İSO-500'de satış karının %5.9'dan %7.2'ye çıkmasının ardı

İSO-500'de yer alan tüm sanayi kuruluşlarının karlarının üretimden satışlara oranı 2007 yılında (ortalama) yüzde 7.2 oldu. Bu oran 2006 yılında yüzde 5.9 idi.

Karlılığın artmasının ardında şirketlerin 2007 yılındaki kambiyo kazançları var.

2007 yılında İSO-500'de, (1) Üretimden satışlar cari fiyatlarla yüzde 10.6, sabit fiyatlarla yüzde 4.4 oranında arttı. (2) Katma değer (üretimin gerçek göstergesi olan, çıktı değeri ile girdi değeri arasındaki fark) cari fiyatlarla yüzde 9.8 oranında, sabit fiyatlarla yüzde 3.6 oranında arttı

(3) İstihdam özel sektör işletmelerinde yüzde 2.5 oranında, kamu+özel İSO-500 kuruluşlarında yüzde 3.6 oranında arttı. (4) Toplam karın, toplam satışlara oranı 2006 yılında yüzde 5.9 idi. Ucuz faiz ve kambiyo kazancına rağmen 2007 yılında yüzde 7.2 oldu.

Görülüyor ki, 2007 yılında istihdamda, üretimde, satışlarda, çarpıcı bir büyüme yok. Hatta büyüme rakamları yetersiz.

Tek önemli değişim üretimden satılan malların karlılığının yüzde 5.9'dan yüzde 7.2'ye yükselmesi...

2006 yılında İSO-500 firmalarının toplam karı 12.9 milyar YTL İdi. 2007 yılında 17.2 milyar YTL oldu.

Bu iki toplam kar rakamı arasındaki fark cari fiyatla yüzde 35.1 dolayında. İşte bunun için deniliyor ki, İSO-500'ün karları 2007 yılında, bir yıl önceye göre cari fiyatla yüzde 35.1 oranında, reel olarak (enflasyondan arındırılmış olarak) yüzde 27.5 oranında arttı.

Açık anlatımıyla söz konusu artış, toplam kar rakamındaki artış. Gerçekte üretimden satışlara göre karlılık oranı yüzde 5.9'dan yüzde 7.2'ye çıkmış durumda.

Tabii ki üretimden satışlara göre kar oranının yüzde 5.9'dan yüzde 7.2'ye yükselmesi de önemlidir. Acaba bu kar artışı neye dayanmaktadır?

Bu soruyu cevaplayabilmek için, toplam karlılığın içinde, faaliyet içi gelir ile faaliyet dışı gelirin payına bakmak gerekir.

2007 yılında döviz fiyatlarındaki ucuzluğa dayalı olarak ucuz döviz kredisi faizlerinin ve de kambiyo kazançlarının toplam karlılığı büyük ölçüde etkilediği anlaşılmaktadır.

2007 yılının 4 Ocak'ında dolar 1.41 YTL iken, 1 Haziran'ında 1.31 YTL ve 31 Aralık'ında 1.16 YTL oldu. Döviz fiyatının artmadığını, tersine ucuzladığını gören özel sektör 2007 yılında döviz ile borçlanmaya hız verdi. Özel sektörün yıl başında 70 milyar dolar olan dış borcu yıl içinde yüzde 49 artarak 105 milyar dolara çıktı.

2007 yılında YTL reel olarak yüzde 18.7 değer kazanınca şirketler yurtdışından kullandıkları kredilerin (yurtdışı yükümlülüklerinin) YTL karşılığını hesaplarına "kambiyo kazancı" olarak yazdı. Açık anlatımıyla şirketlerin kasasına bir şey girmedi ama, döviz borçlarının YTL karşılığı azaldığı için, o azalan kısım kadar karları (sanal olarak) artmış göründü. Kasalarına para girmedi ama ,bu sanal karın vergisini ödeyecekler.

2006 yılında toplam 12.9 milyar YTL karın 3.4 milyar YTL'si faiz ve kambiyo karı iken, 2007 yılında toplam 17.2 milyar karda faiz ve kambiyo karının payı 6.1 milyar YTL.ye yükseldi. 2007 Yılında toplam kârın yüzde 35.6'sı faiz ve kambiyo karından oluştu.