İş sözleşmesinin işçinin davranışları nedeniyle feshedilmesi
İş hayatında işçi ve işverenin çalışmaya devam etmesi her zaman mümkün olmaz ve iş sözleşmesi sona erebilir.
4857 sayılı İş Kanunu'nun feshin geçerli sebebe dayandırılması başlıklı 18'inci maddesinde, otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işverenin, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorunda olduğu hükme bağlanmıştır.
İş sözleşmesinin, 4857 sayılı Kanun'a uygun olarak işveren tarafından feshedilebilmesine olanak tanıyan diğer bir yol, işçinin davranışlarından kaynaklanan nedenlerdir. Uygulamada iş güvencesi açısından hangi tür davranışların fesihte geçerli sebep olacağı konusunda tereddütler olduğu görülmektedir.
Esasen, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 25'inci maddesinde, işçinin iş sözleşmesinin feshine ilişkin düzenlemeler yer almaktadır. İşçinin, 4857 sayılı Kanun'un 25/II. bendi uyarınca iş akdinin sona erdirilmesi halinde işçiye herhangi bir ihbar ve/veya kıdem tazminatı ödenmesine gerek bulunmamaktadır. İşçinin davranışına ilişkin düzenlemelerin bir kısmı 25'inci madde kapsamında değerlendirilebilecektir. Ancak, bazı davranışların 25'inci madde kapsamında yer almamakla birlikte iş barışını bozması, diğer işçilerin çalışma şevkini kırması ve işyerinde performans düşüklüğüne neden olması halinde iş akdi 4857 sayılı Yasa'nın iş güvencesine ilişkin 18-21'inci maddelerine uygun olarak sona erdirilebilecektir.
4857 sayılı Kanun'un 25'inci maddesinde belirtilen derhal fesih için öngörülen sebepler niteliğinde olmamakla birlikte işçinin iş sözleşmesine aykırı davranışları bulunabilir. Madde gerekçesinde bunlara örnek olarak;
- İşverene zarar vermek ya da zararın tekrarı tedirginliğini yaratmak,
- İşyerinde rahatsızlık yaratacak şekilde çalışma arkadaşlarından borç para istemek,
- Arkadaşlarını işverene karşı kışkırtmak,
- İşini uyarılara rağmen eksik, kötü veya yetersiz olarak yerine getirmek,
- İşyerinde iş akışını ve iş ortamını olumsuz etkileyecek bir biçimde diğer kişilerle ilişkilere girmek,
- İşin akışını durduracak şekilde uzun telefon görüşmeleri yapmak,
- Sık sık işe geç gelmek ve işini aksatarak işyerinde dolaşmak,
- Amirleri veya iş arkadaşları ile ciddi geçimsizlik göstermek, sıkça ve gereksiz yere tartışmaya girişmek gibi,
haller sayılmıştır. Bu sebepler de sınırlı olmayıp örnek olarak verilmiştir. Bu nedenle aşağıda yer alan hususlar da işverene, işçinin davranışlarından kaynaklanan nedenlerle iş akdini sona erdirme olanağı vermektedir. Bunlar;
a) Yapılan uyarılara rağmen, işyerinde iş arkadaşlarını rahatsız edecek şekilde çalışması veya üretimi/iş akışını olumsuz etkilemesi,
b) İşverenin iş yaptığı kişi veya kurumlardan, işvereni zor durumda bırakacak şekilde borç para istemesi veya işyerindeki konumunu kullanarak makul olmayan bir şekilde alış veriş yapması,
c) İş sözleşmesine aykırı olarak, işverenin izni olmadan başka bir işyerinde çalışması,
d) Sık sık ve gereksiz yere viziteye çıkarak iş planlamasını bozması veya üretimi aksatması ve hastalığının süresini uzatacak davranışlarda bulunması,
e) İşverenin iş ilişkisi bulunan kişi veya kurumlardan ya da hizmet işletmelerinde müşterilerden gelen şikayetler nedeniyle yapılan uyarılara rağmen bu davranışlarını düzeltmemesi,
f) görevini aksatması,
gibi nedenlerdir.