İş Kanunu’nda yeni düzenlemeler

RIZA EROĞLU

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanan ve Bakanlar Kurulu tarafından 09.12.2014 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne gönderilen “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” ile 4857 Sayılı İş Kanunu ve bazı mevzuat hükümlerinin değiştirilmesi düşünülmektedir. 

Yer altında çalışan maden işçilerinin çalışma süreleri yeniden düzenleniyor 

Daha önce 6552 Sayılı Torba Yasa ile değiştirilen yer altı maden işçilerinin çalışma süreleri yeniden düzenleniyor. 6552 Sayılı Yasa ile günde 6 saat ve haftada 36 saat olarak belirlenen haftalık çalışma süreleri yapılmak istenen düzenleme ile günde 7.5 ve haftada en çok 37.5 saat olarak değiştiriliyor. Ayrıca 4857 Sayılı İş Kanunu’nun fazla çalışmayı düzenleyen 41.maddesinde yapılan değişiklik ile yeraltında maden işlerinde çalışan işçilerin haftalık 37.5 saati aşan çalışmalarının %100 zamlı olarak ödeneceği hükme bağlanıyor. 

Uzaktan çalışma İş Kanunu’ndaki yerini alıyor 

4857 sayılı İş Kanunu’nun 14.maddesinin başlığı “Çağrı üzerine çalışma ve uzaktan çalışma” olarak değiştiriliyor. Aynı maddeye eklenen fıkra ile uzaktan çalışma; işverenin belirlediği mal veya hizmeti üretmek amacıyla, işçinin işyeri dışında, iş edimini yerine getirdiği yazılı sözleşmeye dayalı iş ilişkisi olarak tanımlanıyor. 

Uzaktan çalışma iş sözleşmesinde işin tanımı, yapılma şekli, süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin husular, işveren tarafından sağlanan araç ve malzeme, bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümlerin yer alması gerektiği belirtiliyor. Yapılmakta olan değişikliğe göre işçilerin çalıştıkları gün ve saatler işveren tarafından onaylanan günlük puantaj cetvellerine kaydedilmelidir. İşin emsal işçi tarafından yapılabileceği süreye ilişkin bir hesaplamanın da sözleşmeye eklenmesi zorunlu tutulmaktadır. 

Uzaktan çalışan işçilerin ayrımı haklı kılan bir neden olmadıkça salt iş sözleşmesinin niteliğinden ötürü emsal işçiye göre farklı işleme tabi tutulamayacağı da düzenlemede yer almaktadır. Uzaktan çalışma ile ilgili Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca bir yönetmelik hazırlanacağı ifade edilmektedir. 

Mazeret izni yeniden düzenleniyor 

Yeni Torba Kanun Tasarısı’nda 4857 Sayılı İş Kanunu’na eklenen ek madde 2 ile işçiye evlenmesi, eşinin doğum yapması veya evlat edinmesi, ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü halinde üç gün ücretli mazeret izni verilmesi düzenleniyor. Ayrıca işçilerin en az yüzde yetmiş oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler halinde on güne kadar ücretli izin verileceği de yapılmak istenen değişiklikler arasında. 

4857 Sayılı İş Kanunu’nda halen eşin doğum yapması veya evlat edinmesi ile ilgili olarak bir mazeret izni düzenlenmemektedir. Diğer izinlerin ise ücretli olacağı Yasa’da açıkça belirtilmemiş olmakla birlikte özel olarak düzenlenmesi nedeniyle ücretli olması gerektiği yönünde doktirinde ve yargı kararlarında bir görüş birliği bulunmaktadır. Yapılmak istenen düzenlemede mazeret izinlerinin ücretli olacağı açıkça belirtildiğinden bu konuda ki gri alanın ortadan kalkacağı anlaşılıyor. 

Yine İş Kanunu’nun 46.maddesinde yapılan değişiklikle yukarıda belirtilen mazeret izinlerinin hafta tatili hesabında çalışılmış gibi hesaba katılacağı, 55.maddesinde yapılan değişiklik ile yıllık ücretli izin bakımından çalışılmış gibi hesaba katılacağı da açıkça düzenleniyor. 

İşveren açısından haklı fesih gerekçeleri geliştiriliyor

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 19. maddesine eklenmek istenen fıkrayla iş sözleşmesi ile çalışanların 19. maddede belirtilen yükümlülüklerini kendisine yazılı olarak hatırlatıldığı halde yerine getirmemesinin, işveren bakımından iş sözleşmesinin 4857 Sayılı Kanun’un 25. maddesine göre haklı nedenle derhal fesih hakkı doğuracağı düzenlenmektedir. Bu çerçevede diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini kendi hareketleri veya yaptıkları işler nedeni ile tehlikeye düşüren, işyerindeki makine, cihaz, araç gereçleri uygun şekilde kullanmayan, kişisel koruyucu donanımı kullanmayan, ciddi ve yakın tehlikeyi işverene ya da çalışan temsilcisine haber vermeyen çalışanların iş sözleşmelerinin işveren tarafından haklı nedenle derhal feshedilmesinin mümkün olabileceği anlaşılıyor.