İsrail, Rusya ve Kıbrıs

Rusya ve İsrail’le arasındaki buzları eritmesi Türkiye’nin uluslararası boyutu da bulunan büyük ölçekli enerji yatırımı projelerini yeniden gündeme taşıdı. 

Bunlardan biri Karadeniz’in altından Türkiye’ye ve oradan Avrupa’ya Rus doğalgazı taşıyacak Türk Akımı. İkincisi Doğu Akdeniz’deki İsrail gazını uluslararası piyasalara aktaracak boru hattı projesi. 

Hayata geçirilebilmeleri halinde her iki proje de Türkiye ve bölge açısından oyun değiştirici bir karaktere sahip. Türk Akımı, Rusya açısından kendi gazının Avrupa’ya geçişinde Ukrayna’nın tamamen devre dışı bırakılabilmesi, Türkiye’nin ise geçiş güzergahı karakterini güçlendirmesi demek. İsrail gazının Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınması ise hem Tel Aviv’i uluslararası gaz piyasasının önemli bir oyuncusu haline getirebilecek hem de doğalgaz ihtiyacının yüzde 50’den fazlasını Rusya’dan alan Türkiye’nin bu bağımlılıktan kurtulmasını kolaylaştıracak. 

İsrail, Doğu Akdeniz’deki enerjisini sadece doğalgaz formunda değil, form değiştirerek de Avrupa’ya göndermenin peşinde. İsrail, Kıbrıs Rum Kesimi ve Yunanistan ile imzaladığı anlaşmayla, deniz altından İsrail-Kıbrıs-Girit-Yunanistan arasında deniz altına döşenecek yüksek kapasiteli bir elektrik bağlantısı kurma yolunda. 

Aslında İsrail’in doğalgazını batıya aktarmak için en ekonomik güzergah Türkiye üzerinden geçiyorsa, elektrik hattı için de aynı şey söylenebilir. Ancak Tel Aviv yönetimi işi şansa bırakmayıp her iki projeyi birden hayata geçirmeyi tercih edebilir. 

Tabii Türkiye Doğu Akdeniz- Türkiye-Avrupa elektrik bağlantısını kurma konusunda da aksiyon almak için harekete geçerse işler değişebilir. Böylesi bir elektrik hattı, Kıbrıs’ı Türk ve Rum tarafı da dahil olmak üzere daha yakın mesafedeki Türkiye üzerinden Avrupa’ya daha ekonomik şekilde bağlayabilir. 

Bu da Kıbrıs sorununa kalıcı bir çözümün önünde engel değil, çözüme giden yolda ciddi bir katalizör olabilir.

Unutmamalı, herkesin bildiğinin ötesinde Türkiye bölgesel enerji merkezi olabilmek için sadece boru hatlarına değil, elektrik tellerine de ihtiyaç duyacaktır.