Işıkla ileti sistemi: LiFi internet
Küresel ısınma nedeniyle doğal kaynakların yok olmasına doğru gittiğimiz gibi, kablosuz internet (WiFi) için kullandığımız radyo ve mikrodalga spektrumunun da sonuna yaklaşıyoruz. Bugüne kadar küresel iletişimi sağlayan bu spektrum, artık yetmeyecek. İnternetle iletişimin, daha hızlı, daha kapasiteli, daha güvenli, hatta daha “yeşil enerjili” veri iletimi sağlaması gereken yeni bir döneme doğru gidiyoruz.
Bu yolda, şimdilik vardığımız durak: Acaba, elektrikle ürettiğimiz yapay aydınlığı internet iletiminde kullanabilir miyiz? Cevap: Evet.
İnternete LED ışığı...
Edison ampulü yerine yenilikçi LED ampulünün bir özelliği, kablosuz internete bağlanabilmesi. O halde LED, yeni bir iletim sistemi olabilir? Evet, diyen Edinburg Üniversitesi hocası Harald Haas, bu işin esasını 2011’de bir TED Konferansı’nda anlattığından beri hâlâ her fırsatta anlatıyor: Işık teknolojisi ile kablosuz internet bağlantısı mümkün. Bunun adı LiFi (Light Fidelity). Prof. Haas, konuyu dünyaya anlatmadan önce de LiFi hakkında Ar-Ge başlamıştı. 2006’da 3, sonra 2007’de 6 patentle konuya giren Güney Kore’nin (Samsung liderliğinde) 2011’de 23 patenti olmuştu bile.
...hatta kızılötesi de aday
Bugün ise konuyla Çinlilerden Almanlara (örneğin Fraunhofer Enstitüsü) kalabalık bilimciler ilgili. Oxford Üniversitesi’ndeki çalışmalarda bu sistemle 224 Gb ileti hızı sağlandı bile. Bu arada LiFi ismi, daha sofistike bir isme terfi etti: Görünür Işık İletişimi (Visible Light Communications VLC). Hemencecik bir öngörü hesabı yapıldı: 2024’te bunun küresel piyasası 101.3 milyar dolar olabilirmiş (Grand View Research).
En son haber ise Hollanda’dan. Eindhoven Üniversitesi bilimcileri, kızılötesi ışınların daha da iyi iletim sağladığını gösterdiler: 2.5 metre uzaklığa (laboratuvarda) saniyede 42.8 Gb hıza eriştiler.
İletişimden boğulacağız
Dünya nüfusu artıyor. İletişim miktarı artıyor. Buna Sanayi 4.0 robotları, şeylerin interneti de eklenecek. Her şey her şeyle konuşmak isterken, konuşacak kanal yetmeyecek.
Cisco’ya göre, cihazlar arasındaki iletişim kapasitesi 2019’a geldiğimizde, yılda 507.5 zettabyte (ZB) olacak. Gartner’ın felaket senaryosu farklı değil: Ona göre, 2020’de 25 milyar cihaz birbirine bağlanacak.
Cisco’nun yeni öngörüsüne göre 2020’ye geldiğimizde, dünya nüfusundan 3 kat fazla cihaz birbirine bağlanmış olacak: 26.3 milyar. 2015’te bu rakam 16.3 milyardı. (Cisco VNI Forecast and Methodology, 2015-2020).
Bu tuhaf isimli, anlaşılmaz rakamlar “dijital iletişim dünyasının” dili. ZB, örneğin, 21 sıfırlı bir rakam. IDC’ye göre, 2020’ye vardığımızda dünyada 44 ZB veri üretilecek. Bu, şimdilik bilebildiğimiz evrendeki yıldızların sayısı kadar(mış).
Dijital uçurumu çözebilir
İnterneti kurtaracak LiFi gündelik yaşamda aslında yıllardır kullanılıyor. Televizyonun uzaktan kumanda aleti kızılötesi ışınların yanıp sönmesiyle çalışıyor. İnsan gözünün, bu yanıp sönmeleri fark etmesi mümkün değil. LED ampullerde de aynısı. Işık yanarken, saniyede pek çok hızlı kereler yanıp sönecek: Bilgisayarın veriyi işleme sistemi olan “ikili (binary) sistem” yaratarak veriyi iletecek.
LiFi, iletişim spektrumunu genişleteceği kadar, WiFi ile ulaşılamayan kırsal bölgelere de iletişimin ulaşmasını sağlayabilir. Bu, şehirlere göre kırsalın internet yoksunluğuna da çare olabilir. Ayrıca, enerji tüketimini azaltıcı, çevreye katkıcı, verimli de olacağı anlaşılıyor.
Paris Metrosu’nda LiFi
LiFi şimdilik sınırlı alanlarda kullanılmaya başlandı bile. Fransız Oledcomm şirketi Paris Metrosu’nda 66 istasyona 250 bin LED ampul taktı. Her gün metroyu kullanan 2 milyon kişi, internete bu yeni sistemle bağlanıyor... Carrefour ve Phillips, sistemi Lille’deki dev Euralille AVM’sindeki 800 metrekarelik büyük süpermarkette deniyorlar. Süpermarketin tavanına 800 LED takıldı. Müşteri, cepteline Carrefour promosyonlarını haber veren “Promo C’ou” uygulamasını indirerek, aradığı ürünün hangi rafta olduğunu kolayca buluyor.