ış kazaları sonucu ölümler gemi inşa sanayiindeki gelişmeleri gölgeliyor
OLAYLARIN İÇİNDEN / Tevfik Güngör Tuzla'daki tersanelerde bu yıl iş kazası sonucu 8 ölüm ortaya çıktı. İş kazaları istenmeyen bir şeydir. Ölüm çok çok kötüdür. Ölümü ne özür, ne de tazminat küçümsetemez. Tuzla tersanelerindeki iş kazalarında hem çalıştıranın hem çalışanın kusuru vardır. Sektördeki hızlı büyümenin, işçilerin eğitimine ve iş güvenliği konusuna gereken özenin gösterilememesine neden olduğu bir gerçektir. Burada bahane aramak yerine iş kazalarını ve özellikle ölümcül kazaları önlemeye dönük tedbirlere ağırlık vermenin zorunluluğu ortadadır. İş kazalarının ana nedeni olan hızlı büyüme konusunda sayın okuyucularıma bilgi vermek istiyorum. 2008 yılı sonunda tersane sayısının 123'e ulaşacağı söyleniyor. Bunların 44'ü Tuzla'da faaliyetini sürdürüyor. Bizim tersanelerimizde küçük boy gemiler ve büyük boy yatlar inşa ediliyor. Biz halk olarak gemilerin boyuna bakarız. Gemiciler, taşıyacağı kuru veya yaş yükün ağırlığına bakıyor. Geminin taşıyacağı yük, ton ölçüsüyle DWT diye adlandırılıyor. Biz 4-5 bin DWT'lik gemiler yapabilirdik. Şimdilerde tersanelerde ortalama 10-15 bin DWT'lik gemiler yapılıyor. 5-60 bin DWT ve 180 bin DWT yapan tersanelerimiz de var. 10-15 bin DWT büyüklüğünde gemiler, boyu yaklaşık 130 metre olan gemiler. Anahtar teslim fiyattan ortalama 25 milyon dolar. Gövde yapımında kullanılan çelik sacın bir bölümü, motoru ve elektronik aksamı yurtdışından getiriliyor. Bizim tersaneler özellikle sıvı yük taşıyan özel tankerler (kimyasal tankerler), römorklar yapımında ihtisaslaştı. Dünya gemi inşa sanayiinde önde koşan ülkelerde ise tersaneler genelde büyük boy tekneler inşasına yönelmiş durumda. Bu tekneler ortalama 100 bin-150 bin DWT büyüklüğünde gemiler. Fiyatları 60-80 milyon dolar. Bizim gemi işletmecilerimiz, uluslararası sularda, uluslararası taşımacılık amacıyla gemi satın almak istediklerinde, yabancı tersanelere sipariş vermek zorunda kalıyor. Karadeniz, Ege ve Akdeniz kıyılarındaki küçük tersanelerde de ahşap yük ve gezi tekneleri inşa ediliyor, ama onlar bu yazıda sözü edilen 62 tersane dışında kalan tersaneler. Gemi İnşa Sanayicileri Birliği'nin verdiği bilgilere göre, tersanelerimizde 2002 yılında tersanelerde toplam 360 bin DWT gemi inşa edilirken, 2007 yılında toplam 1.8 milyon DWT gemi inşa edilir oldu. 2007 yılında 98 adet toplam 650 bin DWT'lik gemi teslim edildi. Bu yıl 180 adet toplam 1.450 bin tonluk gemi teslim edilecek. 2007 yılında gemi ihracatından 1.850 milyon dolar elde edildi. Gemi bakım ve onarımı ile birlikte sektörün döviz geliri 3.100 milyon dolara ulaştı. Gemi İnşa Sanayicileri Birliği'nin verdiği bilgilere göre halen tersanelerimizde 127'si yerli yatırımcı için 41'i yabancı siparişi olarak 168 gemi inşa ediliyor. Açık anlatımıyla gemi inşa sanayiinde çok hızlı bir gelişme var. Türkiye; Güney Kore, Çin ve Japonya'dan sonra dünyanın dördüncü en büyük gemi inşa sanayicisi oldu. Tersanelerde boş kızak kalmamış durumda. Uluslararası Denizcilik Örgütü'nün (IMO), 15 yaş üstü gemilerin seferden men edilmesi kararı, yeni gemi yapımını teşvik etti.