İş dünyasının milyarlık sorunu: Absenteizm

İş dünyasında verimliliği tehdit eden en büyük sorunlardan biri, çalışanların işe devamsızlığı anlamına gelen absenteizm. İşletmeler için yalnızca operasyonel ak­saklıklara değil, aynı zamanda maliyet ar­tışına ve motivasyon kaybına da yol açıyor.

Küresel çapta yapılan araştırmalar, absen­teizmin ekonomilere milyarlarca dolarlık zarar verdiğini gösteriyor. Latince ‘absens’ (yok, bulunmayan) kökünden gelen absen­teizm, tarih boyunca iş dünyasının günde­minde yer aldı.

Çalışanların işe gelmeme­sinin temel nedenleri arasında fiziksel ve zihinsel sağlık sorunları, düşük motivas­yon ve iş tatminsizliği başı çekiyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, zihinsel sağlık so­runları nedeniyle işe devamsızlık oranla­rı son 10 yılda yüzde 25 arttı. Özellikle tü­kenmişlik sendromu, stres ve depresyon, çalışanların işe gelmeme oranlarını artı­rıyor. Bunun yanı sıra, monoton çalışma ortamları, iş yerindeki adaletsizlikler ve kariyer gelişim fırsatlarının sınırlılığı da absenteizmi tetikleyen faktörler arasında.

Harvard Business Review’un araştırması­na göre, çalışanların yüzde 63’ü, iş yerinde anlamlı bir görev üstlenmediklerini his­settiklerinde işe devamsızlık oranlarının arttığını belirtiyor. Ek olarak, uzun süreli iş stresinin çalışan sağlığına etkileri de göz ardı edilmemeli. Birçok iş ortamında artan baskı, iş tatminsizliğini körükleyerek de­vamsızlık oranlarını yükseltebiliyor.

Avrupa’da rekor oranlar

Özellikle Avrupa ülkelerinde absenteiz­min ekonomik etkileri dikkat çekiyor. Al­manya’da çalışanların yıllık ortalama 19 günden fazla hastalık izni kullanması, ül­ke ekonomisine yılda yaklaşık 200 milyar euroluk bir maliyet yüklüyor. Bu rakam, Almanya’nın gayrisafi yurtiçi hasılasının (GSYİH) yüzde 4,5’ine denk geliyor. İs­kandinav ülkeleri de yüksek absenteizm oranlarıyla mücadele ediyor. Norveç’te ça­lışanların yıllık izin kullanımı son 15 yı­lın en yüksek seviyesine ulaşmış durum­da.

Fransa’da ise absenteizm oranı 2023’te yüzde 5,4’ten yüzde 4,8’e düşse de hâlâ pan­demi öncesindeki yüzde 3,8 seviyesinin ol­dukça üzerinde. Uzaktan çalışma düzeni­nin yaygınlaşmasıyla kısa süreli hastalık izinlerinde azalma görülse de uzun vadeli devamsızlık eğilimleri devam ediyor. İn­giltere’de de benzer bir eğilim gözleniyor; hükümetin 2023 verilerine göre, iş gücün­de absenteizm nedeniyle yıllık 150 milyar sterlinlik bir kayıp yaşandığı raporlandı.

İşverenler ne yapmalı?

Küresel trendler, absenteizmin önlen­mesi için işverenlerin çalışan refahına da­ha fazla önem vermesi gerektiğini ortaya koyuyor. İnsan kaynakları danışmanlık şirketi Gallup’un araştırmasına göre, ça­lışan bağlılığını artıran şirketlerde absen­teizm oranı yüzde 41 daha düşük. Bunun­la birlikte, iş-yaşam dengesi politikaları, kariyer gelişim fırsatları ve destekleyici liderlik anlayışı, işe devamsızlık oranları­nı azaltmada kritik rol oynuyor.

Avita Ça­lışan Destek Programı İş Mükemmelliyeti Müdürü Banu Mercan Öztürk’e göre, iş ye­rinde sağlıklı bir kültür oluşturmak absen­teizmi azaltmanın en etkili yollarından bi­ri: “Tükenmişlik sendromu, iş-özel yaşam dengesinin bozulması ve adil olmayan iş dağılımı, çalışanların devamsızlık oranla­rını artırıyor. Şirketlerin, çalışanlarını fi­ziksel ve zihinsel sağlıklarını destekleye­cek programlarla teşvik etmesi gerekiyor.” İşverenlerin, çalışanların kişisel sağlık sü­reçlerine duyarlı olması, çalışma ortamını psikolojik açıdan daha güvenli hale getir­mesi de kritik bir adım olarak görülüyor.

Absenteizm, iş dünyasında üretkenliği tehdit eden kritik bir sorun olarak öne çı­kıyor. İşletmelerin, çalışan motivasyonu­nu artıran ve sağlıklı bir çalışma ortamı su­nan yaklaşımlar geliştirmesi, uzun vadede bu sorunu en aza indirmek için temel bir strateji olacaktır. Küresel veriler, çalışan mutluluğuna yapılan yatırımların şirket­lerin sürdürülebilir başarısı için olmazsa olmaz bir unsur olduğunu gösteriyor. Ça­lışan sağlığını ön planda tutan şirketler, uzun vadede daha istikrarlı ve verimli bir iş gücüne sahip olacaklardır.