Isı yalıtımına ve enerji tasarrufuna vergi teşviki
Nazmi KARYAĞDI - Gelir İdaresi Strateji Geliştirme E. Daire B.- E.Baş H.Uzmanı
Yaşları 40 ve üzerinde olanlar 1970’li yıllarda siyah beyaz televizyon reklamlarından birini hatırlayacaktır. Bir apartmanda en üst katta oturan ve soğuktan tir tir titreyen kişinin kapıcıyı çağırıp “Yak şu kaloriferi kapıcı, donuyoruz!” diye bağırması bir süre sonra aynı apartmanın birinci katında atlet ile kan ter içinde dolaşan apartman sakinin kapıcıyı çağırması ve “Kapat şu kaloriferi kapıcı, pişiyoruz. Yöneticimiz uyuyor mu?” şeklindeki feryadı karşısında ne yapacağını şaşıran kapıcının trajikomik hâli… Ve reklamın sonunda “Göğü ısıtamazsınız” şeklinde hafızalarımıza kazınan reklam spotu…
Evet… Önümüz kış, siz de göğü ısıtamayacağınıza göre ısı yalıtımını sağlamak için bazı tedbirler almayı düşünüyor olabilirsiniz. Artık ticari işletmenize dâhil olan gayrimenkulün ısı yalıtımı ve enerji tasarrufuna yönelik harcamalarını tutarı ne olursa olsun 9 Ağustos 2916’dan itibaren bir defada doğrudan gider yazabilirsiniz. Keza sahibi olduğunuz, kiraya verip kira geliri elde ettiğiniz gayrimenkul için ısı yalıtımını ve enerji tasarrufunu sağlayacak harcamalarınızı da 7 Eylül 2016 tarihinden itibaren bir defada gider yazabilirsiniz. Tabi bunun için götürü gider usulünü değil (Kira gelirlerinden istisna tutarını düştükten sonra %25’i) gerçek gider usulünü seçmiş olmanız gerekiyor.
İki ayrı yasayla (6728 ve 6745 sayılı yasalar) getirilen aynı tür düzenlemenin gerekçesini ikinci yasal düzenlemede görüyoruz. Buna göre; “Enerji tüketimimizin 1/3’ü ısıtma için kullanılmakta ve bu durum dışa bağımlılığımızı artırmaktadır. Isı yalıtımı, enerji verimliliğinde en hızlı sonuç veren alandır ve binaların %25 ila %50 oranında yakıt tasarrufu sağlanabilmesi mümkündür. Ülkemizdeki binalarda birim alanı veya hacmi ısıtmak için harcanan enerjinin Avrupa ülkelerine göre çok fazla olması nedeniyle, yeni yapılan konutlarda ısı yalıtım kuralları standardı olan TS 825 Standardı kullanılmaktadır. Bu uygulamayla, yeni inşa edilecek binalarda yıllık ısı kayıplarının yarı yarıya azaltılması sağlanabilecektir. Fakat sadece yeni inşa edilecek binalarda bu zorunluluğun olması yeterli olmayıp, enerji kaybını çok büyük kısmının daha çok eski binalardan kaynaklanması nedeniyle mevcut binaların da ısı yalıtımı yapılması için teşvik edilmesi gerekmektedir…”
Yapılan düzenleme neticesinde; yukarıda belirttiğimiz vergi mükellefleri (tacirler ve kira geliri elde edenler), ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu için yaptıkları ve 2016 yılı için tutarı 900 lirayı aşan harcamaları gayrimenkulün değerine ekleyerek gayrimenkulle birlikte amortisman (aşınma payı) yoluyla (beton, kargir, demir, çelik binalarda azami 50 yılda) gider yazabilecekken tutarı ne olursa olsun bir defada gider yazabilme imkanına kavuştular.
Ayrıca 9 Ağustos 2016’dan bu yana damga vergisine tabi kâğıtlardan (örneğin sözleşmeler, taahhütnameler) binalarda ısı yalıtımı ve enerji tasarrufunu sağlama konusunda düzenlenenler damga vergisinden müstesna tutuluyor. Keza bu kapsamda yapılan işlemler harçtan da müstesna hale gelmiş durumda.
DÜNYA Gazetesi’nde 16 Nisan 2011 tarihinde yayımlanan “Enerji Verimliliğini Artırıcı Vergisel Teşvikler” başlıklı yazımızda enerji verimliliğinden söz etmiş Amerika Birleşik Devletleri’nde 2008 Krizinin etkilerini azaltmak için yapılan enerji tasarrufuna yönelik vergisel düzenlemeleri siz değerli okurlarımıza aktarmış ve bu tür düzenlemelerin ülkemizde de yapılmasını önermiştim. Yazımızın yayımından beş yıl sonra hayata geçen düzenlemenin Türkiye’nin özellikle doğalgaz ve petrol harcamalarını önemli ölçüde azaltacağını öngörmek mümkün. Ancak Gelir İdaresi’nin çıkaracağı bir genel tebliğ ile “enerji tasarrufunu sağlamaya yönelik harcamalar” ibaresini açıklamasına ihtiyaç duyuluyor.
Örneğin ilk anda akla gelen enerji tasarrufu sağlayan pencereler, mantolama, çalı yalıtımı, yeni nesil ısıtma ve klima sistemleri, güneş ışığının daha fazla alınmasını sağlayan çatı sistemleri, merkezi ısıtma ve soğutma sistemleri, güneş enerjisiyle çalışan su ısıtma sistemleri vb.ne yönelik harcamaların bu kapsamda yer alıp almadıklarını belirlemek gerekiyor. Çevre dostu uygulamalara imza atan Gelir İdaremizin bu belirlemeleri yaparken yasa yapıcının vergi geliri yerine enerji tasarrufu tercihini göz önünde bulunduracağına inanıyoruz.