi arttığını, 656 kişinin de işgücü piyasasına girdiğini belirttik. Ekonominin iyi gitmediği, hane halkı gelirinin düştüğü dönemlerde çalışmak isteyenlerin, yani işgücü piyasasına girenlerin sayısı artıyor, bu normal. Son bir yılda işgücüne katılma oranı yüzde 49.3'ten yüzde 49.8'e çıktı. Daha önce çalışmayı düşünmeyenler, ekonomik zorluklar karşısında işgücü piyasasına giriyor ve bu artışı karşılayacak kadar istihdam yaratılamayınca da işsiz sayısı artış göstermiş oluyor.

Geçen yılın ağustos ayında istihdam edilenlerin sayısı 22 milyon 60 bindi. Sayı, 449 bin kişilik artışla bu yıl 22 milyon 509 bine çıktı. Çalışan sayısındaki 449 bin kişilik artışın 224 bini hizmetler sektöründen, 175 bini sanayiden, 139 bini tarımdan kaynaklandı. Bu üç sektörde iş bulanların sayısı son bir yılda 538 bin kişi arttı. İnşaat sektöründe çalışanların sayısı 89 bin kişi azalınca, toplam istihdamdaki artış 449 bine indi.

Bir kez daha vurgulayalım. Ağustos verilerine göre, işsiz sayısı geçen yıla kıyasla arttı. Ancak bu durum, çalışanların işini kaybetmesinden değil, çalışmak isteyenlerin sayısının, yaratılan işten daha fazla artmasından kaynaklandı. Hem zaten yukarıda belirttik, son bir yılda işgücü piyasasına giren 656 bin kişinin üçte ikiden fazlasına denk gelen 449 bini iş buldu.

Aslında asıl tehlikeyle henüz yüzleşmedik. Hani, 200 binin üstünde kişinin işini kaybettiğinden dem vuruluyordu ya, o sevimsiz gerçekle içinde bulunduğumuz dönemde yüz yüze gelmekte olduğumuzu daha sonra açıklanacak rakamlarda göreceğiz.

Dolayısıyla işsizlikle ilgili eleştiri oklarımızı sonraki dönemlere saklayalım; ağustos masum çünkü...  

İşgücü Durumu (Ağustos)

 2008 2007 Fark

Kurumsal olmayan sivil nüfus (000) 69.756 68.989 767

15 ve daha yukarı yaştaki nüfus (000) 50.087 49.317 770

İşgücü (000) 24.948 24.292 656

    İstihdam (000) 22.509 22.060 449

    İşsiz (000) 2.439 2.232 207

İşgücüne katılma oranı (%) 49,8 49,3 

İstihdam oranı (%) 44,9 44,7 

İşsizlik oranı (%) 9,8 9,2 

Eksik istihdam oranı (%) 3,2 2,8 

İşgücüne dahil olmayanlar (000) 25.140 25.024 116

Sektörlere Göre İstihdam -Ağustos- (000)

 2008 2007 Fark

  22.509 22.060 449

Tarım 6.314 6.175 139

Sanayi 4.387 4.212 175

İnşaat 1.335 1.424 -89

Hizmetler 10.473 10.249 224