İşalat artışı sürüyor
Ocak-mayıs döneminde işalat geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 36.9 oranında arttı. İşalat artışını iyi değerlendirmek için miktar olarak işalatın yapısına da artışların hangi alanlarda toplandığına bakmak gerekir.
Bizde şimdilerde işalatın yüzde 74.3'ü hammadde ve ara malı işalatı. Yüzde 14.9'u sermaye malı ve yüzde 10.3'ü tüketim malı işalatı.
Bu yılın ilk 5 ayında yatırım malı işalatı 2.3 milyar dolar, hammadde ve ara malı işalatı 18.2 milyar dolar, tüketim malı işalatı 2.7 milyar dolar arttı.
Toplam işalat artışı 23.3 milyar dolar oldu.
Hemen belirtmek gerekir, işlem görmemiş yakıt ve yağlardaki artış 4.8 milyar dolar. Açık anlatımıyla yakıt ve yağ üretimi artmasa bile petrol fiyatlarındaki artışın işalat faturasına yükü bu ölçüde.
Yılın ilk 5 ayında yatırım malları işalatının devam ettiği dikkati çekiyor.
İşalatta en büyük kalemi sanayi için işlem görmüş hammaddeler oluşturuyor. Toplam işalat harcamasında 28.1 milyar dolarlık bu kalemin payı yüzde 32.5 oranında. Daha sonra petrol faturası geliyor.
Tüketim mallarında en büyük kalem 2 milyar dolar ile binek otomobilleri işalatı.
İşalat kalemleri açıklıkla gösteriyor ki, bizim için önem taşıyan sanayiin girdisini teşkil eden işlem görmüş hammaddeler. Bu işalatı hızla büyüten ise ucuz döviz.
Döviz fiyatı gerçekçi çizgiye çıkar ise bu işalat yavaşlar mı, yoksa bu ucuz işalata dayalı sanayi büyük sarsıntı mı geçirir? İşte üzerinde durulması gereken de budur.
Dış ticaretin yapısı (Ocak-mayıs milyon dolar)
İşalat
2008 2007 Değ.(%)
Yatırım (sermaye) malları 11.775.7 9.416.3 25.1
Yatırım (sermaye) malları 10.182.6 8.263.3 23.2
Sanayi ile ilgili taşım. araç ve ger. 1.593.1 1.153.0 38.2
Hammadde (ara malları) 65.007.3 46.864.8 38.7
Sanayi için işlem görmemiş ham. 5.895.2 4.227.6 39.4
Sanayi için işlem görmüş ham. 28.132.4 22.371.5 25.8
İşlem görmemiş yakıt ve yağlar 13.125.0 8.326.9 57.6
Yatırım mallarının aksam ve parçaları 4.181.4 3.457.1 21.0
Taşımacılık araçlarının aksam ve parçaları 5.503.0 4.087.3 34.6
Esası yiyecek ve içecek olan işlenmemiş ham. 1.566.4 695.4 125.3
Esası yiyecek ve içecek olan işlenmiş ham. 663.3 293.3 126.1
İşlem görmüş diğer yakıt ve yağlar 5.940.7 3.405.7 74.4
Tüketim malları 9.213.6 6.519.9 41.3
Binek otomobilleri 1.955.2 1.323.8 47.7
Dayanıklı tüketim malları 1.575.5 1.078.9 46.0
Yarı dayanıklı tüketim malları 2.055.6 1.513.1 35.9
Dayanıksız tüketim malları 2.263.1 1.667.3 35.7
Esası yiy. ve iç. olan işlenmemiş tük. malları 284.4 169.0 68.3
Esası yiy. ve iç. olan işlenmiş tük. malları 457.3 363.6 25.8
Motor benzini ve diğer hafif yağlar 570.0 360.2 58.3
Sanayii ile ilgili olm. taşıma araç ve ger. 52.5 44.0 19.4
Diğerleri 306.3 262.6 16.6
Başka yerde belirtilmeyen diğer mallar 306.3 262.6 16.6
Toplam 86.302.9 63.063.7 36.9