İşçi ölümlerinde Avrupa birincisiyiz
2001 yılında Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından 28 Nisan “Dünya İş Sağlığı ve Güvenliği Günü” olarak ilan edildi. Her yılın mayıs ayı ise İş Sağlığı ve Güvenliği Haftası olarak kutlanıyor.
Bu yıl 4-10 Mayıs arasında kutlanacak haftada kutlamadan çok düşünmek, eleştirmek ve yeniden yapılandırmak için çözümler üretmek gerekiyor. Çünkü Türkiye işçi ölümlerinde Avrupa birincisi. AB'nin resmi istatistik kurumu Eurosat ve SGK'nın verilerine göre Avrupa’da işçi ölümlerinin en fazla yaşandığı ülke.
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi'nin (İSİG) raporuna göre Türkiye'de 2022 yılında iş kazalarında en az bin 843 kişi hayatını kaybederken 2023 yılının ilk üç ayında da en az 463 işçi hayatını kaybetti. İSİG’in raporuna göre 2022 yılındaki iş kazası ölümlerinin yoğunlaştığı 3 işkolu bulunuyor: İnşaat, tarım ve taşımacılık. Uzun çalışma saatleri, yoğun çalışma, sigortasız çalışma gibi koşulların hakim olduğu bu işkollarında sendikal örgütlenme yok gibi.
İnşaatlarda dış cephe iskele, çatı, asansör boşluğu gibi yüksekten düşmeler ölümlerin yarıdan fazlasını oluştururken bunu ezilme/ göçük ve elektrik çarpmaları takip ediyor. Özellikle mevsimlik tarım işçilerinin ulaşımında çalıştıkları bölgelere uygun olmayan ulaşım araçlarıyla transfer edilmesi, eskiyen traktörler, işçilerin barınma-dinlenme-temizlik alanlarının yetersizliği ve kene ısırmaları ölümlerin temel nedenlerini oluşturuyor.
Ofis çalışanları ve taşımacılık sektörlerinde kalp krizi kaynaklı ölümler daha fazla görülüyor. Stres ve hareketsiz çalışma ortamı kalp krizi nedeniyle ölümlerin mavi yakalılara göre daha fazla olmasına neden oluyor. Beyaz yakalılar arasında kendi yaşamına son verme vakaları da daha çok görülüyor. Eğitim düzeyi daha yüksek olan beyaz yakalılar, mobbing yani işyerindeki psikolojik baskılardan çok daha fazla etkileniyorlar.
Yeni düzenleme şart
Türkiye, İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) konusunda istenilen seviyede değil. Uzmanlara göre, en önemli konuların başında İSG'de yeni düzenlemeler yapılması ve bilinçlendirme faaliyetlerinin artırılması geliyor. ‘İşyerlerinde her zaman güvenlik ve sağlık öncelik olmalı’ diyen İş Sağlığı ve İş Güvenliği Uzmanı, TÜGİAD Genel Başkan Yardımcısı Şebnem Akman Balta, “Araştırmalara göre iş kazalarının yüzde 98'i, meslek hastalıklarının yüzde 99'u önlenebilirken gerekli önlemler alınmadığı için her yıl iş kazaları ve meslek hastalıklarından dolayı birçok kayıp yaşanıyor. Türkiye, İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) konusunda henüz istenilen seviyede değil. Bunun için yeni düzenlemeler ve bilinçlendirme faaliyetleri yapılmalı” diyor.
Tüm düzenlemeler hayata geçmeli
6331 sayılı yasada uygulamaya geçmeyen tüm hükümlerin uygulanmaya başlanması gerektiğine vurgu yapan Şebnem Akman Balta şunları ekliyor: “Bazı değişiklikler sunulabilir. İş güvenliği uzmanlığı, işyeri hekimliği ve diğer sağlık personeline ilişkin kavramlar güncellenmeli.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafında ulusal politikaların oluşturulması ve alınan kararların uygulanabilen kararlar olmasına özen gösterilmesi gerekiyor. İşyerlerinde denetimin haber verilmeden yapılması ve mutlaka İş güvenliği Uzmanı tarafından doldurulan öneri ve tespit defterlerin online sisteme çekilmesi gerekiyor” diyor.