İş sözleşmesinin yapılması ve fiilen çalışamama

YARGITAY KARARLARI / Av. Ali YÜKSEL - Av. Cihan AVCI

İncelememize konu kararda davacı şirket, davalı işçi ile iş sözleşmesi yaptığını, ancak hiçbir zaman çalışma olmadığını, kendileri tarafından icra takibi yapıldığını, borçlu olmadıklarını savunmuştur. Davalı işçi ise davacı şirketin sorumlu teknik müdür ve sorumlu veteriner hekim bulundurmadan faaliyet göstermesinin mümkün olmadığını, sözleşme ile çalıştığını savunarak davanın reddini talep etmiştir. Mahkemece, davalı işçinin eylemli çalışması bulunmadığı gerekçe gösterilerek istek hüküm altına alınmıştır. Karar davalı vekilince temyiz edilmiştir.

Dosya içeriğindeki maddi bulgulara göre; taraflar arasında 22.12.2004 başlangıç tarihli, bir yıl süreyle iş sözleşmesi imzalanmıştır. Aylık ücret asgari ücrettir. Sorumlu teknik müdür olarak çalışacaktır. Görevi, "Kuluçhane ve Damızlık İşletmeleri Yönetmeliği uyarınca damızlık ve kuluçhane tesislerinin sorumlu teknik müdürlüğü ve sorumlu veteriner hekimliği"dir.

 Anılan yönetmelik gereği davacı şirketin sorumlu veteriner hekimsiz çalışmasının mümkün olmadığı tartışmasızdır. Davacı şirketin çalışanlar listesinde davacının da gösterildiği şirket yazısıyla kesinleşmiştir. Yukarıdaki bulgular tarım il müdürlüğünün 30.12.2007 tarihli yazısıyla doğrulanmıştır. Bilindiği üzere iş sözleşmesi, kişisel ilişki kurması, karşılıklı borç doğurması ve sürekli borç ilişkisi yaratması özelliklerini içinde barındırmaktadır. İş sözleşmesiyle taraflar bir güven ilişkisine girerler. Öte yandan işçi işverenin kendisinden isteyeceği iş edimi için ifaya hazır olması ona zamanaşımı süresi içerisinde ücret isteme hakkını verir. Taraflar arasındaki sözleşmeye güven meydana gelmesi için yazılı belgeler yeterli olabileceği gibi zımni davranışlar da bu mümkündür. Susma zımni bir davranıştır.

 Somut olayda davacı şirket davalı veteriner hekimin diplomasıyla yönetmeliğe göre işyerini çalıştırmıştır. Başka bir anlatımla yararlanmıştır. İşçinin işyerinde çalışmaması iddiasıyla bir fesihte bulunmamıştır. Kendisini çalışıyor göstermiştir. Aksi halde sağlık kurallarına aykırı bir çalışma gündeme gelir.

 Davalının iki ayrı yerde çalışmasını engelleyen iş kanunumuzda bir hüküm bulunmamaktadır. Kaldı ki kısmi çalışma hali gibi çalışma türleri bu tür bir olanağı vermektedir. Sigortasız çalışma, çalışmama anlamına gelmemektedir. Dolayısıyla davacı şirketin açtığı şirketin davasının reddine hükmedilmiştir.

İncelediğimiz karardan çıkartılacak en önemli sonuç iş akdi ilişkisinin varlığı halinde işverenin işçinin iş görme edimini istememesi gibi bir davranışının iş akdi ilişkisini ortadan kaldırmayacağıdır. Bu karar her ne kadar veteriner hekim çalıştırmak zorunda olan bir kısım işyerleri için verilmiş ise de yasadan kaynaklanan istihdam zorunlulukları olan işyerlerinin tümünü ilgilendirmektedir. Örneğin işyeri hekimi, işyeri teknik mühendisi veya özürlü çalıştırmak zorunda olan bir işyerinde kağıt üstünde bir çalışmanın gösterilmesi halinde işveren fiili çalışmanın olmadığı şeklinde bir savunma üretemeyecektir. Bu itibarla istihdam zorunlulukları çerçevesinde çalıştırılacak personelin gerçek anlamda işyerinde bulunması ve hizmet ifa etmesi önem arz etmektedir.