İspanya,Yunanistan değil
Yunanistan'da işsizlik yüzde 9.7. İspanya'da yüzde 19. Yunanistan'da 25 yaş altı işsizlerin oranı yüzde 25. İspanya'da yüzde 44. Yunanistan'da ortalama emeklilik yaşı 62. İspanya'da 61.
Yunanistan'da kamu borcu GSYİH'nin yüzde 12.7'sine ulaşıyor. İspanya'da GSYİH'nin yüzde 11'ine denk geliyor. AB kurallarına göre bu oranın yüzde 3 olması gerekiyor.
Yunanistan ekonomisi için en önemli sektör turizm. Fakat turizm sektörü de resesyondan olumsuz etkilendi. Geçen sene Ağustos ayında Yunanistan'a gelen turist sayısında bir önceki seneye oranla yüzde 9 düşüş yaşandı. İspanya'da ise konut sektörü yerle bir oldu. Ev fiyatları son on yıl içinde iki kat artış göstermiş, büyüme döneminde inşaat sektörü ekonominin onda birini oluşturmuştu. 2007 yılında ise 32 bin emlak ofisi, yani her on ofisten dördü; 2008 yılında ise 15 bin emlak ofisi kapandı.
Başarı hikayesi, iki yıl içinde yerle bir oldu
İspanya, Euro bölgesine katılmasının ardından, yabancı yatırım akışında ciddi bir artış yaşadı. Ucuz ve bol kredilerin yanı sıra, ülkeye yönelik göçün artması, ekonomide ciddi bir patlamaya neden oldu. Ancak kısa süre içinde iç talep alarm verdi. Bunun sonucunda 10 yıl içinde emlak fiyatları iki kat arttı ve cari açık 2007 yılında GSYİH'nin yüzde 10'unu aştı.
"Bugüne kadar Euro bölgesinde bir başarı hikayesi olarak değerlendirilen İspanya, para birliğinin ruhuna her zaman saygı gösterdi" diyen Deutsche Bank ekonomisti Gilles Moec, İspanya'nın iki yıldan kısa bir süre içinde Yunanistan ile aynı kefeye konmaya başlandığını söylerken, İspanya'nın ekonomik sorunları ne kadar ciddi olursa olsun, ülkenin iflasının söz konusu olmayacağını belirtiyor.
İspanya'nın neden Yunanistan olmayacağına gelince, Moec'in yorumları şöyle:
- İspanyol hükümeti doğru kararlar alıyor
"2008-2009 krizi yılları arasında yaşanan resesyon tüm ülkelerde yıkıcı oldu, fakat 2009'un bahar aylarından itibaren Fransa ve Almanya ekonomileri toparlanma sinyalleri gösterirken, İspanyol ekonomisi 2009'un son çeyreğinde de daralmaya devam etti. İspanya geçen sene, GSYİH'nin yüzde 11.4'üne denk gelen kamu borcu oranı ile Euro bölgesinin en yüksek üçüncü borcuna sahipti. Bugün ise piyasalar tarafından yakın takipte. Madrid'i zorlu bir görev bekliyor: Hükümet bir yandan kamu finansmanını dengelemek, diğer yandan da sürdürülebilir bir büyüme modeli uygulamak zorunda. İspanyol hükümeti şu an için doğru kararları alıyor. Ekonomi programı, bütçe konusunda dikkatli davranılmasına ve masrafların kısılmasına odaklanıyor."
- İstikrar ve Büyüme Planı'na göre, bütçe açığı 2013'te GSYİH'nin yüzde 3 olacak
"İspanya'nın 2010 bütçesi konsolidasyon önlemleri içeriyor. Brüksel'e iletilen 'İstikrar ve Büyüme' planı ise 2013 yılında bütçe açığının GSYİH'nin yüzde 3'üne çekileceğini öngörüyor. Bütçe hedeflerinde ulaşmakta kullanılacak en önemli silahlardan birisi kamu harcamalarını kısmak olacak. Örneğin, hükümet emekli olan her 10 devlet görevlisinin yerine bir kişiyi işe alacak. Sadece bu önlem GSYİH'nin yüzde 0.3'üne denk geliyor. İşsizlik ödenekleri, emeklilik ve Ar-Ge yatırımları Sosyalist hükümetin kısıntı yapacağı diğer alanlar."
- Ekonomik toparlanma uzun sürer
"İspanya'nın bu iddialı programı, iyimser bir makroekonomik senaryoya dayanıyor. Senaryoya göre İspanyol ekonomisinin 2012 yılından itibaren, resesyon öncesi büyümesini tekrar yakalayacağı öngörülüyor. Bu noktada sorun, düşük faiz oranları ile desteklenen inşaat ve hizmet sektörüne dayalı bu büyümenin şu anda işlemediği ve yeniden harekete geçirilmesi gerektiği. Mevcut ekonomik şartlar dikkate alındığında da, İspanya'nın daha uzun bir süre zayıf bir büyüme gerçekleştirebileceği ortada. Euro bölgesindeki diğer ülkelerden farklı olarak, İspanya krizin çok öncesinde büyük finansal dengesizlikler yaşamaya başladı. Hanehalkı mortgage borçları GSYİH'nin yüzde 58'ine ulaştı. Oysa bu oran Fransa'da yüzde 36; Almanya'da ise yüzde 37. Konut fiyatlarında yaşanan düşüş ve inşaat sektörünün daralması, ekonomik toparlanma için uzun seneler gerekeceğinin bir kanıtı."
- Temkinli bütçe politikaları işe yaradı
"İspanyol hükümeti, ülkenin büyüme modelindeki yetersizliklerin farkında. Vergi düzenlemelerinin yanı sıra, Madrid aynı zamanda yapısal reformlar gerçekleştiriyor. Verimliliğin artırılması amacıyla iş dünyasında bürokrasinin engellenmesi; istihdam piyasasına esneklik getirilmesi bu reformların başında geliyor. Sendikalar bu önlemlere tepkili yaklaşsalar da, işsizlik oranın yüksek olması hükümetin reformları uygulamasını haklı kılıyor. Her ne kadar bütçe açığının 2013 yılında GSYİH'nın yüzde 3'üne inmesi biraz fazla iyimser görünse de, genel konsolidasyon trendi doğru yolda ilerliyor. Hükümetin ekonominin iyi olduğu zamanlardaki temkinli bütçe politikaları sayesinde, kriz başladığında, kamu borcu GSYİH'nin yüzde 55'ine denk geliyordu. Bu oran diğer ülkelere kıyasla düşük bir seviyeydi. Sonuçta, uzun vadeli faiz oranlarının çıkışı engellenemeyecek olsa da, yabancı yatırımcıların İspanya'dan vazgeçmeleri için bir neden yok."
İspanya'nın tahvillerine aşırı talep geldi
İspanya'nın 5 milyar Euro tutarındaki 15 yıl vadeli tahvil ihracına aracılık eden bankalardan birinin verdiği bilgiye göre, İspanya'nın bu tahvillerine 13.5 milyar Euro talep geldi. İhraca, Banco Bilbao Vizcaya Argentaria SA, Credit Agricole CIB, HSBC Holdings PLC, Santander GBM ve Societe Generale SA aracılık ediyor. İspanya'nın 15 yıllık tahvil ihracına yüklü talep gelmesi, yatırımcının bu ülkeye duyduğu güvenin göstergesi olarak yorumlandı.