İş dünyasının ekonomiye ilişkin değerlendirmeleri

Bazen bazı zeminlerde çok önemli konular konuşulur; ama özellikle basının çok yer almaması veya gündemin başka konularla meşgul olması nedeniyle bu önemli konular adeta ıskalanır. İşte biz de bu yazımızda büyük ölçüde ıskalanan bir konuya değinmek istiyoruz. Büyük ve aynı zamanda çok önemli iş dünyası temsilcilerinin Türkiye ekonomisine ilişkin net ve anlamlı değerlendirmelerini gündeme taşımayı arzu ediyoruz.

Geçtiğimiz 27 Mayıs 2017 Cumartesi günü İstanbul'da önemli bir toplantı vardı. Toplantıyı Maliye Hesap Uzmanları Vakfı (HUV) düzenlemişti. Vakfımız, ne yazık ki kapatılan Hesap Uzmanları Kurulu'nun 72. kuruluş yıldönümünde, her yıl olduğu gibi bu yıl da bir panel düzenlenmişti.

Bu yılki paneli önemli kılan hususlardan birisi, Türkiye'nin ekonomi ile ilgili konularının iş dünyası gözüyle ele alınmasıydı. HUV Başkanı Ahmet Eren'in (Eski Maliye Hesap Uzmanı) Türkiye'nin çok büyük ve önemli Gruplarından birisi Eren Holding'in Yönetim Kurulu Başkanı olması da konuya bir başka önem kazandırıyordu.

Panelin açılış konuşmasını TÜSİAD Başkanı'nın yapması; panelistler arasında Koç Holding CEO'su (Eski Maliye Hesap Uzmanı) Levent Çakıroğlu'nun, Alarko Holding CEO'su (o da Eski Maliye Hesap Uzmanı) Ayhan Yavrucu'nun ve yine hesap uzmanları dünyasıyla hep iç içe olmuş Sabancı Holding CEO'su Mehmet Göçmen'in yer alması, gerçekten ekonomiyi anlama adına çok önem taşıyordu.

Böyle bir önemli toplantıda gündeme sadece TÜSİAD Başkanı'nın OHAL ile ilgili açıklaması yansıdı. TÜSİAD Başkanı Erol Bilecik; OHAL sona ermeden yabancı sermayenin gelmesinin zor olduğunun altını çizmişti.

Şimdi dilerseniz bu önemli konuşmacıların konuşmalarından bazı satır başlarını yorumsuz bir şekilde özetlemeye çalışalım.

TÜSİAD Başkanı Erol Bilecik:

- Son 3 yıldır seçimlerden ülke çok yoruldu.

- Türkiye'nin hızlı büyümesinde 2010-11'de düşük maliyetli finansman etkiliydi.

- Büyümeyi, tüketim ve kamu harcamaları oluşturuyor. Ucuz finansman destekli iç talebe dayalı büyüme sancılı.

- Toplanan mevduatlar verilen kredilerin altında.

- Bu durumda büyümenin kalitesine bakmalı.

- Suriye, göç, terör, seçimler, hain darbe girişimi ekonomiyi olumsuz etkiledi.

- Güney Doğu'da belli yerlerde işsizlik yüzde 30'lara ulaşmış durumda.

- Bütün bunlara rağmen Türkiye'nin krize girmemiş olması büyük şart.

- Bu arada dünyada da çok ciddi gelişmeler ve değişimler söz konusu.

- Hollanda ve Fransa'daki seçimlerde radikallerin önünün kesilmesi olumlu.

- Artık çok çemberli ve çok vitesli bir AB var.

- Türkiye'nin yönü Batı'ya dönük olmalı ve AB ile ilişkiler ihmal edilmemeli.

- Gümrük Birliği müzakereleri derhal başlatılmalı ve STA yolu benimsenmeli.

- Enflasyon, Türk Lirası cinsi finansman maliyetlerini artırıyor.

- Artık yeni üretim modellerine ihtiyaç var.

- Hiçbir ekonomik kazanım demokratik değerler olmadan kalıcı değildir.

Alarko Holding CEO'su Ayhan Yavrucu:

- 2007 sonrası dünya hep finansman konularına odaklandı.

- Dolayısıyla gelir politikaları ihmal edildi. Gelir dağılımı çok bozuldu.

- Çin büyümesi 1/3 ihracata dayalı iken, şimdilerde iç talebe yönelmeye başladı.

- Dünya hasılasının üçte biri Çin kaynaklı.

- Türkiye'de çok sayıda ve beklenen faydası belirsiz teşvikler verildi.

- Orta gelir tuzağını aşabilmek ancak ileri teknoloji transferine bağlı.

- Ayrıca yeni model arayışları gereksiz.

- Devletin öncülüğünde yönlendirici uzun vadeli sanayi stratejileri gerekli.

- Gayrimenkul sektörüne yatırım ölü yatırımdır, bu şekilde ihracat artmaz.

- Türk girişimcisinin cesareti olduğu kadar rasyonel davranma problemi var.

Koç Holding CEO'su Levent Çakıroğlu:

- Öne çıkan iki temel konu var: Teknolojide hızlı değişim ve belirsizlik.

- Seçimler, Brexit vs. belirsizliklere örnek. Trump'ın politikaları endişe verici.

- Davos'da Çin Devlet Başkanı dünya lideri gibi küreselleşmeye sahip çıktı.

- Dünyada hala likidite bolluğu var.

- Gelişmiş ülkelerde aktif fiyatları yüksek olduğu için GYÜ'lere yönelme var.

- Türkiye ekonomisinde kamu, bankacılık, hane halkı ve şirketlerin karnesi önem taşıyor.

- 15 Temmuz sonrası hükümetin aldığı tedbirler yararlı oldu.

- Enflasyonu, hem emtia fiyatları artışı ve hem de döviz kurları tetikliyor.

- Türkiye'nin en önemli sorunlarının başında istihdam ve işsizlik geliyor.

- Mevcut işgücünün kalitesini artırmak şart.

- Bu arada sanayi yatırımlarının artık eskidi, yenilemek şart.

Sabancı Holding CEO'su Mehmet Göçmen:

- Dünyada teknoloji, büyük veri, kentleşme, elektrifikasyon gibi çok önemli trendler var.

- Değişim ihtiyacı her alanda kendini gösteriyor.

- Türkiye'nin dünyadaki konumu önemli. Komşulardaki savaşlar ciddi sorun.

- Türkiye'nin ana sorunu istihdam. İstihdam kaynaklı büyüme modeli şart.

- Türkiye'nin kalıcı rekabet avantajları üzerinde durmak gerek.

- Özellikle ciddi bir genç nüfus avantajı söz konusu.

- Dijital dünya gerçeğini unutmadan gençliği iyi eğitmek şart.

- Yeni nesli kucaklayacak yeni iş modelleri şart.

- ...

Şimdi soruyorum, bu sıralanan tespit ve önerilerden hangisi daha az önemli?...