İş sağlığı ve güvenliği yasası çıkıyor
İş kazalarının en çok etkilediği ülkelerden birisi olan Türkiye'de, iş kazası ve meslek hastalığından dolayı yaşanan acıların azaltılması, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu hazırlandı.
Gerçekten de özellikle çalışma koşullarının iyileştirilmesi için bu yönde bir yasaya ihtiyaç vardı. Yasa, kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanacak.
Aralık ayı sonuna kadar çıkartılması beklenen İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile işverenler;
a) Çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla,
b) Çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlamak için mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi amacına yönelik çalışmalar yapmakla,
c) İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izlemek ve denetlemekle,
yükümlü tutuluyor. İşverenler, bu yükümlülüklerini;
a) Risklerden kaçınılması,
b) Kaçınılması mümkün olmayan risklerin analiz edilmesi,
c) Risklerle kaynağında mücadele edilmesi,
ç) İşin kişilere uygun hale getirilmesi için işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı, çalışma şekli ve üretim metotlarının seçiminde özen gösterilmesi, özellikle monoton çalışma ve üretim temposunun sağlık ve güvenliğe olumsuz etkilerinin önlenmesi, önlenemiyor ise en aza indirilmesi,
d) Teknik gelişmelere uyum sağlanması,
e) Tehlikeli olanın tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirilmesi,
f) Teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler ve çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı, genel bir önleme politikasının geliştirilmesi,
g) Toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik verilmesi,
ğ) Çalışanlara uygun talimatların verilmesi.
gibi önleme ile ilgili iş sağlığı ve güvenliği genel ilkeleri ışığında yerine getirecek.
İşverenler, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlü tutuluyor.
İşverenler, mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunulmasına yönelik çalışmaları da kapsayacak iş sağlığı ve güvenliği hizmetini sunmak için çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerinde (A) sınıfı, tehlikeli sınıfta yer alan işyerinde en az (B) sınıfı, az tehlikeli sınıfta yer alan işyerinde en az (C) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı ile bütün tehlike sınıflarında yer alan işyerlerinde işyeri hekimi görevlendirmekle yükümlü tutuluyor. Geçici madde ile getirilen düzenleme ile çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (A) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü, bu işyerlerinde kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren dört yıl süreyle (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü, bu işyerlerinde kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç yıl süreyle (C) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi kaydıyla yerine getirilmiş sayılacak.
***
İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları ihbar edecek
Ayrıca işyeri hekimi dışındaki diğer sağlık personeli görevlendirilecek. Ayrıca işverenler iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi hizmetinin tamamını veya bir kısmını ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak yerine getirebilecek.
Bu tasarıda özellikle yeni gelecek olan bir uygulama var. İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları görevlendirildikleri işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili tedbirleri işveren veya işveren vekiline yazılı olarak beyan edecek, bu beyan edilen hususlardan hayati tehlike arz edenlerin işveren tarafından yerine getirilmemesi halinde ise bu hususu bakanlığın ilgili birimine bildirmeleri gerekecek.
***
Tehlikeli işyerlerinde işçi çalışmayabilecek
Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar iş sağlığı ve güvenliği kuruluna, kurulun zorunlu olmadığı işyerlerinde ise işveren veya işveren vekiline başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir. Kurul kararını acilen toplanarak, işveren veya işveren vekili ise kararını derhal verir ve durumu tutanakla tespit eder. Karar, çalışana ve iş sağlığı ve güvenliği çalışan temsilcisine yazılı olarak bildirilir.
***
Periyodik kontroller
4857 sayılı İş Kanunu ve yürürlükteki diğer mevzuat gereği daha önce alınmış bulunan periyodik sağlık raporları süresi bitinceye kadar geçerli olacak.
Umarız daha birçok düzenlemeyi içeren bu yasa tasarısı bir an önce yürürlüğe girer ve ülkemizde iş kazlarının olmadığı günleri görebiliriz.