İşbaşı eğitim programları ve sağlanan teşvikler
Yılmaz SEZER - Güncel Group Yönetim Kurulu Başkanı
Ülkemizdeki işsiz sayısının azaltılması ve nitelikli işgücünün artırılması amacıyla, başta Türkiye İş Kurumu olmak üzere çeşitli kurum ve kuruluşlarca çalışmalar yürütülmektedir.
İşbaşı eğitim programları da bu kapsamda düzenlenen programlardan bir tanesi ve bize göre en etkilisi olarak görülmektedir. İşbaşı eğitim programı, Türkiye İş Kurumu tarafından işsizliğin azaltılması, işsizlerin mesleki deneyimini artırmak ve teorik bilgilerini geliştirmek, bu kişilerin istihdam edilmelerini sağlamak amacıyla yürütülen bir işbaşında öğrenme programıdır.
Söz konusu program, kuruma kayıtlı işverenler ile kuruma kayıtlı işsizler arasında gerçekleştirilmektedir. Kuruma kayıtlı işverenlerin asgari 2 adet çalışanın bulunması zorunluluğu bulunmaktadır. Kuruma kayıtlı işsizlerin ise 15 yaşını doldurmuş olması şartı bulunmaktadır.
İşbaşı eğitim programları en fazla 160 fiili gün olarak düzenlenebilir. Program günde en az 5 en fazla 8 saat olmak üzere (haftada 6 günü aşmamak şartıyla), haftada en çok 45 saat olarak düzenlenebilir. Söz konusu program süresine bağlı olarak katılan işsizlere Türkiye İş Kurumu tarafından net asgari ücret düzeyinde ödeme yapılmaktadır (01 Ocak 2016 tarihten itibaren 1.300 TL). Asgari ücret tutarındaki ödemenin yanı sıra işsiz katılımcıların iş kazası, meslek hastalığı ve genel sağlık sigortası primleri de Türkiye İş Kurumu tarafından ödenmektedir. Söz konusu programa katılan kişilerin istihdam edilmesi durumunda işveren çeşitli teşviklerden yararlanmaktadır. 31.12.2016 tarihine kadar başlayan işbaşı eğitim programını tamamlayan 18-29 yaş arasındaki katılımcıların program sonrasında en geç 3 ay içinde işe alınması halinde, eğer işverenin faaliyet alanı imalat ve sanayi sektörü ise 42 ay, bunun dışında ise 30 ay süre ile SGK işveren primi, İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanmaktadır. İstihdam edilen kişilerin 30 yaşından büyük olması halinde ise katılımcının cinsiyetine göre 6 aydan 30 aya kadar işveren sigorta primi Türkiye İş Kurumu tarafından karşılanmaktadır. Burada bize göre dikkat edilmesi gereken programa katılma yaşının 15 olarak benimsenmiş olmasına rağmen verilen teşvikten faydalanılabilmesi için çalışanın en az 18 yaşında olması gerekmektedir.
Programın en fazla 160 gün (yani yaklaşık 5 ay) sürmesi ve teşvikten yararlanmak için programın bitmesinden sonra en geç 3 ay içinde işe başlama şartı getirilmiş olması nedeniyle, 15 yaşını doldurmuş bir kişinin işe alınması durumunda hiçbir şekilde teşvikten yararlanılması söz konusu olamamaktadır. Dolayısıyla programa katılma yaşı 15 olarak belirlense bile teşvikten yararlanılamaması nedeniyle program yaşı fiiliyatta 18 olarak uygulanmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken başka bir husus ise programın istihdam artışına yönelik olması nedeniyle, işveren ile sözleşme imzalandığı tarihteki sigortalı personel sayısının program bittiğinde personel sayının aynı olması ya da başka bir deyişle hiçbir şekilde azalmamış olması gerekmektedir.
Söz konusu program aracılığıyla teşvikten yararlanmak isteyen işverenlerin bu hususlara dikkat etmesinin yerinde olacağı düşünülmektedir.